سهام ترجیحی چیست؟

مازاد سرمایه

مازاد سرمایه، (به انگلیسی: Capital surplus) هنگامی که یک شرکت سهامی، سهام خود را به بیش از ارزش اسمی آن به فروش می رساند، به مبلغ مازاد بر ارزش اسمی سهام مورد نظر، مازاد سهام یا مازاد سرمایه گفته می شود، که درآمد حاصل از آن، در زمره حقوق صاحبان سهام طبقه بندی و گزارش می شود.
سهم عادی
سهم ممتاز
سهام خزانه
حقوق صاحبان سهام
ترازنامه
ارزش اسمی سهام
سود انباشته
در ترازنامه شرکت ها، مازاد سهام در بخشی از حقوق صاحبان سهام که به عنوان سهام سرمایه یا سود تقسیم نشده، طبقه بندی می شود، درج خواهد شد. حقوق صاحبان سهام یا ارزش ویژه غیر از سهام عادی، سهام ترجیحی و سود انباشته، انتشار سهام به مبلغی بیش از ارزش اسمی سهام، عواید ناشی از بازخرید سهام و فروش آن، طبقه بندی مجدد سهام عادی، سهام اهدایی و تحصیل سهام به قصد تملیک، از راه های ایجاد بازار و درآمد برای شرکت های دارای مازاد سرمایه می باشد.

پیشنهاد کاربران

مازاد سرمایه ( Capital surplus ) :[اصطلاح حسابداری]مازاد سرمایه، هنگامی که یک شرکت سهامی، سهام خود را به بیش از ارزش اسمی آن به فروش می رساند، به مبلغ مازاد بر ارزش اسمی سهام مورد نظر، مازاد سهام یا مازاد سرمایه گفته می شود، که درآمد حاصل از آن، در زمره حقوق صاحبان سهام طبقه بندی و گزارش می شود.
در ترازنامه شرکت ها، مازاد سهام در بخشی از حقوق صاحبان سهام که به عنوان سهام سرمایه یا سود تقسیم نشده، طبقه بندی می شود، درج خواهد شد

انواع سهام در بورس را بشناسید

سهام شرکت‌ها معمولا به دو قسمت «سهام عادی» و «سهام ممتاز» تقسیم می‌شوند. اگر سرمایه شرکت‌های سهامی را به یک کیک تشبیه کنیم هر برش از این کیک را برابر بر یک سهم می‌توان خواند.

هر سهم، نشان‌دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. باید در نظر داشت که دارنده سهم نمی‌تواند به نسبت میزان سهم خود ادعایی برای مالکیت دارایی‌های شرکت داشته باشد، اما در عوض، به اندازه سهم خود می‌تواند در آن شرکت، دارای حق و حقوقی باشد.

برای مثال سهام‌دار در قبال هر سهم خود می‌تواند از منافع شرکت استفاده کند و در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهم ببرد.

سهام را از ابعاد مختلف می‌توان تقسیم‌بندی کرد:

از نظر شکل: بر اساس شکل سهام به دو دسته سهام با نام و سهام بی‌نام تقسیم می‌شود.

سهام با نام در نوع مالکیت سهام با نوع بی‌نام آن متفاوت است. سهم با نام سهمی است که نام دارنده آن در ورقه سهام قید شده باشد یا در دفتر سهام شرکت ثبت شود. با ثبت سهام با نام هویت صاحب سهام برای شرکت مشخص می‌شود.

از نظر حقوق دارنده سهام: بر اساس حقوق دارنده سهام، سهام به دو دسته سهام عادی و ممتاز تقسیم می‌شود.

دارنده سهام عادی، در واقع، صاحب کسری از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که در اختیار دارد، متقبل شده است.

سهام ممتاز سهامی است که برخی ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی را دارد.

در صورت انحلال شرکت، صاحبان سهام ممتاز در مقایسه با دارندگان سهام عادی در توزیع دارایی‌های شرکت حق‌تقدم دارند و ممکن است دارای حق‌رای هم باشند.

درحال‌حاضر در بورس تهران چیزی به عنوان سهام ممتاز وجود ندارد.

از نظر ماهیت آورنده: براساس ماهیت آورنده، سهام به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم می‌شود.

سهام نقدی به سهامی اطلاق می‌شود که ارزش آن به صورت نقدی پرداخت شده است و یا بخشی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر تعهد پرداخت شده باشد.

سهام غیر نقدی نیز عبارت از سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیر نقدی شامل ساختمان، خودرو، ماشین‌آلات، لوازم اداری، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده است.

سهام ترجیحی چیست؟

سهام ترجیحی بخشی از سهام شرکت است که در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی به کارکنان شاغل در آن شرکت واگذار شده است.

سهام انتفاعی چیست؟

سهام انتفاعی زمانی به شما تعلق می‌گیرد که بدون داشتن حقی نسبت به سرمایه شرکت، از منافع آن بهره‌مند شوید. در واقع زمانی که شخصی اطلاعاتی علمی و فنی را در اختیار شرکت می‌گذارد که منجر به ایجاد منفعت برای شرکت می‌گردد، می‌تواند از منافع حاصل شده سهم ببرد.

شاخص نزدک چیست؟ بررسی انواع شاخص‌های مختلف بازار سهام نزدک

نزدک (Nasdaq) مخفف «مظنه‌های خودکار انجمن ملی معامله‌گران سهام» (National Association of Securities Dealers Automated Quotations) است که اولین بازار الکترونیک سهام ایالات متحده می‌باشد و سرمایه‌گذاران از طریق آن می‌توانند بدون نیاز به حضور در تالارهای بورس، سهام شرکت‌ها را خریداری کنند. نزدک سهام بیش از 3000 شرکت عمدتا فعال در زمینه تکنولوژی را عرضه می‌کند. نزدک دو شاخص اصلی دارد که عبارتند از:

• شاخص 100 (Nasdaq 100)
• شاخص مرکب (Nasdaq Composite)

معمولا وقتی می‌گویند: «از هفته قبل شاخص نزدک رشد داشته» منظورش شاخص نزدک مرکب است. این شاخص میانگین قیمت کلی تمام سهام‌های مورد داد و ستد در بازار نزدک است. در مقابل، نزدک 100 میانگین قیمت 102 شرکت با بهترین کارکرد در این بازار است. هر دو این شاخص‌ها در ادامه این مطلب معرفی شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند.

فهرست عناوین مقاله

بازار نزدک چیست؟

بازار نزدک که به عنوان نزدک نیز شناخته می‌شود در سال 1971 به عنوان اولین بازار سهام کاملا الکترونیکی در امریکا افتتاح شد. نزدک یک بازار مظنه‌محور (Quota driven) است که متشکل از اپراتورهایی است که سهام را از طرف خودشان خرید و فروش می‌کنند و معامله‌گر هستند. بر خلاف بازارهای سفارش‌محور، که در آنها هم اپراتورهای حرفه‌ای حضور دارند و هم سرمایه‌گذاران و معامله‌گران خصوصی، سفارش‌ها در بازارهای مظنه‌محور فقط با پیشنهادات معامله‌گران مطابقت داده می‌شود.

ساختمان این بازار در میدان تایم در مح له منهتن نیویورک واقع شده است، اما این بازار تماما الکترونیکی است و از طریق هر بانک معتبری امکان دسترسی به آن وجود دارد. شاخص نزدک از سال 1971 که ارائه شده هر سال بازدهی کمی بیشتر از 9% داشته است، اما بعد از بحران مالی سال 2008-2007 این بازده به 18% هم می‌رسد. شرکت‌هایی که در این شاخص هستند کارکرد قدرتمندی در بازار سهام امریکا در 10 سال گذشته داشته‌اند. در تصویر زیر کارکرد شاخص نزدک را در مقایسه با کارکرد شاخص داو جونز مشاهده می‌کنید:

در سال‌های گذشته تکنولوژی پویا ترین بخش صنعت بوده است، برای همین سرمایه‌گذاری روی محصولات این شاخص در عمل همیشه سودآور بوده است. شاخص نزدک سهام شرکت‌هایی مثل اپل، آمازون، مایکروسافت، فیس‌بوک، گوگل، و شرکت‌هایی که امروزه بیشترین اهمیت از نظر سرمایه در بازار دارند را شامل می‌شود.

در حقیقت از 10 شرکت با سهام برتر امریکایی، 7 مورد آنها در نزدک فهرست شده‌اند و فقط 3 مورد از آنها در بورس اوراق بهادار نیو یورک (NYSE) فهرست شده‌اند. علاوه بر این، بیش از 3000 شرکت غیر-مالی نیز در بازار نزدک فهرست شده‌اند که شاخص مرکب نشان‌دهنده قیمت آن‌ها است.

شاخص نزدک مرکب چیست؟

شاخص مرکب شاخص سرمایه‌ بازار بیش از 3000 شرکتی است که سهام آنها در بازار سهام نزدک معامله می‌شود. در این شاخص تمام سهام‌های فهرست شده در بازار نزدک که مشتق، سهام ترجیحی، و منابع مورد معامله بازار (ETFs) نباشند قرار می‌گیرند. این سهام‌ها شامل سهام‌های معمول، سهام شرکت‌های املاک (REITs) و سهام‌های قابل پیگیری در کنار منافع شراکت‌های محدود می‌شوند.

ویژگی‌های شاخص نزدک

قبل از هر چیز لازم به ذکر است که شاخص نزدک محدود به شرکت‌هایی نمی‌شود که سرپرستی آنها در ایالات متحده قرار گرفته باشد. این موضوعی است که آن را از بسیاری از شاخص‌های قیمت دیگر متمایز می‌کند. شنیدن گزارش قیمت بسته شدن شاخص مرکب در رسانه‌ها و اخبار مالی یک اتفاق معمول است چرا که این شاخص بخش بزرگی از بازار را پوشش می‌دهد.

روش‌شناسی شاخص مرکب

شاخص نزدک مرکب از یک روش‌شناسی وزن سرمایه بازار استفاده می‌کند. ارزش این شاخص برابر با ارزش کلی وزن سهم‌های هر یک از شرکت‌ها، ضرب در جدیدترین قیمت هر سهام است. سپس نتیجه با تقسیم شاخص اصلاح می‌شود، که باعث می‌شود ارزش کلی تبدیل به رقم مناسب‌تری برای گزارش‌های خبری شود.

این شاخص به صورت مداوم در طول هر روز معاملاتی محاسبه می‌شود، اما هر یک ثانیه اعلام می‌شود. آخرین اعلام ارزش مورد تائید این شاخص در هر روز معاملاتی در ساعت 4:16 دقیقه اعلام می‌شود.

دو نسخه از شاخص مرکب محاسبه می‌شود: یک شاخص بازده قیمت و یک شاخص بازده کلی. شاخص بازده کلی شامل سرمایه‌گذاری مجدد سود سهام بر روی سرمایه‌گذاری روزهای قبل نیز می‌شود. هر دو نسخه این شاخص شامل توزیع غیر نقدی می‌شود.

معیار صلاحیت قرارگیری در شاخص نزدک مرکب

برای این که یک شرکت بتواند صلاحیت قرارگیری در این شاخص را به دست بیاورد، سهام شرکت باید به صورت انحصاری در بازار سهام نزدک فهرست شده باشد (مگر این که این سهام پیش از تاریخ 1 ژانویه 2004 در یک بازار دیگر نیز فهرست شده باشد). نوع سهام هم باید یکی از انواع زیر باشد:

• رسید سپرده امریکایی (ADRs)
• سهام معمولی (Common Stock)
• منافع شراکت محدود
• اوراق قرضه عادی (Ordinary Shares)
• تراست‌های سرمایه‌گذاری املاک (REITs)
• سهام منافع سودآور (SBIs)
• سهام‌های پیگیری (Tracking Stocks)

انواع دیگر سهام از جمله مبالغ یک‌سویه، سهام‌های ترجیحی، حقوق سهام، ضمانت‌ها، واحدها، و انواع سهام مشتق دیگر واجد صلاحیت فهرست شدن در بازار نزدک و قرارگیری در شاخص آن نمی‌شوند. اگر سهامی واجد شرایط بوده باشد اما در حال حاضر این خصوصیت را نداشته باشد، از این شاخص حذف می‌شود.

ترکیب صنایع در شاخص نزدک

وزن صنایع در این شاخص متغیر است. اما همان طور که پیشتر اشاره شد، وزن شرکت‌های مرتبط با صنعت تکنولوژی در آن غالب است. وزن‌ صنایع مختلف در این شاخص در حال حاضر به صورت زیر است:

• تکنولوژی: %39/48
• خدمات مصرفی: %43/19
• سلامتی: %21/10
• مالی: %21/7
• صنعتی: %85/6
• محصولات مصرفی: %51/5
• ابزارها: %81/0
• ارتباطات: %72/0
• نفت و گاز: %55/0
• مواد پایه: %32/0

کارکرد شاخص نزدک مرکب

شاخص نزدک مرکب که مهم‌ترین شاخص این بازار نیز محسوب می‌شود روند کلی این بازار را مشخص می‌کند. این شاخص یک شاخص معاملاتی نیست و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند مستقیما آن را خریداری کرده یا روی آن سرمایه‌گذاری کنند. بلکه از این شاخص برای شناسایی شرکت‌ها و سهام‌های پر بازده استفاده می‌شود. با این حال بعضی از محصولات مالی برای پیگیری این شاخص طراحی شده‌اند که از طریق آنها امکان پیگیری کارکرد این شاخص وجود دارد.

ساده‌ترین راه سرمایه‌گذاری روی شاخص مرکب خرید اوراق شاخص یا صندوق قابل معامله (ETF) شاخص است که به صورت منفعلانه شاخص را دنبال می‌کند. صندوق قابل معامله شاخص برای سرمایه‌گذاری روی تمام اجزای یک شاخص، با همان وزنی که در شاخص قرار گرفته‌اند طراحی شده است. ایده این نوع صندوق‌ها این است که در طول زمان، این صندوق‌ها می‌توانند همان کارکردی را ارائه دهند که خود شاخص آن را دنبال کرده و عرضه می‌کند.

این شاخص میزان سوددهی شرکت‌های فهرست شده در بازار نزدک را نشان می‌دهد. علاوه بر شرکت‌های امریکایی، بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان نیز در این بازار فهرست شده‌اند و بخشی از وزن این شاخص را تشکیل می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود این شاخص یک شاخص به نسبت جامع باشد که کارکرد و روند کلی شرکت‌های عمده به ویژه در زمینه تکنولوژی را مشخص می‌کند.

شاخص نزدک 100 چیست؟

شاخص نزدک 100 سبدی از سهام 100 شرکت عمده‌ای است که در بازار سهام نزدک فهرست شده‌اند. این شاخص شامل شرکت‌هایی از صنایع مختلف به جز صنعت مالی، مثل بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری می‌شود. این بخش‌های غیر مالی شامل صنایع فروش، بیوتکنولوژی، صنعت، تکنولوژی، خدمات درمانی، و امثال این می‌شود.

وزن شاخص 100

این شاخص بر اساس یک روش‌شناسی حجم سرمایه اصلاح شده فعالیت می‌کند. در این روش اصلاح شده وزن منفرد شرکت‌ها را مطابق با سرمایه بازار آنها در نظر می‌گیرد. این نوع وزن کردن باعث می‌شود تاثیر شرکت‌های بزرگ کاهش یافته و شاخص به نفع تمام اعضا موازنه شود. برای این کار، نزدک در هر فصل ترکیب شاخص را مورد بازبینی قرار می‌دهد و اگر ملزومات توزیع مناسب در آن بر قرار نباشد، وزن را اصلاح می‌کند.

معامله کردن شاخص نزدک 100

نزدک 100 را می‌توان از طریق بنیاد سرمایه‌گذاری کیوکیوکیو (QQQ Trust) معامله کرد. این محصول برای پیگیری کارکرد 100 شرکت برتر در بازار نزدک طراحی شده است. هر یک از این شرکت‌ها باید عضوی از نزدک 100 بوده و در بازار آن برای حداقل دو سال معامله فهرست شده باشند. علاوه بر این، سهام‌های فهرست شده باید میان حجم معاملات روزانه‌‌ای معادل 000/200 معامله داشته باشند و بازده فصلی و سالیانه خود را به صورت عمومی گزارش کنند.

ممکن است استثناهایی در مورد شرکت‌های عمومی تازه‌ تاسیس که سرمایه بازار بالایی داشته باشند در نظر گرفته شود. شرکت‌هایی که درگیر ورشکستگی شوند از این بنیاد حذف می‌شوند. ممکن است در مواقعی ترکیب سهام‌های بنیاد کیوکیوکیو دقیقا با شاخص نزدک 100 یکسان نباشد، با این حال ماموریت اصلی این بنیاد پیگیری قیمت و کارکرد شاخص زیرین، یعنی نزدک 100 است.

ترکیب صنایع در شاخص 100

این شاخص متشکل از سهام بخش‌های گوناگون به جز خدمات مالی می‌شود. سهم بزرگی از این شاخص به بخش تکنولوژی اختصاص دارد، که چیزی حدود %54 از وزن شاخص را تشکیل می‌دهد. خدمات مصرفی بخش بزرگ بعدی در این شاخص را تشکیل می‌دهند که توسط شرکت‌هایی مثل رستوران‌های زنجیره‌ای، خرده‌فروش‌ها، و شرکت‌های خدمات مسافرتی ارائه می‌شوند.

این سهام‌ها به لطف رشد مداوم غول خرده‌فروشی یعنی آمازون، چیزی حدود یک چهارم وزن سرمایه این شاخص را به خود اختصاص داده‌اند. خدمات درمانی، سهام صنایع، و شرکت‌های ارتباطی بخش‌های دیگر این شاخص را تشکیل می‌دهند. ترکیب شرکت‌ها در نزدک 100 در دو دهه گذشته به برداشت بازده‌های قابل توجه کمک زیادی کرده است.

معیار صلاحیت قرارگیری در شاخص نزدک 100

برای قرارگیری در شاخص 100، شرکت‌ها لازم است به صورت انحصاری سهام خود را در بازار نزدک فهرست کرده باشند. سهام‌های معمولی، اوراق قرضه عادی، رسید سپرده آمریکایی و سهام‌های پیگیری می‌توانند واجد شرایط در نظر گرفته شوند. بیست و هفت کشور با شرکت‌های این شاخص در ارتباط هستند.

معیارهای دیگر قرارگیری در این شاخص سرمایه بازار و نقدشوندگی هستند. در حقیقت هیچ حداقل قابل قبولی برای سرمایه بازار وجود ندارد، بلکه خود شاخص به نحوی طراحی شده که معرف 100 شرکت برتر فهرست شده در بازار سهام نزدک است.

کارکرد شاخص 100

نزدک 100 یک شاخص بسیار پر بازده محسوب می‌شود که 100 شرکت برتر فهرست شده در بازار سهام نزدک را دنبال می‌کند. بخش عمده وزن این شاخص را شرکت‌های تکنولوژی و برندهای چند ملیتی عظیم‌الجثه تشکیل می‌دهند. همان طور که پیشتر اشاره شد، بنیاد کیوکیوکیو یک محصول مالی طراحی کرده که با سهام ترجیحی چیست؟ پیروی از این شاخص، سعی می‌کند همین کارکرد را به سرمایه‌گذاران عرضه کند.

این محصول مالی توانسته در طول یک سال %5/44 بازده داشته باشد که به معنای واقعی کلمه خیره کننده است. این بنیاد با حجم سرمایه تحت مدیریت 8/141 میلیارد دلاری، و میانگین معاملات روزانه 896/434/48 معامله یکی از بنیادهای عمده در زمینه سرمایه‌گذاری مالی محسوب می‌شود. این محصول مالی بهترین ابزار مالی موجود برای بهره بردن از شاخص نزدک 100 و بازده خارق‌العاده غول‌های تکنولوژی محسوب می‌شود.

سخن پایانی

بازار نزدک در سال 1971 با هدف ایجاد یک بازار سهام کاملا الکترونیکی که سهام شرکت‌های تکنولوژی را عرضه کند افتتاح شد. بخش عمده شرکت‌هایی که سهام خود را در این بازار فهرست می‌کنند شرکت‌های فنی و تکنولوژی، از جمله غول‌های کامپیوتر و دنیای مجازی مثل اپل، گوگل، آمازون و برندهایی از این دست تشکیل می‌دهند. شاخص نزدک مرکب یک شاخص کلی است که بر اساس حجم بازار شرکت‌ها بازده و کارکرد آنها است. این شاخص میانگین حجم سرمایه و قیمت سهام هر یک از 3000 شرکتی که در نزدک فهرست شده‌اند را دنبال کرده و میانگین آنها را سهام ترجیحی چیست؟ عرضه می‌کند. شاخص مرکب توانسته همواره بازدهی بیش از %9 به دنبال‌کنندگان عرضه کند.

شاخص نزدک 100 بسیار محدودتر از شاخص کلی نزدک است و فقط 100 شرکت برتری که بهترین کارکرد در این بازار داشته باشند را شامل می‌شود. این شاخص یکی از پر بازده‌ترین شاخص‌های سهام و معاملاتی در تمام جهان محسوب می‌شود که در طول سال بازدهی حدود %45 عرضه می‌کند. هیچ یک از شاخص‌های نزدک قابل خرید و فروش یا سرمایه‌گذاری مستقیم نیستند. اما محصولات مالی ویژه‌ای با هدف پیگیری کارکرد این شاخص‌ها توسط شرکت‌ها و بنیادهای ثالث طراحی شده است که سرمایه‌گذاران می‌توانند به کمک آنها، بازده مشابهی با این شاخص‌ها به دست بیاورند. این شاخص‌ها تا حد زیادی کارکرد شرکت‌های تکنولوژی عمده امریکایی در بازارهای سهام ترجیحی چیست؟ مالی را نمایش می‌دهند.

سهام چیست؟

جالب است بدانید بیشترین حجم معاملات در بورس، به معاملات سهام اختصاص دارد، تا آنجا که برخی، حتی بورس را بازار سهام می نامند. همچنین بسیاری از سرمایه‌گذاران باوجود آنکه می دانند سهام در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره، ریسک بیشتری دارد، باز هم خرید و فروش سهام را به سایر اوراق بهادار، ترجیح می دهند. شاید مهمترین دلیل این علاقه‌مندی، رابطه بین ریسک و بازده باشد، به این معنا که خریداران سهام با پذیرش ریسک بیشتر، انتظار دارند بازدهی بیشتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره بدست آورند. اما سهم چیست؟

سهم، بیانگر میزان مالکیت فرد از یک دارایی است. اجازه بدهید با یک مثال بسیار ساده توضیح بدهیم. کارخانه‌ای با سرمایـه یک میلیارد تومان را در نظر بگیرید. اگر کل کارخانه متعلق به یک نفر باشد، تنها آن فرد مالک کارخانه به شمار می‌رود. اگر چهار نفر به نسبت مساوی مالک کارخانه باشند، در آن صورت سهم هرکدام از آنها در کارخانه یک چهارم خواهد بود. حال فرض کنید مالکیت این کارخانه یک میلیارد تومانی بین هزار نفر بصورت مساوی تقسیم شود. در این صورت میزان مالکیت هر یک از این افراد در کارخانه یا به تعبیر دیگر، سهم هر فرد از کارخانه یک میلیـون تومان خواهد بـود. (یک میلیارد تقسیم بر هزار). بنابراین، سهم در تعریف بسیار ساده، بیانگر میزان مالکیت فرد از یک دارایی است.

مفهوم دیگری که بلافاصله پس از مفهوم سهام با آن مواجه می شویم، شرکت سهامی است. شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده است و هریک از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند، در شرکت مسئولیت داشته و در سود و زیان حاصل از فعالیت شرکت نیز سهیـم خواهند بود.

کارخانه‌ای که در مثال قبل ذکر کردیم، در واقع یک شرکت سهامی است که هزار نفر سهامدار آن هستند. اگر به خاطر داشته باشید، در بیان تاریخچه بورس هم گفتیم که اساسا شرکت‌های سهامی، زمانی شکل گرفتند که بازرگانان به این فکر افتادند تا با سهیم‌کردن دیگران در کسب و کار خود، علاوه بر تأمین منابع مالی موردنیاز برای کسب و کار، سود و زیان احتمالی حاصل از این کسب و کار را بین گروهی از افراد تقسیم کنند.

شرکت های سهامی، خود به دو دسته تقسیم می شوند:

الف: شرکت‌های سهامی خاص: شرکت سهامی خاص، شرکتی است که همه سرمایه آن را موسسان (بنیانگذاران) شرکت تأمین می‌کنند و بنابراین، سهام آن برای عموم عرضه نمی‌شود. تعداد سهامداران در شرکت سهامی خاص باید حداقل 3 نفر باشد. حداقل سرمایه موردنیاز برای تأسیس شرکت سهامی خاص هم یک میلیون ریال (صد هزار تومان) است.

ب: شرکت سهامی عام: شرکتی است که بخشی از سرمایه موردنیاز آن، ازطریق عرضه سهام به عموم مردم تأمین می‌شود. در شرکت های سهامی عام، تعداد سهامداران نباید از 5 نفر کمتر باشد. حداقل سرمایه موردنیاز برای تأسیس شرکت سهامی عام، 5 میلیون ریال (500 هزار تومان) است. یکی از مهمترین شروط عرضه سهام شرکت‌ها در بورس این است که شرکت، سهامی عام باشد.

خب، تا اینجا با مفهوم سهام و شرکت های سهامی تا حدی آشنا شدید. لازم است در اینجا چند نکته را درخصوص سهام و شرکت های سهامی ذکر کنیـم:

1-ویژگی مهمی که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآ مد ثابت مثل اوراق مشارکت و اوراق اجاره، برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌کند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است، زیرا اگر سرمایه‌گذار انتخاب مناسبی داشته باشد و سهام شرکت خوبی را انتخاب کند، می‌تواند بازدهی بالاتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره بدست آورد.

2-ریسک، ویژگی ذاتی سهام است، بنابراین، خرید و فروش سهام به افرادی که به هیچ عنوان توانایی و یا علاقه‌ای به پذیرش ریسک ندارند، توصیه نمی شود. اینگونه افراد بهتر است در اوراق بهادار با درآمـد ثابت، مانند اوراق مشارکت و اوراق اجاره سرمایه‌گذاری کنند.

3-دارندگان سهام، صرفا در سود و زیان و منافع شرکت سهیم نخواهند بود، بلکه به میزان سهمی که در اختیـار دارند، در قبال تعهدات شرکت نیز مسئولیت دارند. بنابراین، لازم است سرمایه گذار قبل از خرید سهام یک شرکت، بطور کامل وضعیت آن شرکت را بررسی نماید. البته، ذکر این نکته لازم است که شرکت‌هایی که سهامشان در بورس خرید و فروش می‌شود، اغلب شرکت‌های بزرگ، سودآور و دارای شرایط عمومی مناسب هستند، اما به هر حال، این موضوع نباید موجب شود که سرمایه‌گذار بدون تحلیل، برای خرید یا فروش سهم تصمیم بگیرد.

خب در این برنامه، سهام را به عنوان مهمترین ورقه بهاداری که در بورس داد و ستد می شود، به شما معرفی کردیم. طبیعتا سوالات زیادی درباره نحوه انتخاب سهام، مزایای سهام نسبت به سایر انواع اوراق بهادار، نحوه قیمت گذاری سهام و. برای شما پیش آمده است که در بخشهای بعدی، درباره آنها صحبت خواهیم کرد.

لینک های مفید

1-ویژگی مهمی که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآ مد ثابت مثل اوراق مشارکت و اوراق اجاره، برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌کند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است، زیرا اگر سرمایه‌گذار انتخاب مناسبی داشته باشد و سهام شرکت خوبی را انتخاب کند، می‌تواند بازدهی بالاتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره بدست آورد.

2-ریسک، ویژگی ذاتی سهام است، بنابراین، خرید و فروش سهام به افرادی که به هیچ عنوان توانایی و یا علاقه‌ای به پذیرش ریسک ندارند، توصیه نمی شود. اینگونه افراد بهتر است در اوراق بهادار با درآمـد ثابت، مانند اوراق مشارکت و اوراق اجاره سرمایه‌گذاری کنند.

شرکت‌هایی که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند، شرکت سهامی عام نامیده میشوند. به عبارت دیگر شرکت‌هایی که سهام آنها در دست عموم مردم باشد ( 51% سهام به بالا) سهامی عام گفته می‌شود. فقط شرکت‌های سهامی عام در بورس پذیرفته می‌شوند.

شرکت‌هائی که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین گردیده است. این گونه شرکتها شرکت سهامی خاص نامیده می شوند. سهام این شرکت‌ها در اختیار عموم نیست و تعداد محدودی از افراد دارای سهام شرکت های سهامی خاص هستند.

تفاوت بین شرکت‌های سهامی عام و سهامی خاص چیست؟

– شرکت سهامی عام برای تامین سرمایه اقدام به پذیره‌نویسی عمومی می‌نماید ولی شرکت سهامی خاص، حق مراجعه به عامه را ندارد.
– امکان صدور اوراق قرضه فقط برای شرکت‌های سهامی عام وجود دارد.
– نقل و انتقال سهام در شرکت‌های سهامی عام مشروط به موافقت سهامداران نیست ولی در شرکت سهامی خاص، چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران یا مجامع شرکت می‌تواند باشد.
– سهام شرکت سهامی عام قابل عرضه در بازار بورس است ولی شرکت سهامی خاص چنین اجازه‌ای ندارد.
– مدیران و سهامداران شرکت سهامی عام، حداقل 5 نفر و شرکت سهامی خاص حداقل 3 نفر می‌باشد.

الف: شرکت‌های سهامی خاص: شرکت سهامی خاص، شرکتی است که همه سرمایه آن را موسسان (بنیانگذاران) شرکت تأمین می‌کنند و بنابراین، سهام آن برای عموم عرضه نمی‌شود. تعداد سهامداران در شرکت سهامی خاص باید حداقل 3 نفر باشد. حداقل سرمایه موردنیاز برای تأسیس شرکت سهامی خاص هم یک میلیون ریال (صد هزار تومان) است.

ب: شرکت سهامی عام: شرکتی است که بخشی از سرمایه موردنیاز آن، ازطریق عرضه سهام به عموم مردم تأمین می‌شود. در شرکت های سهامی عام، تعداد سهامداران نباید از 5 نفر کمتر باشد. حداقل سرمایه موردنیاز برای تأسیس شرکت سهامی عام، 5 میلیون ریال (500 هزار تومان) است. یکی از مهمترین شروط عرضه سهام شرکت‌ها در بورس این است که شرکت، سهامی عام باشد.

خب، تا اینجا با مفهوم سهام و شرکت های سهامی تا حدی آشنا شدید. لازم است در اینجا چند نکته را درخصوص سهام و شرکت های سهامی ذکر کنیـم:

1-ویژگی مهمی که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآ مد ثابت مثل اوراق مشارکت و اوراق اجاره، برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌کند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است، زیرا اگر سرمایه‌گذار انتخاب مناسبی داشته باشد و سهام شرکت خوبی را انتخاب کند، می‌تواند بازدهی بالاتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره بدست آورد.

2-ریسک، ویژگی ذاتی سهام است، بنابراین، خرید و فروش سهام به افرادی که به هیچ عنوان توانایی و یا علاقه‌ای به پذیرش ریسک ندارند، توصیه نمی شود. اینگونه افراد بهتر است در اوراق بهادار با درآمـد ثابت، مانند اوراق مشارکت و اوراق اجاره سرمایه‌گذاری کنند.

در تعریف سهام می توان گفت: سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد. ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد. سهم ممکن است با نام و یا بی نام باشد . در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعیت مقررات قانون تجارت مزایایی قائل شوند این گونه سهام سهام ممتاز نامیده می شود .
مجموع ارزش اسمی سهام سرمایه شرکت را تشکیل می دهد و پس از انحلال شرکت هر سهامداری حق دارد مبلغ اسمی سهام خود را دریافت نماید در صورتی که سهم انتفاعی جز سرمایه شرکت نبوده و صاحب آن حق مطالبه مبلغ اسمی آن را پس از انحلال شرکت ندارد .
اصولا همه سهامداران در شرکت سهامی از تساوی حقوق برخوردارند و این حقوق شامل میزان مشارکت تعهدات و منافع صاحب سهم در شرت سهامی می باشد و برای استفاده از این حقوق دارنده سهم باید مبلغ اسمی سهمی را که پذیره نویسی نموده در مهلت قانون پرداخت نماید .

دوم - انواع سهام

سهمی است که بر مالکیت شخص معینی دلالت می کند و نام مشخصات صاحب سهم در ورقه سهم و در دفتر ثبت شرکت درج می گردد و در موارد زیر صدور سهام با نام الزامی است :
مادامی که تمام مبلغ اسمی هر سهم بی نام پرداخت نشده باشد . سهامی که مدیران شرکت به عنوان وثیقه می سپارند و تا خاتمه مفاصا حساب دوره تصدی مدیران غیر قابل انتقال می باشد .
سهام محجورین و صغار به منظور حمایت از حقوق آنها . سهام با نام و هر گونه نقل و انتقال آنها باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و الا فاقد اعتبار قانونی برای شرکت و اشخاص ثالث خواهد بود . در صورتی که قسمتی از مبلغ اسمی سهم با نام پرداخت نشود منتقل الیه قائم مقام ناقل خواهد بود .

سهمی است که نام دارنده در آن درج نم یشود و به صورت سند در وجه حامل تنظیم دارنده آن مالک شناخته می شود مگر آنکه خلاف آن ثابت گردد. این سهم به راحتی قابل نقل و انتقال بوده و انتقال مالکیت با قبض واقباض تحقق می یابد . این نوع سهام از حیث صلاحیت محاکم در حکم اموال منقول است وباید به دادگاه محلی رجوع شود. سرقت و یا مفقود شدن سهام بی نام و همچنین خیانت درامانت امین و وکیل نسبت به سهام بی نام که به آنها سپرده شده خطر بزرگی برای صاحب آن محسوب می شود. زیرا بی نام بودن سهم مانع شناسایی دارنده اصلی می شود و سارق و یا باینده به آسانی می تواند سهم مزبور را در بازار بورس و یا خارج از آن به اشخاص دیگر بفروشد و خریدار نیز حق دارد به تصرف خود به عنوان مالکیت استناد نماید .

یکی از اصول اساسی شرکتهای سهامی تساوی حقوق سهامداران است . مگر در دو مورد اول آنکه شرکت با مشکلات مالی مواجه باشد و نتواند به آسانی به منابع مالی دسترسی یابد. در این صورت ناچار خواهد بود امتیازات بیشتری به سهامداران جدید قائل شود و دوم اینکه در هنگام افزایش سرمایه شرکت شرکت از ذخایر مالی خود برای این منظور استفاده نماید که در این صورت باید حقوق بیشتری برای سهامداران سابق شرکت در نظر گرفت . در این دو مورد سهم ممتاز صادر می شود .
امتیازاتی که توسط ممتاز به وجود می آید می تواند به صورت برداشت نفع ثابت از سود قابل تقسیم شرکت باشد و یا اینکه دارنده سهم ممتاز می تواند نسبت به صاحبان سهام عادی در برداشت ارزش اسمی ممتاز به هنگام انحلال و تصفیه وتقسیم دارائی شرکت اولویت داشته باشد. به هنگام انحلال و تصفیه شرکت مطالبات معوقه صاحبان سهام ممتاز از دارائی شرکت پرداخت می گردد و نیز هنگام استهلاک سهام شرکت صاحبان سهام ممتاز دارای اولویت می باشند .

سهام ممتاز

اصطلاح “سهام” به مالکیت یا حقوق صاحبان سهام در یک شرکت اشاره دارد. دو نوع سهام وجود دارد: سهام عادی و سهام ممتاز. سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی ادعای بیشتری برای سود سهام یا توزیع دارایی دارند. جزئیات هر سهام ممتاز به موضوع بستگی دارد.

در مورد سود سهام، سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی اولویت دارند، که عموماً بیشتر از سهام عادی سود می‌دهند و می‌توان آنها را ماهانه یا فصلی پرداخت کرد و اغلب به صورت درصدی در توضیحات صدور سهام ذکر می شوند.

این سهام با نرخ قابل تنظیم، عوامل خاصی را مشخص می‌کند که بر بازده سود سهام تأثیر می‌گذارد، و سهام شرکت‌کننده می‌توانند سود سهام دیگری را که بر حسب سود سهام عادی یا سود شرکت محاسبه می‌شود، پرداخت کنند. تصمیم به پرداخت سود سهام نیز در اختیار هیئت مدیره یک شرکت است.

برخلاف سهامداران عادی، سهامداران ممتاز حقوق محدودی دارند که معمولاً شامل رای دادن نمی‌شود. سهام ممتاز ویژگی‌های بدهی را ترکیب می‌کند، به این ترتیب که سود سهام ثابت و حقوق صاحبان سهام را پرداخت می‌کند، زیرا پتانسیل افزایش قیمت را دارد. این امر برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال ثبات در جریان‌های نقدی بالقوه آینده هستند، جذاب است.

شرکت های در مضیقه و سختی

اگر شرکتی مشکل دارد و مجبور است سود سهام خود را به حالت تعلیق درآورد، سهامداران ممتاز ممکن است این حق را داشته باشند که پیش از سرگیری سود سهام برای سهامداران عادی، مبلغ معوقه را دریافت کنند. سهامی که دارای این ترتیب هستند به عنوان تجمعی شناخته می شوند. اگر شرکتی چندین نسخه سهام ممتاز به طور همزمان داشته باشد، ممکن است این سهام به نوبه خود از نظر اولویت رتبه بندی شوند. بالاترین رتبه را پیشین و به دنبال آن اولویت اول، اولویت دوم و غیره می نامند.

سهامداران ممتاز در صورت انحلال دارایی‌های یک شرکت، ادعای قبلی دارند، هر چند که زیردست دارندگان اوراق قرضه باقی می‌مانند. سهام ممتاز همان حقوق صاحبان سهام هستند، اما از بسیاری جهات، دارایی های ترکیبی هستند که بین سهام و اوراق قرضه قرار دارند. آنها درآمد قابل پیش بینی بیشتری نسبت به سهام عادی ارائه می دهند و توسط آژانس های رتبه بندی اعتباری بزرگ رتبه بندی می شوند.

بر خلاف دارندگان اوراق قرضه، عدم پرداخت سود سهام به سهامداران ممتاز به معنای نکول شرکت نیست. از آنجایی که سهامداران ممتاز از ضمانت‌های یکسانی مانند اعتباردهندگان برخوردار نیستند، رتبه‌بندی سهام ممتاز عموماً پایین‌تر از اوراق قرضه همان ناشر است و بر این اساس بازدهی بالاتری دارد.

حق رای و قابلیت تبدیل

سهامداران ممتاز معمولاً دارای حق رای نمی‌باشند، اگرچه طبق برخی قراردادها این حقوق ممکن است به سهامدارانی که سود سهام خود را دریافت نکرده‌اند بازگردد.

سهام های ممتاز پتانسیل کمتری برای افزایش قیمت نسبت به سهام معمولی دارند و اینکه آنها با تخفیف یا حق بیمه نسبت به قیمت انتشار معامله می کنند به اعتبار شرکت و ویژگی های موضوع بستگی دارد: به عنوان مثال، تجمعی بودن سهام، اولویت آنها نسبت به سایر موارد، و اینکه آیا آنها قابل پرداخت هستند یا خیر. از جمله این ویژگی ها می باشد.

اگر سهام قابل خرید باشد، ناشر می تواند آنها را پس از یک تاریخ معین به ارزش اسمی بازخرید کند. به عنوان مثال، اگر نرخ بهره کاهش یابد و بازده تقسیم شده برای جذابیت، لازم نباشد آنقدر بالا باشد، شرکت ممکن است سهام خود را فراخوانی کند و سری دیگری با بازدهی کمتر منتشر کند. در صورتی که شرکت از این گزینه استفاده نکند، سهام می توانند پس از تاریخ تماس خود به معامله ادامه دهند.

برخی از سهام ممتاز قابل تبدیل هستند، به این معنی که تحت شرایط خاصی می توان آنها را با تعداد معینی از سهام عادی مبادله کرد. هیئت مدیره ممکن است به تبدیل سهام رای دهد، سرمایه گذار ممکن است گزینه تبدیل را داشته باشد، یا ممکن است سهام تاریخ مشخصی داشته باشد که در آن به طور خودکار تبدیل شود. اینکه آیا این برای سرمایه گذار سودمند است یا خیر بستگی به قیمت بازار سهام عادی دارد.

خریداران معمولی سهام ممتاز

سهام ممتاز انواع مختلفی دارد و عموماً از طریق کارگزاران سهام آنلاین توسط سرمایه گذاران فردی خریداری می شود. ویژگی‌هایی که در بالا توضیح داده شد، تنها نمونه‌های رایج‌تر هستند، و این ویژگی‌ها اغلب به روش‌های مختلفی ترکیب می‌شوند. یک شرکت می تواند سهام ممتاز را تقریباً تحت هر مجموعه ای از شرایط منتشر کند، با این فرض که آنها با قوانین و مقررات مغایرت نداشته باشند. اکثر موارد ترجیحی تاریخ سررسید یا بسیار دور ندارند.

موسسات معمولاً رایج ترین خریداران سهام ممتاز هستند. این به دلیل مزایای مالیاتی خاصی است که برای آنها وجود دارد، اما برای سرمایه گذاران فردی در دسترس نیست. از آنجایی که این مؤسسات به صورت عمده خرید می کنند، موضوعات ترجیحی یک راه نسبتاً ساده برای جذب مقادیر زیادی سرمایه است. شرکت های خصوصی یا نیمه دولتی به همین دلیل سهام ممتاز منتشر می کنند.

ناشران سهام ممتاز تمایل دارند نزدیک به محدوده های بالا و پایین طیف ارزش اعتبار گروه بندی کنند. برخی سهام ممتاز منتشر می کنند زیرا مقررات آنها را از پذیرش هر گونه بدهی منع می کند یا به این دلیل که خطر کاهش رتبه آنها وجود دارد. در حالی که سهام ممتاز از نظر فنی یک نوع سهام است، از بسیاری جهات شبیه به انتشار اوراق قرضه است. یک نوع، که به عنوان سهام ممتاز اعتماد شناخته می شود، می تواند به عنوان بدهی از منظر مالیات و سهام عادی در ترازنامه عمل کند.

مزایای سهام ممتاز

سهام ممتاز به دسته ای از سهام گفته می شود که به آن حقوق خاصی اعطا می شود که با سهام عادی متفاوت است. به عبارت دیگر، سهام ممتاز اغلب دارای پرداخت سود سهام بالاتر و ادعای بالاتری نسبت به دارایی ها در صورت انحلال است. علاوه بر این، سهام ممتاز می‌تواند ویژگی قابل فراخوانی داشته باشد، به این معنی که ناشر حق دارد سهام را با قیمت و تاریخ از پیش تعیین شده که در دفترچه مشخص شده است بازخرید کند. از بسیاری جهات، سهام ممتاز خصوصیات مشابهی با اوراق قرضه دارد و به همین دلیل گاهی اوقات به عنوان اوراق بهادار ترکیبی نامیده می شود.

تفاوت بین سهام ممتاز و سهام عادی

در حالی که سهام ممتاز و سهام عادی هر دو ابزار سهام بوده و از روش های تامین مالی محسوب می شوند، تفاوت های مهمی با هم دارند. اولاً، سهامداران ممتاز یک سود سهام ثابت دریافت می کنند، زیرا ابتدا باید تعهدات سود سهام به سهامداران ممتاز برآورده شود. از سوی دیگر، سهامداران عادی ممکن است همیشه سود سهام دریافت نکنند. ثانیاً، سهامداران ممتاز معمولاً به اندازه سهام عادی در افزایش قیمت (یا استهلاک) سهیم نیستند. در نهایت، سهامداران ممتاز به طور معمول هیچ حق رای ندارند و این در حالی است که سهامداران عادی این حق را دارا می باشند.

نمونه ای از سهام ممتاز

در نظر بگیرید که شرکتی سهام ممتاز 7% را با ارزش اسمی 1000 دلار منتشر می کند. به نوبه خود، سرمایه گذار 70 واحد سود سهام سالانه یا 17.50 واحد در سه ماه دریافت می کند. به طور معمول، این سهام ممتاز در حدود ارزش اسمی خود معامله می شود و رفتاری مشابه با اوراق قرضه دارد. سرمایه گذارانی که به دنبال کسب درآمد هستند می توانند در این اوراق سرمایه گذاری کنند. رایج ترین بخشی که سهام ممتاز منتشر می کند، بخش مالی است، که در آن سهام ممتاز ممکن است به عنوان وسیله ای برای افزایش سرمایه منتشر شود.

امتیازات سهام ممتاز

به طور كلی، می توان این امتیازات را كه به موجب اساسنامه یا موافقت مجمع عمومی فوق العاده تعیین می گردند، در دو گروه مالی و غیرمالی دسته بندی نمود.

1- امتیازات مالی

این دسته از امتیازات را می توان مهمترین امتیازات سهام ممتاز دانست. از یك سو، این ویژگی به انگیزش سرمایه گذارانی كه همواره به دنبال امتیازات مالی بیشتر و در پی آن، كسب سود بیشتر نسبت به دیگر دارندگان سهام هستند، می انجامد و از سوی دیگر، به شركت ها امكان می دهد تا با دادن امتیازهایی به سرمایه گذاران به اهداف شركت از انتشار این نوع سهام، آسان تر دست یابند. از میان امتیازات شناخته شده می توان به موارد زیر اشاره كرد:

– اولویت در دریافت سود

– حق تقدم در زمان انحلال

– حق تقدم در روابط تجاری

2- امتیازات غیر مالی

سهام ممتاز می تواند جدای از امتیازات مالی، دربردارنده امتیازات غیرمالی نیز باشد كه گاه مهم تر از امتیازات مالی است. هرچند بررسی دقیق تر نشان می دهد كه امتیازات غیرمالی نیز در نهایت منافع مالی برای دارندگان خود به دنبال دارد. در ادامه به دو نمونه از این امتیازها عبارتند از: