تعادل مجدد پرتفوی چیست؟

عاطفه چوپان نویسنده میهمان

اشتباهات رایج در سرمایه‌گذاری چیست؟

دستیابی موفقیت‌آمیز به اهداف سرمایه‌گذاری می‌تواند تاثیر چشمگیری بر سلامت مالی شما داشته باشد، منجر به استقلال مالی شود، امکان بازنشستگی زودهنگام را فراهم کند و حتی شاید شما را بسیار ثروتمند کند. از سوی دیگر، اشتباهات سرمایه‌گذاری می‌توانند اثرات مخربی بر کیفیت زندگی و توانایی شما برای پس‌انداز دوران بازنشستگی داشته باشند.

در این مطلب از وبلاگ فانوس 6 اشتباه رایج سرمایه‌گذاری که مبتدیان و حتی متخصصان را درگیر خود می‌کند، آورده شده است. مطمئن شوید که از این اشتباهات سرمایه‌گذاری اجتناب می‌کنید تا برای موفقیت مالی آماده شوید.

مهمترین اشتباهات سرمایه‌گذاری

نداشتن برنامه

همانطور که یک تیم ورزشی حرفه‌ای بدون برنامه بازی وارد مسابقات قهرمانی نمی‌شود، پس شما هم قبل از شروع سرمایه‌گذاری باید یک برنامه مالی بلندمدت در نظر بگیرید. وقتی نوبت به سرمایه‌گذاری می‌رسد، همیشه با برنامه‌ریزی پس‌انداز شروع کنید. برنامه پس انداز شما، اهداف سرمایه‌گذاری و چارچوب زمانی دستیابی به آنها را مشخص می‌کند. شما باید در ذهن خود فرضیاتی ایجاد کنید تا بدانید چقدر پس‌انداز نیاز است. همچنین تحمل خود را برای ریسک سرمایه‌گذاری تعیین کنید تا بتوانید در مسیر خود بمانید. مانند همه برنامه‌های خوب، مهم است که به طور دوره‌ای آنها را مرور کنید تا پیشرفت خود را ارزیابی کنید و هرگونه تنظیمات لازم را انجام دهید.

احساسات انسانی اغلب دشمن اصلی سرمایه‌گذاران به حساب می‌آیند. اگر برنامه سرمایه‌گذاری شما بر پایه‌ای محکم ساخته نشده باشد، بالا و پایین‌های عاطفی سرمایه‌گذاری می‌تواند حتی کارشناسان با تجربه را گیج کند و منجر به اشتباهات سرمایه گذاری و ضررهای بیشتر شود. با داشتن یک برنامه و پایبندی به آن، حدس و گمان را از سرمایه‌گذاری حذف می‌کنید. حتی زمانی که اوضاع تغییر می‌کند یا بازارها تغییر می‌کنند، باز هم شما راحت هستید.

تلاش برای زمان‌بندی بازارها

یکی از شناخته‌شده‌ترین ویژگی‌های بازارهای مالی، این است که چرخه‌ای کار می‌کنند. آنها بالا و سپس پایین می‌روند. تاریخ به ما نشان می‌دهد که دوره‌های کوتاه مدت و همچنین چرخه‌های بسیار طولانی مدت همیشه وجود دارند. ارزش بازار توسط عرضه و تقاضای همه سرمایه‌گذاران و با توجه به اطلاعاتی که در دست دارند، تعیین می‌شود. در نتیجه، ارزش بازارهای فردا به اطلاعاتی بستگی دارند که فقط فردا در دسترس خواهند بود.

سرمایه‌گذاران گاهی بدبین و گاهی خوش‌بین هستند. خوش‌بینی یا بدبینی افراد می‌تواند قدرت درک آنها را مخدوش کند و آنها را به این باور نادرست سوق دهد که می‌دانند فردا چه اتفاقی قرار است بیفتد. یعنی با تلاش برای فروش جهت خرید مجدد یا پذیرش ریسک های بزرگ، امیدوارند که در نهایت بتوانند با قیمت بهتری دوباره بفروشند. به عبارت دیگر، تلاش برای زمان‌بندی بازار یکی از رایج‌ترین اشتباهات سرمایه‌گذاران است. بدتر از آن، برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است یک بار شانس خود را با داشتن اطلاعات کافی اشتباه بگیرند و مدام اشتباهات بزرگ‌تری انجام بدهند.

موفقیت در زمان‌بندی یک خیال است و با این حال، بسیاری از سرمایه‌گذاران از آماتور گرفته تا معامله‌گران حرفه‌ای طعمه آن می‌شوند. اما واقعیت این است که سرمایه‌گذارانی که سعی می‌کنند بازار را زمان‌بندی کنند، ریسک بیشتری می‌کنند و پول کمتری به دست می‌آورند. وقتی نوبت به سرمایه‌‌گذاری در برخی از بازارها می‌رسد، باید بدانید که قرار است در یک بازی طولانی باشید. همانطور که وارن بافت سرمایه‌گذار معروف می‌گوید: اگر نمی‌خواهید سهامی را برای 10 سال نگه دارید، اصلا نباید آن را نگه دارید.

مشورت نکردن با فردی متخصص برای سرمایه گذاری

انسان‌ها موجوداتی اح ساسی هستند. انگار ما طوری طراحی شده‌ایم که از احساسات و شهود خود برای رمزگشایی و تقویت واکنش‌های بین فردی و اجتماعی خود استفاده کنیم. با این حال، وقتی نوبت به سرمایه‌گذاری می‌رسد، بهتر است احساسات را از آن دور نگه دارید و به جای آن بر واقعیت‌ها و ارقام تکیه کنید. در واقع، احساسات منشا بسیاری از تصمیمات بد مالی و اشتباهات رایج در سرمایه گذاری محسوب می‌شوند.

طمع و ترس از دست دادن در یک سرمایه‌گذاری خوب می‌تواند به حدس و گمان افسارگسیخته منجر شود. اضطراب و ترس می‌تواند منجر به تمایل به زمان‌بندی بازار یا فروش یک سرمایه‌گذاری مناسب، پس از مدت کوتاهی عملکرد خوب شود. بنابراین حس ششم شما مشاور بدی است. به یاد داشته باشید، همیشه دو طرف برای هر معامله وجود دارند: یک فروشنده و یک خریدار.

این سوالات را از خود بپرسید: چرا سرمایه‌گذار دیگر می‌خواهد سهام یا سرمایه‌ای را که می‌خواهید بخرید، بفروشد؟ آیا او اطلاعات بیشتری از شما دارد؟ آیا تصمیم او مبتنی بر واقعیت است؟ معامله را به عنوان یک جنگ مالی در نظر بگیرید. چه کسی در این نبرد پیروز و ثروتمند می‌شود؟ کسی که تمام داده‌های مالی را می‌داند؟ یا کسی که صرفا احساس خوبی دارد؟

عدم تنوع

عدم تنوع پرتفوی و مدیریت صحیح آن یکی از اصلی‌ترین اشتباهات سرمایه‌گذاری است. تنوع ضعیف، نوسانات را افزایش می‌دهد و می‌تواند منشا بدترین دشمن سرمایه‌گذار باشد: یعنی منشا زیان مرده. حتی بدتر از آن، ریسک تمرکز را به وجود می‌آورد. یعنی ریسکی است که توسط بازار، پاداش ضعیفی دریافت می‌کند. عدم تنوع می‌تواند موذیانه باشد. اغلب در مورد کارمندان شرکت‌های دولتی که سهام و اختیارات اختیاری در کارفرمای خود و همچنین سهام در صندوق بازنشستگی خود دارند، دیده می‌شود. بنابراین اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی تنوع در سرمایه‌گذاری را حفظ کرده‌اید.

شرط‌بندی به جای سرمایه‌گذاری

مرز باریکی بین شرط‌بندی و سرمایه‌گذاری وجود دارد. مثلا هنگام مدیریت یک سبد، روی اوراق بهادار و رویدادهای خاصی شرط‌بندی می‌کنید. با این حال، تفاوت بزرگ بین سرمایه‌گذاری و شرط‌بندی ناشی از دو عامل است. اول، مدیریت ریسک وجود دارد که برای سرمایه‌گذاریِ خوب ضروری محسوب می‌شود. همانطور که اشاره کردیم، عدم تنوع یک اشتباه بزرگ است. زیرا خطرِ ضرر قابل توجهی را به همراه دارد.

نکته دوم، شرط‌بندی با سنجیدن جوانب مثبت و منفی انجام می‌شود که بر اساس حقایق و داده‌های واقعی است. ما زمانی شرط‌بندی می‌کنیم که داده‌ها محاسبه شوند و می‌توانیم با آگاهی کامل از حقایق، جوانب مثبت و منفی را بسنجیم.

متاسفانه، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به جای داشتن یک شرکت خوب برای بلندمدت، روی نوسانات کوتاه مدت شرط‌بندی کنند. یا آنها به جای نگهداری سهامی که دارای فروش، سودآوری و جریان نقدی است، روی یک فناوری جدید و هیجان‌انگیز شرط‌بندی کنند. در حالی که این تاکتیک‌ها مطمئنا هیجان‌انگیزند، ولی بهترین راه برای افزایش ثروت شما در بلندمدت نیستند. شاید راه درست سرمایه‌گذاری کمی خسته کننده باشد، ولی آهسته و پیوسته به سمت ثروت حرکت می‌کنید.

استفاده از منابع اطلاعاتی اشتباه

کیفیت اطلاعات شما همیشه به منبع بستگی دارد. در امور مالی، اطلاعات غلط فراوانی وجود دارند. زیرا افراد بی‌وجدان با تلاش برای افزایش قیمت برخی اوراق بهادار به نفع فروشندگان، سود می‌برند. از آنجایی که امور مالی تحت تاثیر متغیرهای ناشناخته‌ای است که در آینده رخ خواهند داد، متاسفانه برخی می‌خواهند با سو استفاده از ترس و طمع سرمایه‌گذار توجه سرمایه‌گذار را به خود جلب کنند و تنها جیب‌شان را پر کنند. علاوه بر این، حتی در صورت عدم وجود تخلف، اغلب عدم تعادل اطلاعات بین طرف فروشنده و طرف خریدار در یک معامله مالی وجود دارد.

قرار گرفتن در میان کسانی که اطلاعات ناقص یا اشتباه دارند نیز اشتباهی است که می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. در بین سرمایه‌گذاران داشتن اطلاعات اشتباه یا ناقص بسیار رایج است، زیرا این خطاها ناشی از ویژگی‌های رفتاری انسان است. خوشبختانه، یک راه آسان برای اطمینان از اینکه بهترین اطلاعات را در اختیار دارید وجود دارد تا بتوانید تصمیمات مالی آگاهانه بگیرید. یعنی یک مشاور مالی مجرب، مجهز و مستقل می‌تواند پشتیبان مهمی باشد که به شما کمک کند تا از این دام‌های رایج اجتناب کنید، اشتباهات پرهزینه را به حداقل برسانید و شانس موفقیت مالی خود را به حداکثر برسانید.

نتیجه‌گیری

اشتباه بخشی از فرآیند سرمایه‌گذاری است. دانستن این اشتباهات، اینکه چه زمانی آنها را انجام می‌دهید و چگونه از آنها اجتناب کنید، به شما به عنوان یک سرمایه‌گذار کمک می‌کند. برای جلوگیری از ارتکاب اشتباهات بالا، یک برنامه متفکرانه و منظم تهیه کنید و به آن پایبند باشید. این دستورالعمل‌ها را دنبال کنید تا به خوبی در داشتن سرمایه‌گذاری مناسب قدم بردارید.

همینطور در صورتی که شناختی از بازار سرمایه و بورس ندارید اما علاقمند به حضور در بازار بورس هستید می‌توانید از طریق سرویس‌های مشاوره بورسی فانوس سرمایه‌گذاری مطمئن و کم ریسک داشته باشید و بدون نیاز به دانش بورسی و صرف زمان برای آموزش وارد بورس شوید.

اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید😊

صندوق ETF چیست؟

عاطفه چوپان نویسنده میهمان

زمان مطالعه : 6 دقیقه

برای بوکمارک این نوشته وارد شوید

در این مطلب می‌خوانید

بازار سهام یکی از بازارهای مهم برای سرمایه‌گذاری است که فعالیت در آن نیازمند دانش زیادی است. بنابراین اگر قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید اما وقت و تخصص کافی ندارید، می‌توانید کار را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارید.

صندوق ETF چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری تیم‌های تخصصی دارند که مرتباً‌ بازار را پایش کرده و سهام سودآور را شناسایی می‌کنند و در ازای این کار از شما کارمزد دریافت می‌کنند. یک نوع از این صندوق‌ها به صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF معروفند. به طور کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دو دسته هستند. یا در بورس قابل معامله‌اند یا نیستند. صندوق‌های قابل معامله به ETF معروفند. در این حالت شرکت سرمایه‌گذاری، یک سبد از سهام‌های مختلف آماده کرده و افراد خودشان می‌توانند بین ساعت ۹ تا ۱۵ سبد مورد نظر را در بورس معامله کنند.

اگر دنبال فعالیت در بازار سهام البته بدون متحمل شدن ریسک زیاد، هزینه معاملات فراوان و پیچیدگی‌های مختلف آن باشیم؛ صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) می‌تواند بهترین انتخاب باشد. صندوق‌های قابل معامله در بورس نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام با همه مزایایش، هزینه، ریسک و پیچیدگی کمتری دارند.

صندوق ETF، صندوقی است که خرید و فروش واحدهای آن از طریق سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها امکان‌پذیر است. به عبارت دیگر صندوق‌‌های ETF مانند سهام شرکت‌ها هستند. این صندوق‌ها با نماد مربوط به خود در تابلوی معاملاتی مانند معامله سهام عادی، قابل خرید و فروش هستند.

سبد صندوق‌های قابل معامله در بورس از سهام شرکت‌های مختلف تشکیل شده‌اند و این کار توسط افراد متخصص تحت عنوان مدیریت سرمایه‌گذاری صندوق انجام گرفته است. از این رو نیازی نیست که دائماً پیگیر روند قیمت سهام شرکت‌های مذکور در بازار باشیم.

وجود سهام مختلف از صنایع مختلف در پرتفوی (سبد سهام) سبب می‌شود در حالی که در یک صنعت روند کاهشی باشد و در صنعت دیگر روند افزایشی، ریسک کل سرمایه‌گذاری با تنوع سهام در صندوق خنثی شود. در حقیقت ما با یک معامله می‌توانیم در بخش گسترده‌ای از بازار سهام حاضر باشیم.

انواع صندوق‌های ETF

صندوق قابل معامله در بورس یا ETF انواع متنوعی دارد. در بازار سرمایه ایران برخی از این صندوق‌ها وجود دارند. انتخاب نوع ETF به روحیه و انتظار سرمایه‌گذار بستگی دارد.

• صندوق با درآمد ثابت: صندوق با درآمد ثابت قابل معامله در بورس نیز نوعی از ETF است که در آن میزان و مقدار رشد مشخص شده است. به این معنی که اگر یک واحد از این صندوق‌ها را بخرید، مقدار مشخصی درآمد کسب می‌کنید و اگر بخواهید واحد خود را برای مدت‌ زمانی کوتاه نگه‌دارید، بازدهی کوچک‌تر از بازدهی سالانه به دست می‌آورید. در این حالت صندوق ضامن اصل پول و سود شما است. در صندوق‌ درآمد ثابت حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌ها اوراق مشارکت بانکی، سپرده بانکی یا سایر اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق خزانه هستند.
• صندوق سهام: صندوق قابل معامله در بورس از نوع سهامی، همان‌طور که از نامش پیداست از تعدادی سهم مختلف تشکیل می‌شود. در این حالت نیز شرکت اصل پول شما را تضمین می‌کند اما اگر اصل پول تضمین شود، مدیریت صندوق ضامن زیان صندوق است نه سود آن. البته در برخی صندوق‌های سهام اینگونه نیست و سرمایه‌گذار هم در سود شریک است و هم در زیان. گفتنی است که ۷۰ درصد دارایی این صندوق‌ها از سهام تشکیل می‌شود.
• صندوق مختلط: صندوق مختلط، مخلوطی از دو حالت قبلی است. درواقع حداقل ۴۰ درصد از دارایی این صندوق‌ها را سهام و حداقل ۴۰ درصد را اوراق با درآمد ثابت تشکیل می‌دهند. ۲۰ درصد باقی‌مانده را از بین سهام یا اوراق انتخاب می‌کنند.
• صندوق بازار خارجی: به غیر از صندوق ETF بازار داخلی، در کشورهای دیگر صندوق بازار خارجی هم وجود دارد. به عنوان مثال اگر بخواهید در بازار هلند سرمایه‌گذاری کنید، اما چیزی از وضعیت بازار هلند ندانید به جای استخدام مترجم یا ثبت‌نام در کلاس زبان هلندی، می‌توانید از ETF بازار خارجی استفاده کنید.
• صندوق ارز: استفاده این نوع صندوق بیشتر در بازار فارکس مرسوم است. فارکس (Foreign Exchange Market) یک بازار نامتمرکز دو طرفه برای تبادل ارز خارجی‌ست. این بازار نرخ تبدیل ارز را برای همه ارزها تعیین می‌کند و در حال حاضر از نظر حجم معاملات بزرگترین بازار مالی در جهان است.
• صندوق صنعتی: ETFهای صنعتی، نوعی از صندوق‌ها هستند که همه سهم‌های آن از یک صنعت خاص انتخاب می‌شوند مانند ETF صنعت فلزات.
• صندوق کالایی: صندوق ETF کالایی به جای سهام و اوراق از کالا تشکیل می‌شوند. مثلا صندوق طلا، صندوق فلزات گران‌بها، صندوق فلزات غیرگران‌بها و… .

مزایای صندوق ETF

ETF را می‌توان در بازار بورس معامله کرد. به همین دلیل یکی از روش‌های بسیار ساده سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. همچنین هزینه کمتری را به دلیل داشتن واحدهای ارزان نسبت به صندوق‌های مشترک دارد. بازده مشابهی را با وجود داشتن هزینه کمتر نسبت به بقیه صندوق‌ها دارد و با وجود داشتن قابلیت بازگردانی، بستر لازم برای امکان افزایش نقدشوندگی واحدهای صندوق فراهم شده است.

سهام در آن‎‌ها متنوع است. یعنی صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله این امکان را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاران سهام صنایع مختلفی را در یک سبد جای دهند. علاوه بر این ETF در زمان و انرژی صرفه‌جویی می‌کند. چرا که برای خرید همه سهام‌های یک سبد خاص، پول و تلاش زیادی صرف می‌شود، اما فقط با کلیک روی یک دکمه می‌شود صندوق قابل معامله را به سبد خرید اضافه کرد.

همچنین قابلیت خرید و فروش آنلاین از مزیت‌های بدیهی و لازم ETF در دنیای دیجیتال امروز است که باعث استفاده بهینه و به روز بودن این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود.

صندوق‌های قابل معامله دارای شفافیت بالایی هستند. هر فردی که به اینترنت متصل باشد قادر خواهد بود تا تغییرات قیمت روی هر یک از ETFهای خاص را در بورس مشاهده کند. علاوه بر این نکته باید گفت منابع صندوق روز به روز برای عموم اطلاع‌رسانی می‌شود که این برخلاف سایر صندوق‌ها است که به صورت ماهانه و یا هر چند ماه یک بار اقدام به افشای این اطلاعات می‌کنند.

معاملات واحدهای صندوق ETF معافیت مالیاتی دارند که این خود از بارزترین مزایای ETF برای سهامداران خواهد بود.

معایب صندوق ETF

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله معایب زیادی ندارند و همین نکته می‌تواند به شما یادآوری کند که دلیل روند رو به رشد ETF چیست. اما مانند هر روش دیگری نکاتی هست که باید به آن‌ها توجه لازم را داشت.

در معامله واحد‌های ETF باید هزینه‌های معاملاتی آن را پرداخت کرد که این هزینه‌ها شامل هزینه کارمزد کارگزاری‌های آنلاین است. هرچند که این هزینه در معاملات سهام نیز وجود دارد.

مانند هر اوراق بهادار دیگری، قیمت واحد‌های صندوق‌های قابل معامله می‌تواند تحت تاثیر هیجان افراد تازه‌کار قرار گیرد و با توجه به نوسانات عرضه و تقاضای بازار دست‌خوش تغییرات بسیاری شود.

البته که این مسائل در بازار بورس همواره وجود دارد و امری طبیعی به شمار می‌آید. یکی از محدودیت‌های صندوق ETF به دلیل معامله شدن مانند سهام این است که امکان دارد تا قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل به قیمت‌های متفاوت از NAV معامله شوند.

الگوتریدینگ چیست؟

شرکت دانش بنیان نیتبیکو، اولین شرکت دانش بنیان ایرانی در حوزه ارز دیجیتال با الگوتریدینگ و هوش مصنوعی است. در این پست اطلاعاتی دقیق راجع به الگوتریدینگ، ارائه شده است.

آدرس وب سایت نیتبیکو: www.nitbico.com

تجارت الگوریتمی (که به آن تجارت خودکار، تجارت جعبه سیاه یا الگوتریدینگ نیز می گویند) از یک برنامه رایانه ای استفاده می کند که از مجموعه ای از دستورالعمل های تعریف شده (یک الگوریتم) برای انجام معامله، پیروی می کند. تجارت، در تئوری، می تواند سودهایی را با سرعت و فرکانسی که برای یک تاجر انسانی غیرممکن است، ایجاد کند. الگوتریدینگ، مجموعه دستورالعمل های تعریف شده بر اساس زمان، قیمت، کمیت یا هر مدل ریاضی است. الگوتریدینگ، جدا از فرصت‌ های سود برای معامله‌ گر، معاملات الگوی بازارها را نقدپذیرتر می‌ کند و با رد کردن تاثیر احساسات انسانی بر فعالیت‌ های تجاری، معاملات را سیستماتیک‌ تر می‌ کند.

وقتی قفل گوشی خود را باز می کنید و هر برنامه ای را باز می کنید، بر اساس الگوریتم ها عمل می کند. آن چه انجام می‌ دهید، آن چه می‌ بینید، و نحوه سفارشی‌ سازی برنامه برای مطابقت با ترجیحات شما، دلیل آن الگوریتم‌ ها است. با ظهور فناوری‌ های پیشرفته، تقریبا هر بخش، اثربخشی خود را بر این قطعه کد منطقی استوار می‌ کند. الگوریتم ها از داده های کاربر، الگوهای گذشته و مجموعه ای از دستورالعمل های از پیش تعیین شده برای دستیابی به اهداف تعیین شده استفاده می کنند. به عنوان مثال، الگوریتمی توسط شرکت های صندوق سرمایه گذاری مشترک برای کسر مبلغ تعیین شده از حساب بانکی شما هر ماه به سمت یک SIP استفاده می شود. الگوریتم‌ها برای بازار مالی جدید نیستند، زیرا در سیستم تراکنش مجازی برای اطمینان از شفافیت تجارت، تجربه کاربر موثر و کاهش تاخیرها یا اشکالات استفاده می‌ شوند. با این حال، استفاده از الگوریتم ها به سپرده گذاران یا کارگزاران بورس محدود نمی شود. سرمایه گذاران به طور فعال از الگوریتم ها برای جلوگیری از خطاهای انسانی و افزایش پتانسیل سود هنگام معامله استفاده می کنند. این فرآیند به عنوان تجارت الگوریتمی یا الگوتریدینگ شناخته می شود.

معامله الگوریتمی فرآیند استفاده از دستورالعمل های معاملاتی از پیش برنامه ریزی شده برای اجرای سفارشات معاملاتی با سرعت بالا در بازار مالی است. سرمایه گذاران و معامله گران از نرم افزار معاملاتی استفاده می کنند و دستورالعمل های معاملاتی را بر اساس زمان، حجم و قیمت به آن ارائه می دهند. هنگامی که دستورالعمل های تنظیم شده در بازار راه اندازی شد، نرم افزار معاملاتی دستورات تعیین شده توسط سرمایه گذار را اجرا می کند. به طور کلی، معاملات الگوریتمی توسط صندوق های سرمایه گذاری مشترک، صندوق های تامینی، شرکت های بیمه، بانک ها و غیره برای اجرای تعداد زیادی از معاملات با حجم بالا استفاده می شود که در غیر این صورت انجام آن برای انسان غیرممکن است.

فرض کنید یک معامله گر از این معیارهای تجاری ساده پیروی می کند:

• زمانی که میانگین متحرک 50 روزه آن از میانگین متحرک 200 روزه بالاتر می رود، 50 سهم از سهام را خریداری کنید. (میانگین متحرک میانگین نقاط داده گذشته است که نوسانات روزانه قیمت را هموار می کند و در نتیجه روندها را مشخص می کند.)

• زمانی که میانگین متحرک 50 روزه آن از میانگین متحرک 200 روزه کمتر شود، سهام آن را بفروشید.

با استفاده از این دو دستورالعمل ساده، یک برنامه کامپیوتری به طور خودکار قیمت سهام (و شاخص های میانگین متحرک) را کنترل می کند و در صورت تحقق شرایط تعریف شده، سفارش خرید و فروش را انجام می دهد. معامله گر، دیگر نیازی به نظارت بر قیمت ها و نمودارهای زنده یا قرار دادن سفارشات به صورت دستی ندارد. سیستم معاملات الگوریتمی این کار را به طور خودکار با شناسایی صحیح فرصت معاملاتی انجام می دهد.

مزایای الگوتریدینگ:

• معاملات با بهترین قیمت ممکن انجام می شود.
• ثبت سفارش معاملات فوری و دقیق است (احتمال اجرا در سطوح مورد نظر زیاد است).
• معاملات به درستی و فوری زمان بندی می شوند تا از تغییرات قابل توجه قیمت جلوگیری شود.
• کاهش هزینه های معاملاتی
• بررسی های خودکار همزمان در شرایط چندگانه بازار.
• کاهش خطر خطاهای دستی هنگام انجام معاملات.
• الگوتریدینگ را می توان با استفاده از داده های تاریخی و بلادرنگ موجود آزمایش کرد تا ببیند آیا یک استراتژی معاملاتی قابل دوام است یا خیر.
• بر اساس عوامل عاطفی و روانی احتمال اشتباه معامله گران انسانی را کاهش داد.

اکثر معاملات الگوهای امروزی، معاملات با فرکانس بالا (HFT) هستند، که تلاش می‌ کنند تا از قرار دادن تعداد زیادی سفارش با سرعت‌های بالا در بازارهای متعدد و پارامترهای تصمیم‌ گیری چندگانه بر اساس دستورالعمل‌ های از پیش برنامه‌ ریزی شده، سرمایه‌ گذاری کنند. الگوتریدینگ در بسیاری از اشکال تجارت و فعالیت های سرمایه گذاری استفاده می شود، از جمله:

• سرمایه‌ گذاران میان‌ مدت تا بلندمدت یا شرکت‌ های طرف خرید – صندوق‌ های بازنشستگی، صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری مشترک، شرکت‌ های بیمه – زمانی که نمی‌خواهند با سرمایه‌ گذاری‌ های گسسته و با حجم بالا بر قیمت‌ های سهام تاثیر بگذارند، از الکوتریدینگ برای خرید سهام در مقادیر زیاد استفاده می‌ کنند.
• معامله‌ گران کوتاه‌ مدت و شرکت‌ کنندگان طرف فروش – بازارسازان (مانند کارگزاری‌ ها)، فیوچرز کاران و آربیتراژگران – از اجرای خودکار تجارت سود می‌برند. علاوه بر این، الگوتریدینگ به ایجاد نقدینگی کافی برای فروشندگان در بازار کمک می کند.
• معامله گران سیستماتیک – پیروان روند، صندوق های تامینی یا معامله گران جفت (یک استراتژی معاملاتی خنثی از بازار که یک موقعیت خرید و فروش در یک جفت ابزار بسیار همبسته مانند دو سهام، صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) یا ارز مطابقت می دهد) – برنامه‌ ریزی قوانین تجارت آن ها را بسیار کارآمدتر می کند و اجازه تجارت به صورت خودکار را فراهم می آورد.

معاملات الگوریتمی یا الگوتریدینگ، نسبت به روش های مبتنی بر شهود یا غریزه معامله گر، رویکرد سیستماتیک تری برای معاملات فعال ارائه می دهد.

استراتژی های الگوتریدینگ

هر استراتژی برای الگوتریدینگ نیاز تعادل مجدد پرتفوی چیست؟ به یک فرصت شناسایی شده دارد که از نظر بهبود درآمد یا کاهش هزینه سودآور باشد. استراتژی‌ های تجاری رایج مورد استفاده در الگوتریدینگ عبارتند از:

• استراتژی های پیروی از روند (Trend-following Strategies): متداول ترین استراتژی های معاملاتی الگوریتمی از روندهای میانگین متحرک، شکست کانال ها، حرکات سطح قیمت و شاخص های فنی مرتبط پیروی می کنند. این ها ساده‌ ترین و کاربردی ترین استراتژی‌ ها برای پیاده‌ سازی از طریق الگوتریدینگ تعادل مجدد پرتفوی چیست؟ هستند، زیرا این استراتژی‌ ها شامل هیچ گونه پیش‌ بینی یا تخمین قیمت نیستند. معاملات بر اساس وقوع روندهای مطلوب آغاز می شوند که پیاده سازی آن ها از طریق الگوریتم ها بدون وارد شدن به پیچیدگی تحلیل پیش بینی، آسان و ساده است. استفاده از میانگین متحرک 50 و 200 روزه یک استراتژی متداول برای دنبال کردن روند است.

• فرصت های آربیتراژ (Arbitrage Opportunities): خرید سهام دو بورسیه با قیمت پایین تر در یک بازار و فروش همزمان آن با قیمت بالاتر در بازار دیگر تفاوت قیمت را به عنوان سود بدون ریسک یا آربیتراژ ارائه می دهد. همان عملیات را می توان برای سهام در مقابل ابزارهای آتی تکرار کرد، زیرا تفاوت قیمت ها هر از گاهی وجود دارد. پیاده‌ سازی الگوریتمی برای شناسایی چنین تفاوت‌ های قیمتی و قرار دادن سفارش‌ ها به طور کارآمد، فرصت‌ های سودآوری را فراهم می‌ کند.

• تجدید توازن صندوق شاخص (Index Fund Rebalancing): صندوق‌ های شاخص، دوره‌ هایی را برای تعادل مجدد تعریف کرده‌ اند تا دارایی‌ های خود را با شاخص‌ های معیار مربوطه خود برابر کنند. این امر، فرصت‌ های سودآوری را برای معامله‌ گران الگوریتمی ایجاد می‌ کند که روی معاملات مورد انتظاری که سودی بین 20 تا 80 امتیاز ارائه می‌ کنند، بسته به تعداد سهام صندوق شاخص درست قبل از تعادل مجدد صندوق شاخص، سرمایه‌ گذاری می‌ کنند. چنین معاملاتی از طریق سیستم های معاملاتی الگوریتمی برای اجرای به موقع و بهترین قیمت ها آغاز می شود.

• استراتژی های مبتنی بر مدل ریاضی (Mathematical Model-based Strategies): مدل‌ های ریاضی اثبات‌ شده، مانند استراتژی معاملاتی خنثی دلتا، امکان معامله بر روی ترکیبی از گزینه‌ ها و امنیت اساسی را فراهم می‌ کنند. (دلتا خنثی یک استراتژی پرتفوی متشکل از موقعیت‌ های متعدد با جبران دلتاهای مثبت و منفی است – نسبتی که تغییر قیمت یک دارایی را که معمولا یک اوراق بهادار قابل بازار است، با تغییر قیمت مشتق مقایسه می‌ کند – به طوری که کل دلتای دارایی های مورد نظر در مجموع صفر است.)

• محدوده معاملاتی یا بازگشت میانگین (Trading Range (Mean Reversion)): استراتژی بازگشت میانگین بر این مفهوم استوار است که قیمت های بالا و پایین یک دارایی یک پدیده موقتی است که به صورت دوره ای به میانگین ارزش خود (مقدار متوسط) باز می گردد. شناسایی و تعریف یک محدوده قیمت و پیاده سازی الگوریتم بر اساس آن به معاملات اجازه می دهد تا زمانی که قیمت یک دارایی از محدوده تعریف شده خود خارج می شود، معاملات به طور خودکار انجام شود.

• قیمت میانگین وزنی حجمی (Volume-weighted Average Price (VWAP)): استراتژی قیمت میانگین وزنی حجمی، یک سفارش بزرگ را تجزیه می کند و با استفاده از پروفایل های حجم تاریخی خاص سهام، قطعات کوچک تر سفارش را به صورت پویا و تعیین شده به بازار عرضه می کند. هدف این است که سفارش را نزدیک به قیمت میانگین وزنی حجمی (VWAP) اجرا کند.

• قیمت میانگین موزون زمانی (Time Weighted Average Price (TWAP)): استراتژی قیمت متوسط وزن‌دار زمانی، یک سفارش بزرگ را تجزیه می‌ کند و با استفاده از شکاف‌ های زمانی به طور مساوی بین زمان شروع و پایان، قطعات کوچک‌ تری از سفارش را که به‌ طور پویا تعیین شده است، به بازار عرضه می‌ کند. هدف این است که سفارش را نزدیک به میانگین قیمت بین زمان شروع و پایان اجرا کند و در نتیجه تاثیر بازار را به حداقل برساند.

• درصد حجم (Percentage of Volume (POV)): تا زمانی که سفارش معامله به طور کامل پُر نشود، این الگوریتم به ارسال سفارش های جزئی با توجه به نسبت مشارکت تعریف شده و با توجه به حجم معامله در بازارها ادامه می دهد. «استراتژی گام‌ ها» مربوطه سفارش‌ ها را با درصدی از حجم بازار که توسط کاربر تعریف شده ارسال می‌ کند و زمانی که قیمت سهام به سطوح تعریف‌ شده توسط کاربر می‌ رسد، این مورد نرخ مشارکت را افزایش یا کاهش می‌ دهد.

• کمبود پیاده سازی (Implementation Shortfall): هدف استراتژی کمبود پیاده سازی، به حداقل رساندن هزینه اجرای یک سفارش از طریق داد و ستد خارج از بازار بلادرنگ، در نتیجه صرفه جویی در هزینه سفارش و بهره مندی از هزینه فرصت اجرای تاخیر است. این استراتژی نرخ مشارکت هدفمند را زمانی که قیمت سهام حرکت می کند، افزایش می دهد و زمانی که قیمت سهام حرکت نامطلوب داشته باشد، آن را کاهش می دهد.

• روش های خاص دیگر: چند کلاس خاص از الگوریتم ها وجود دارد که سعی می کنند “اتفاقات” را در طرف دیگر شناسایی کنند. این “الگوریتم‌ های sniffing” – که برای مثال توسط یک بازارساز طرف فروش استفاده می‌ شود – دارای هوش داخلی برای شناسایی وجود هر الگوریتم در سمت خرید یک سفارش بزرگ هستند. چنین تشخیصی از طریق الگوریتم‌ ها به بازارساز کمک می‌ کند تا فرصت‌ های سفارش بزرگ را شناسایی کند و آن ها را قادر می‌ سازد تا با پُر کردن سفارش‌ ها با قیمت بالاتر، سود ببرند. این مورد گاهی اوقات به عنوان پیشرو در فناوری پیشرفته شناخته می شود. به طور کلی، عمل پیشروی بسته به شرایط می تواند غیرقانونی تلقی شود و به شدت توسط FINRA (مرجع تنظیم مقررات صنعت مالی) تنظیم می شود.

الزامات فنی برای الگوتریدینگ

پیاده‌ سازی الگوریتم با استفاده از یک برنامه رایانه‌ ای، جزء نهایی معاملات الگوریتمی است که همراه با آزمون در مرحله نهایی است (آزمایش الگوریتم در دوره‌ های تاریخی عملکرد گذشته بازار سهام برای دیدن این که آیا استفاده از آن سودآور بوده است). چالش این است که استراتژی شناسایی شده را به یک فرآیند کامپیوتری یکپارچه تبدیل نمود که به یک حساب تجاری برای ثبت سفارش دسترسی دارد. شرایط زیر برای معاملات الگوریتمی وجود دارد:

وضعیت بورس در هفته جاری چگونه خواهد بود؟

درحالی روز ابتدای هفته را بازار با افزایش ۴۰ هزار واحدی شاخص دنبال کرد که برخی معتقدند نشانه هایی از بازگشت تعادل را در بازر می بینند.

به گزارش بورس تابناک، معاملات هفته گذشته بورس تهران با عقب نشینی ۷/۶ درصدی شاخص کل پایان رسید. با این حال فشار فروش سهام در پایان هفته فروکش کرد و نشانه هایی از تعادل به بازار مشاهده شد. احتمالا بر همین اساس نیز بیشتر تحلیلگران و سهامداران حاضر در نظر سنجی این هفته بازگشت بورس به مسیر صعودی را پیش بینی کرده اند. موضوع جالب اینکه در این نظر سنجی هیچ تحلیلگری انتظار روند نزولی را برای بازار سهام را ندارد.

کارشناسان چه نظری در این باره دارند؟

صعودی: ۶۷ درصد کارشناسان حاضر در نظر سنجی معتقدند معاملات سهام طی معاملات هفته جاری به مسیر صعودی بازخواهد گشت.به اعتقاد این کارشناسان ریزش مجدد قیمت عمومی سهام طی هفته گذشته بار دیگر فرصت مناسبی برای خرید به وجود آورده است به خصوص آنکه انتظارات از تورم و نرخ دلار در شرایط کنونی افزایشی است و انعکاس این موضوع نزد سهامداران می تواند زمینه حضور سهامداران در سمت خرید را فراهم کند.

به عبارتی این دسته از تحلیلگران معتقدند رخ نمایی سهام در سطوح کنونی به عنوان یک گزینه سرمایه گذاری، جذاب است و احتمالا بازار با افزایش سطح تقاضا مواجه می شود.علاوه بر این گزارش عملکرد ماهانه عمده شرکت های بورسی بسیار فراتر از انتظار بود و این موضوع نیز در حمایت از بازگشت سهام موثر می نماید.بسیاری از تحلیل های نموداری و تکنیکال نیز سطوح کنونی شاخص کل را نقطه بازگشت بازار عنوان می کنند.

برخی اخبار در مورد تولید واکسن در حداکثر یکی دو ماه آینده در آمریکا از سوی شرکت های بزرگ دارویی نیز احتمال پایان کابوس کرونا را افزایش داده است که در افزایش خرید سهامداران و تخفیف نگرانی از آینده موثر خواهد بود.همچنین سطوح قیمت ها در بازارهای کالایی نیز هرچند همچنان جذاب است با پایان کرونا می تواند جذاب تر نیز شود.موارد مزبور از بازگشت بورس به مدار صعود حمایت خواهند کرد.

کم نوسان: ۳۳ درصد کارشناسان شرکت کننده در نظر سنجی روند نماگر اصلی بازار را کم نوسان ارزیابی کرده اند.این کارشناسان معتقدند در شرایط موجود تصمیم گیری همچنان برای سهامداران دشوار شده است.از طرفی سطوح بالای ۲۸ هزار تومانی نرخ دلار و انتظار تورمی قرار دارند که فرصت سرمایه گذاری و ورود نقدینگی را نزد سهامداران مقبول کرده است.

از سوی دیگر اما تجربه ریزش قیمت سهام در هفته های گذشته که در بسیاری موارد نزد سهامداران قابل توجیه نبوده است ، ترس و نگرانی را به سهامداران تزریق و آنها را مردد کرده است.این نگرانی موجب احتیاط در سهامداران خواهد شد.از طرفی سیاست های مقام ناظر در ماه های اخیر حاکی از نبود یک نگاه علمی و کارشناسی به بورس بود که بسیاری از سهامداران را از بازار فراری داد و جذب دوباره سرمایه از بسیاری از سهامداران قدیمی یا جدید چندان ساده اتفاق نمی افند.

به طور مثال اقدام اخیر یعنی محدودیت در سمت خرید و فروش برای سهامداران به این شکل که اگر فردی سهمی را خرید در همان روز قادر به فروش سهم مزبور نخواهد بود،هر چند توسط مقام ناظر برای جلوگیری از سفته بازی رخ داد اما در عمل در اولین روز معاملاتی پس از این تصمیم بورس به شدت به آن واکنش منفی نشان داد چرا که به عنوان یک مداخله در بازار به سهامداران این سیگنال را می داد که مقام ناظر با چنگ و دندان در صدد حفظ بازاری است که حالا جذابیت خود را از دست داده است (فارغ از صحت یا عدم صحت موضوع).از این رو مواردی از این دست جلب مجدد اعتماد را دشوار کرده است.ابهام در مورد انتخابات آمریکا نیز تا اوایل آبان دلیل بخش دیگری از احتیاط سهامداران خواهد بود.پ

البته تحلیل مسیر بورس پس از انتخاب شدن هر یک از نامزدها خود موضوع ساده ای نیست با این حال احتیاط ناشی از آن به هر صورت در رفتار سهامداران وجود خواهد داشت.مجموع این عوامل در نهایت به سیطره روند کم نوسان در بورس منجر خواهد شد.

سهامداران چه نظری در این باره دارند

صعودی:۵۷ درصد سهامداران حاضر در نظر سنجی این هفته روند شاخص سهام طی معاملات هفته جاری را صعودی عنوان می کنند.این افراد معتقدند فرصت جدید خرید مناسبی برای سهامداران پس از نزول نسبتا شدید قیمت ها در هفته گذشته به وجود آمده است .امری که به نظر می رسد پول های پارک شده در بازار از آن بهره کامل را خواهد برد.سطح دلار نیمایی و هم چنین افزایش قیمت فروش محصولات ها و تاثیر آن بر سودآوری شرکت ها که در محتوای گزارش های عملکرد اخیر ناشران انعکاس یافت ، علت بازگشت بازار و استقبال از طرف این دسته از معامله گران به شمار می رود.بر همین اساس از نگاه بیش از نیمی از سهامداران حاضر در بورس انتظار می رود بازار در دومین هفته معاملاتی خود در پاییز در مسیر صعود حرکت کند.

کم نوسان: ۲۶ درصد سهامداران روند شاخص سهام طی هفته جاری را محتاطانه ارزیابی کرده اند.این گروه معتقدند عوامل ایجاد احتیاط در معاملات بیش از هر زمان دیگری است.جایی که نمی توان پیش بینی دقیقی از وضعیت آینده داشت ،حرکت دست به عصای سهامداران تحت تاثیر تردید ها مشاهده خواهد شد.آن هم در بورسی که در ماه های اخیر در بسیاری از موارد سهامداران را غافلگیر کرده است، جلب اعتماد دشوار تر هم شده است.به نظر می رسد سهامداران با چنین ارزیابی در معاملات حاضر شوند و قیمت ها حداقل در کوتاه مدت و تا زمان بازگشت اعتماد کافی از سوی سهامداران در مسیر کم نوسانی را تجربه کنند.

نزولی: ۱۷ درصد کارشناسان شرکت کننده در نظر سنجی روند عمومی قیمت ها طی این هفته را نزولی پیش بینی کرده اند.به اعتقاد این گروه نگرانی از آینده که در روندقیمت سکه و ارز مشاهده می شود ، فارغ از جذابیت بنیادی سهام ،مهمترین عواملی است که به روند نزولی قیمت ها دامن خواهد زد.از سوی دیگرباید در نظر داشت با توجه به افزایش نگرانی ها هر تحرک مثبتی از سوی سهامداران منجر به خروج گروه دیگری از سهامداران برای نقد کردن پرتفوی خود منجر خواهد شد.امری که در چند هفته اخیر بیش از پیش احساس می شود.این موارد در کنار یکدیگر می تواند به افت قیمت ها دامن می زند.

خرس دوم در بورس ۹۹/ گره کور بورس تهران!

یکی از کورترین گره‌های بورس تهران که در شرایط هیجانی چه مثبت و چه منفی، بیشتر خود را نشان می‌دهد، محدودیت دامنه نوسان است. قانونی خودساخته که سبب شد سهام ناتوان از پیداکردن نقطه تعادلی باشند و با تشدید هیجان در صفوف فروشی که روز به روز سنگین‌تر می‌شوند، امیدی به بازگشت روزهای تعادل مجدد پرتفوی چیست؟ سبز نباشد.

معاملات شنبه با افت ۵/ ۳ درصدی شاخص کل بورس به پایان رسید و نماگر سهام به کمترین سطح از ۲۵ خردادماه نزول کرد تا علاوه‌بر شکستن مرز مقاومتی ۲/ ۱ میلیون واحد، برای دومین بار در سال‌جاری، شاهد تغییر روند بازار و ورود به فاز خرسی باشیم.

ارزش معاملات خرد هم روز شنبه کاهش چشم‌گیری داشت و به کمترین مقدار خود از یک ماه پیش رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد در نیم‌قرن فعالیت بورس تهران، این بازار تنها ۵ فاز نزولی را به خود دیده و تاکنون سابقه تجربه دو دوره خرسی در یک سال وجود نداشته است.

شکسته شدن پی‌در‌پی کف‌های حمایتی، فعال شدن حد ضرر معامله‌گران در بسیاری از نمادها، هراس از تداوم افت قیمت‌ سهام و جو هیجانی ناشی از کاهش نرخ دلار از مهم‌ترین دلایلی است که برای وضعیت این روزهای بورس تهران می‌توان عنوان کرد.

در این میان سیاست‌گذار بورسی نیز با نگاه پوپولیستی خود سبب فرسایشی شدن اصلاح قیمت‌ها شده است. جایی که عزمی برای حذف دامنه نوسان و رسیدن سریع قیمت‌ها به تعادل دیده نمی‌شود.

بورس تهران در یک روز نیمه‌تعطیل بیشترین افت در یک ماه اخیر را تجربه کرد و با کاهش ۵/ ۳ درصدی، ابرکانال ۲/ ۱ میلیون واحد را نیز واگذار کرد و به کمترین سطح از ۲۵خرداد رسید.

فشار فروش در این روز معاملاتی آنچنان زیاد بود که ۹۰ درصد از سهام بورسی، معاملات روزانه خود را با افت قیمت به پایان رساندند که قریب به اتفاق این نمادها با صف‌های سنگین فروش مواجه بودند.

شکسته شدن کف‌های حمایتی، فعال شدن حد ضرر چارتریست در بسیاری از نمادها، هراس از ادامه‌دار بودن افت قیمت‌ها و جو روانی ناشی از کاهش نرخ دلار از مهم‌ترین دلایلی است که برای وضعیت این روزهای بورس تهران می‌توان عنوان کرد.

شاخص کل بورس تهران پس از آنکه افتی سه ماهه را تجربه کرد و بیش از ۴۲ درصد از ارتفاع خود را از دست داد، در دوم آبان به کف یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحد رسید.

پس از آن شاهد بازگشت مجدد این نماگر به مدار صعودی بودیم. به‌طوری که تنها در ۱۴ روز کاری، با رشد بیش از ۲۰ درصدی از کف، بازار سهام تغییر فاز داد و به اصطلاح «گاوی» شد.

این شرایط اما دوام چندانی نداشت و تنها هشت روز دیگر شاهد ثبت ارقام مثبت در کارنامه این بازار بودیم. شاخص تا محدوده یک میلیون و ۵۲۷ هزار واحد پیش رفت اما مجال برای رشد بیشتر نیافت و سهام باز هم کاهشی شدند.

حال پس از گذشت ۲۵ روز بار دیگر بورس تهران وارد فاز خرسی شد. شاید اولین باری باشد که در یک سال شاهد تغییر فاز چندباره بازار سهام هستیم. آخرین بار ۶ شهریور بود که دماسنج اصلی بازار سهام پس از تجربه رشدی پرشتاب و افسارگسیخته در محدوده یک میلیون و ۶۶۲ هزار واحدی وارد فاز خرسی شده بود.

در پاییز سال ۹۷ نیز اتفاقی مشابه رخ داد. در آن سال بورس تهران برای ۵۵ روز معاملاتی (از ۹ مهر تا پایان آذر۹۷) در مسیر کاهشی پیش رفت و سرانجام با ثبت افت ۱۵/ ۲۰ درصدی به فاز خرسی فرو رفت. اما تغییر فاز چندباره در یک سال اتفاقی نادر بود که در اوج هیجانات منفی به وقوع پیوست.

فوبیای ریزش ادامه‌دار سهام

یکی از مسائلی که ماحصل افزایش تعداد بورس‌اولی‌ها در سال جاری است، ترس از صفر شدن قیمت سهام است. فوبیایی که سبب شده رفتارها غیرمنطقی به نظر برسد و معامله‌گران فرار را بر قرار ترجیح دهند. در ادبیات مالی رفتاری به دو اصطلاح «زیان‌گریزی» (loss aversion) و «ریسک‌گریزی» (risk aversion) برخورد می‌کنیم.

ریسک‌گریزی این‌گونه تعریف می‌شود که همواره گزینه‌هایی که سود مطمئنی با ریسک پایین‌تر دارند جذابیت یا مطلوبیت بیشتری به سرمایه‌گذار می‌دهند، اما در زیان‌گریزی احساس سرمایه‌گذار تشریح می‌شود.

افراد عموما در مواجهه با زیان محتاط‌تر بوده و همین امر سبب بروز رفتارهای غیرعقلایی می‌شود. با یک مثال ساده فرض کنید یک سرمایه‌گذار در یک ماه ۱۰۰ میلیون تومان سود کسب کرده است و در ماه بعد به دلیل تغییر روند همان ۱۰۰ میلیون تومان را از دست داده است.

اگر هزینه فرصت این سرمایه‌گذاری را در نظر نگیریم، نباید تغییر در مطلوبیت وی ایجاد شده باشد. اما در واقعیت و بنا به نظرات مالی – رفتاری این سرمایه‌گذار با کاهش مطلوبیت مواجه شده است.

در واقع اثر بالاتر زیان بوده که مطلوبیت فرد را منفی کرده آن نیز در حالی که تغییری در دارایی‌های وی ایجاد نشده است. در چنین شرایطی طبیعی است که سرمایه‌گذاری که در دوره رونق نیز توجه چندانی به تحلیل‌ها نداشت، اکنون در مواجهه با زیان بسیار غیرمنطقی‌تر رفتار کند.

کفی که از دست رفت؛ ضررهایی که فعال شد

افت قیمت سهام در معاملات روز شنبه سبب شد تا نه تنها کف پیشین شاخص کل سهام یعنی یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحد از دست بروند، بلکه این نماگر ابرکانال ۲/ ۱ میلیون واحد را نیز ترک کند. مرزی روانی که پیش‌تر شاخص کل با برخورد به آن تغییر مسیر داده بود، اما روز شنبه این اتفاق نیفتاد و صف‌های سنگین فروش ۵هزار میلیارد تومانی در این روز، احتمال ریزش بیشتری را نیز می‌دهند.

در این میان کف حمایتی (تکنیکال) یک میلیون و ۱۷۰ هزار واحد پیش‌روی فعالان این بازار قرار دارد. پیش از این نیز عنوان شده بود که به دنبال افت قیمت سهام در عموم نمادهای معاملاتی، حد ضرر بسیاری از چارتریست‌ها فعال شده و این دسته از بازیگران دست به ماشه فروش شده‌اند.

حال در صورت از دست رفتن کف بعدی تکنیکال، احتمالا افزایش فشار فروش از سوی این دسته از بورس‌بازان وجود دارد. به ویژه آنکه بخش عمده معامله‌گران این روزها بازار سهام را تازه‌واردانی تشکیل می‌دهند که اغلب نگاهی کوتاه‌مدت داشته و با استفاده از تحلیل‌های نموداری دادوستد می‌کنند.

ریزش دلار تا کجا؟

کاهش ریسک‌های سیستماتیک در سه روز پایانی ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و همزمان با آن اظهارات رئیس‌دولت در خصوص نرخ دلار ۱۵ هزار تومانی در سال آینده تاثیر خود را بر بازار ارز به جا گذاشته است. در این میان روز گذشته اعداد و ارقام حکایت از شکننده بودن مرز ۲۲هزار تومانی داشت. این مهم یکی دیگر از عوامل تشدید‌کننده فشار فروش در بازار سهام است.

جایی که بیش از ۶۰ درصد از شرکت‌های بورسی را کالایی‌هایی تشکیل می‌دهند که بر سودسازی آنها رابطه مستقیمی با نرخ دلار دارد. این در حالی است که برخی کارشناسان ارزشی بازار سهام معتقدند که سهام بزرگ و بنیادی بورس حتی با دلار ۱۷ هزار تومانی نیز با انحراف ۵ تا ۱۰درصدی در همین محدوده قیمتی، ارزنده هستند و روند کاهشی چندانی نخواهند داشت.

کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟

در روزی که شاخص کل بورس تهران بیشترین افت از ۲۵ آذرماه را ثبت کرد، ششمین خروج سنگین حقیقی در تاریخ این بازار رقم خورد. به این ترتیب روز شنبه سهامی به ارزش ۲ هزار و ۶۱ میلیارد تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد بازار به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شد. اما آیا این پول در حال حرکت به دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری است.

نگاهی گذرا به رقبای بازار سهام نشان می‌دهد در حال حاضر هیچ گزینه جذابی پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار ندارد.

دلار و سکه با کاهش ریسک‌های سیستماتیک در حال تخلیه حباب به وجود آمده در ماه‌های گذشته هستند.مسکن و خودرو نیز شرایط مشابهی را تجربه می‌کنند و آمار و ارقام از کاهش قیمت‌ها در این دو بازار حکایت دارد. بازار طلا نیز نه تنها به پول بزرگ نیاز دارد بلکه از جذابیت چندانی نیز برخوردار نیست. تنها گزینه پیش‌رو سرمایه‌گذاری در سپرده‌های پس‌انداز با سودهای کمتر از ۱۰ درصد است.

به نظر می‌رسد پول‌های خارج شده از گردونه معاملات سهام، به‌طور کامل از این بازار پرریسک دل نکنده‌اند و در حال ارزیابی بازار و قیمت‌ها و پیدا کردن نقطه ورود مجدد هستند. در این میان برخی کارگزاری‌ها به‌طور خودکار مانده حساب مشتریان خود را در صندوق زیرمجموعه سرمایه‌گذاری می‌کنند. شاید به این دلیل است که آمارها حکایت از ورود نقدینگی طی روزهای گذشته به صندوق‌های با درآمد ثابت داشته است.

نگرانی پوپولیستی از حذف هیجان‌ساز بورس

به جرات می‌توان گفت یکی از کورترین گره‌های بورس تهران که در شرایط هیجانی چه مثبت و چه منفی، بیشتر خود را نشان می‌دهد، محدودیت دامنه نوسان است. قانونی خودساخته که سبب شد سهام ناتوان از پیداکردن نقطه تعادلی باشند و با تشدید هیجان در صفوف فروشی که روز به روز سنگین‌تر می‌شوند، امیدی به بازگشت روزهای سبز نباشد.

سیاست‌گذار بورسی نیز که از ابتدا و همانند دیگر بخش‌های کشور سیاستی پوپولیستی را در پیش گرفته، با نگرانی از پاسخگویی به سهامداران بابت این محدودیت صف‌ساز، به افزایش زیان در این بازار دامن زده است.

دو روی سکه بازارها

بازار خرسی (Bear market) و بازار گاوی (Bull market)؛ دو واژه‌ای که به گوش همه فعالان بازارهای سرمایه‌گذاری آشنا است. حتی اگر درخصوص معنای واقعی آن اطلاعاتی نداشته باشند. قبل از اینکه به وضعیت بورس تهران و فاصله تا فاز خرسی وارد شویم، لازم است نگاهی کلی به دو اصلاح مزبور داشته باشیم.

بازار خرسی و گاوی چیست؟ چرا از این واژه‌ها در زمان صعود و نزول بازارها استفاده می‌شود؟ بورس نیویورک یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مالی است که در وال‌استریت بنا شده است. چند متر مانده به درب ورودی بورس نیویورک دو مجسمه بزرگ دیده می‌شود. مجسمه برنزی یک گاو بزرگ که در مقابل یک خرس تنومند قرار گرفته است.

مجسمه «گاو» معرف همه سرمایه‌گذارانی است که ریسک‌پذیری زیادی دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد و مجسمه «خرس» نمادی از سرمایه‌گذارانی است که می‌ترسند بازار با افت مواجه شود.

اما چرایی این نام‌گذاری به رفتار دو حیوان مذکور در زمان مبارزه بازمی‌گردد. گاوها هنگام مبارزه و جنگ، با حرکت دادن سر و شاخ خود از پایین به بالا سعی در ضربه زدن به دشمن دارند و به عبارتی حریف خود را به بالا پرت می‌کنند. در خرس اما عکس این موضوع صادق است. خرس‌ها در نبرد، همواره با دستان پرقدرت و ضربات از بالا به پایین دست‌ها، به حریف ضربه زده و آن را شکست می‌دهند.

از این‌رو بازار صعودی به بازار گاوی و بازار نزولی به بازار خرسی معروف است. اما افزایش یا کاهش قیمت‌ها در یک روز یا یک هفته نشان از گاوی یا خرسی بودن آن بازار نیست، بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. بر اساس تعاریف مالی-رفتاری، زمانی که نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود با کاهش بیش از ۲۰ درصدی مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود.