ترس بورس از صعود

ترس بورس های جهان از تامین انرژی

اختلال در تامین انرژی باعث ریزش شاخص های بورسی در اروپا و آسیا شد.

به گزارش «کالاخبر» به نقل از بلومبرگ، افزایش سرسام آور قیمت نفت و گاز علاوه بر اینکه روی نرخ تورم کشورهای غربی تاثیر بزرگی گذاشته است، حالا به دلیل اختلال در فعالیت های تجاری و اقتصادی به یک نگرانی بزرگ در بین معامله گران بورسی تبدیل شده است. اوضاع در انگلیس از همه نقاط دیگر پیچیده تر شده اما بنزین نه تنها در این کشور که در آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی دیگر از جمله فرانسه و آلمان، به پیشران بالا رفتن نرخ تورم منجر شده و این وضعیت احتمالا ادامه خواهد داشت.

تا پایان ماه آگوست نرخ بیکاری در منطقه یورو با ۰.۱ درصد کاهش نسبت به مدت مشابه ماه قبل به ۷.۵ درصد رسید. بیکاری در سطح اتحادیه اروپا با ۰.۱ درصد کاهش نسبت به ماه قبل به ۶.۸ درصد رسید. این نرخ بیکاری کمترین نرخ بیکاری ثبت شده اروپا در هفت ماه اخیر بوده است. تخمین زده می‌شود تا پایان این ماه ۱۴ میلیون و ۴۶۹ هزار مرد و زن در سطح اتحادیه اروپا بیکار باشند که از این تعداد، ۱۲ میلیون و ۱۶۲ هزار نفر ساکن کشورهای عضو منطقه یورو بوده‌اند.

پیشرفت ها در مقابله با کرونا و واکسیناسیون جمعیت ترس بورس از صعود هدف در بیشتر کشورها به طور رضایت بخشی بالا بوده است. مدیرعامل شرکت مدرنا- سازنده واکسن کرونا- پیش بینی کرده است از سال آینده زندگی به سطح عادی برگردد. اینکه اقتصاد جهانی چه زمانی به طور کامل از رکود کرونایی خارج شود، هنوز مشخص نیست اما معامله گران چشم انداز بسیار روشن تری را در مقایسه با ابتدای سال برای اقتصاد جهانی متصور هستند و انتظار دارند صورت سود و زیان شرکت های بزرگ جهش های بزرگی در فصل های پیش رو داشته باشد.

بورس آمریکا

در وال استریت همه شاخص ها صعودی بودند؛ تا جایی که هر سه شاخص اصلی بورسی در سطح بالا تری از روز قبل خود بسته شدند.

شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۱.۵۷ درصد صعود نسبت به روز قبل و در سطح ۳۴ هزار و ۳۷۶.۶۱ واحد بسته شد.

شاخص «اس اند پی ۵۰۰» با ۱.۳۳ درصد افزایش تا سطح ۴۳۶۵.۰۴ واحدی بالا رفت و دیگر شاخص مهم بورسی آمریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ۰.۸۴ درصد افزایش در سطح ۱۴ هزار و ۵۷۰.۸۱ واحدی بسته شد.

بورس‌های اروپایی

در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص "فوتسی ۱۰۰" بورس لندن با ۰.۸۴ درصد ریزش نسبت به روز قبل و در سطح ۷۰۲۷.۰۷ واحد بسته شد.

شاخص "دکس ۳۰" بورس فرانکفورت در آلمان با کاهش ۰.۶۸ درصدی و ایستادن در سطح ۱۵ هزار و ۱۵۶.۴۴ واحدی به کار خود خاتمه داد و شاخص "کک ۴۰" بورس پاریس با عقبگرد ۰.۴ درصدی در سطح ۶۵۱۷.۶۹ واحد بسته شد.

در مادرید شاخص "ایبکس ۳۵" ۰.۰۵ درصد بالا رفت و به ۸۷۹۹.۵۰ واحد رسید.

بورس‌های آسیایی

در معاملات بورس‌های آسیا، شاخص‌ها عملکرد بدی داشتند؛ تا جایی که شاخص "نیک کی ۲۲۵" بورس توکیو ژاپن با ریزش ۲.۳۱ درصدی تا سطح ۲۸ هزار و ۷۷۱.۰۷ واحدی پایین رفت. شاخص "هانگ سنگ" بورس هنگ‌کنگ ۲.۱۶ درصد پایین رفت و در سطح ۲۴ هزار و ۵۷۵.۶۴ واحد بسته شد.

در چین شاخص "شانگهای کامپوزیت" صعود ۰.۶۷ درصدی را تجربه کرد و در سطح ۴۸۶۶.۳۸ واحد بسته شد. در استرالیا شاخص "اس اند پی اس اند ایکس ۲۰۰" بورس سیدنی با ۰.۸۲ درصد ریزش و ایستادن در سطح ۷۱۸۵.۵۵ واحدی به کار خود خاتمه داد. در بین دیگر شاخص‌های مهم آسیایی، شاخص " تاپیکس" ژاپن نزولی بود. (معیار محاسبه تغییرات قیمتی، ساعت پایانی معاملات روزانه بورس نیویورک بوده است.)

ترس ریزش در بازار ریخته است| امروز منتظر صعود شاخص باشیم؟

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه اصلاح شاخص در دو روز متوالی به دلیل ترس سهامداران خرد بازار بود، گفت: بازار امروز می‌تواند مثبت باشد.

این روزها شاهد اصلاحاتی در بازار هستیم که به گفته کارشناسان عادی است، اما همین اصلاح‌های عادی باعث پایین آمدن شاخص شده‌اند و این شاخص در رسیدن به ۱.۵ میلیون واحد و ثبات در آن کانال عاجز مانده است.

بورس پس از یک ماه عالی و خروج از بحران، پس از دستورهای کنترل بازار ارز و ساخت مسکن ارزان برای ملت، مجدداً وارد این فاز اصلاحی شده است، اما رد پای فروش سهامداران حقوقی در این اصلاح‌ها دیده می‌شود که یک راهکار مناسب از جانب دولت برای جلوگیری از رشد هیجانی بورس است و تا به حال، خوب پاسخ داده است؛ البته، کارشناسان بازار سهام بر این عقیده‌اند که این افت شاخص به زودی با رسیدن به تعادل جبران خواهد شد و دوباره روند شاخص صعودی می‌شود.

به هر حال، دیروزشاخص کل بورس با ۲۷ هزار واحد افت در محدوده یک میلیون و ۴۹۶ هزار واحد قرار گرفت و حدودا دو درصد کاهش را ثبت کرد. شاخص کل هم‌وزن نیز امروز با ۷ هزار واحد منفی و حدودا یک و نیم درصد افت در کانال ۴۴۶ هزار واحد قرار گرفت و این در حالی بود که ارزش معاملات این بازار با رشد همراه بود و به ۱۲ هزار میلیارد تومان رسید.

پوریا نوروزی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار بازار در رابطه با گروه‌های معاملاتی که دیروز روی حرکت شاخص تأثیرگذار بودند، اظهار کرد: گروه خودرو و نفتی بیشترین نماد منفی را ترس بورس از صعود داشتند. در نمادهای گروه شیمیایی هم کمتر نمادی به چشم می‌خورد که روندی مثبت داشته باشد. «بوعلی» یکی از بزرگان این گروه امروز تحرکات مثبتی را ثبت کرد. گروه فلزات اساسی هم نامتعادل و منفی بود. «فولاد» و «فملی» هم با عرضه شدید خود کلیت بازار را با چالش روبه‌رو کردند.

وی در ادامه صحبت‌های خود گفت: دور روز گذشته بازار در اثر برخورد به مقاومت یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی اصلاح سنگینی را تجربه کرد و بسیاری از نمادهای بازار نزدیک ۱۰ درصد افت قیمتی را تجربه کردند روز گذشته دلار بازار ازاد نسبت به روز گذشته تغییرات ۳۰۰ تومانی داشت و به ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان افزایش یافت.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: این تغییر مثبت منجر به افزایش تقاضا در کلیت بازار و جمع شدن بسیاری از صف‌های فروش شد و برخی از نمادهای شاخص‌ساز بازار تا دامنه مثبت قیمتی نیز حرکت کردند و از همین حیث می‌توان متوجه شد که اصلاح عمیقی درکار نخواهد بود و انتطار متعادل شدن و رشد بازار را برای آخرین روز هفته خواهیم داشت.

نوروزی درباره علل دیگر ریزش بازار مطرح کرد: یکی از دلایلی که بازار ریزش کرد ترس مردم از اتفاقات سال گذشته است؛ به عبارتی حس ریزش سال گذشته به برخی از اشخاص منتقل شده بود. البته، کانال‌های تلگرامی نیز به این موضوع دامن زدند که ریزش بازار نزدیک است. به هر حال این دو روز نیز گذشت و امیدواریم روزهای بهتری برای بازار سرمایه در پیش رو باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: امروز شاخص در محدوده فعلی خواهد بود و افت یا صعود خاصی را نخواهد داشت. به نظر می‌رسد عرضه‌ها تا حدی زیاد شود و نهایتا شاخص مثبت و منفی ۵ هزار واحد را داشته باشد.

شانس بورس برای صعود بیشتر شد

در روزهای اخیر خبرهای برجامی تحرک بخشی از بازار سرمایه را به دنبال داشته است. این حرکات البته بیشتر در نمادهای خودرویی، بانکی و حمل‌و‌نقل مشهود بوده و دلیل آن نیز اثرپذیری مثبت این گروه‌ها از توافق برجام است. در همین حال برخی سهم‌های ریالی نیز تقویت شده و در مسیر رشد قرار گرفته‌اند. این روند البته به دلیل کاهش نرخ ارز و ترس صادرات‌محورها از افت درآمد، چندان در گروه‌های کامودیتی‌محور قابل مشاهده نبوده است. در همین حال کاهش قیمت جهانی نفت که به دلیل تقویت احتمال توافق ایران و طرف‌های غربی از یک سو و کاهش تقاضا از سوی چین رخ داده سبب شد گروه‌های مرتبط با طلای سیاه منفی شوند. به هر روی اما روند مثبت اغلب گروه‌ها اعم از برجامی و غیربرجامی روز گذشته متوقف شد تا شاخص کل با افت ۱۲ هزار واحدی و کاهش ارزش معاملات خرد روبرو شود. با این حال اما کارشناسان عنوان می‌کنند در صورتی که برجام مورد توافق مجدد طرف‌ها قرار گیرد می‌تواند تحرک مثبتی در معاملات بازار سرمایه ایجاد کند که نتیجه آن رونق دوباره و بازگشت سرمایه‌ها به بورس خواهد بود. نوید قدوسی کارشناس بازار سرمایه معتقد است بر اساس تمامی متغیرها و توجه به ارزندگی بازار سهام، بورس شانس بالایی برای صعود خواهد داشت.

حرکت پول به سمت گروه‌های ریالی

نوید قدوسی کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: اعلام رسمی خبر توافق، برخی گروه‌های خاص از جمله همین چند گروهی که در روزهای اخیر مورد اقبال بازار بوده‌اند را جذاب خواهد کرد و فارغ از اینکه آیا به لحاظ تحلیلی این گروه‌ها پتانسیل رشد دارند یا نه، تحت تاثیر جو روانی ایجاد شده، نقدینگی به سمت این گروه‌ها حرکت خواهد کرد. وی افزود: ضمن اینکه به نظر می‌رسد نرخ ارز هم با اعلام خبر توافق کمی افت کند و سهم‌های دلاری بازار سرمایه با فشار فروش مواجه شوند و نقدینگی از سمت این گروه‌ها هم به سمت سهم‌های خودرویی و بانکی و… خواهد رفت.

فشار کامودیتی‌محورها بر بازار

قدوسی ادامه داد: با توجه به آنکه حدود ۷۰ درصد از ارزش بازار سرمایه متعلق به سهم‌های دلاری بازار است این اتفاق می‌تواند در کوتاه‌مدت روی شاخص بورس تاثیر منفی داشته باشد. وی در گفت‌وگو با بورس‌نیوز اضافه کرد: نکته اینجاست که احتمال کاهش نرخ ارز تحت تاثیر احیای برجام همزمان با کاهش قیمت جهانی کامودیتی‌ها بوده و هر چند با کاهش قیمت‌های جهانی، بهای تمام شده برخی شرکت‌های بورسی کاهش خواهد داشت، اما در کل کاهش قیمت‌های جهانی اثر منفی روی کلیت بازار سرمایه خواهد داشت.

اهمیت نرخ نیمایی برای شرکت‌ها

این کارشناس بازار سرمایه افزود: البته در نظر داشته باشید که درآمد شرکت‌های بورسی برمبنای نرخ ارز در سامانه نیما شناسایی می‌شود و باید دید با احیای برجام، سیاست بانک مرکزی در بازار ارز چه خواهد بود و آیا نرخ ارز نیمایی در محدوده فعلی تثبیت خواهد شد یا بانک مرکزی سیاست دیگری در پیش خواهد گرفت. قدوسی اظهار کرد: شخصا معتقدم با احیای برجام نرخ ارز در سامانه نیما به نرخ‌های بازار آزاد نزدیک‌تر خواهد شد و اگر بانک مرکزی چنین سیاستی در پیش بگیرد، ریسک کاهش نرخ ارز متوجه صنایع بورسی نخواهد بود و نرخ ارز به ثبات خواهد رسید. قدوسی بیان کرد: در مورد کامودیتی‌ها هم افت خاصی متصور نیستم. با این فرض کم‌کم توجه بازار به سمت سهم‌های کامودیتی‌محور جلب خواهد شد. علاوه بر این در صورت رفع تحریم‌ها، فضای عملیاتی شرکت‌ها بهبود یافته و با کاهش ریسک‌های سیستماتیک، بازار سرمایه شانس بیشتری برای صعود و افزایش P/E خواهد داشت و فرصتی ایجاد می‌شود تا بعد از آنکه بازار سرمایه از شوک کاهش نرخ ارز خارج شد، سهم‌های دلاری بازار هم مورد توجه قرار بگیرند.

وضعیت مبهم بانک‌ها پس از برجام

این کارشناس بازار سرمایه در پیش‌بینی وضعیت بانک‌ها بعد از احیای برجام گفت: به نظر می‌رسد توافق سیاسی چندان منفعتی هم برای بانک‌ها به همراه نخواهد داشت، چراکه احیای برجام به معنای تعدیل انتظارات تورمی خواهد بود و اگر چه با تعدیل انتظارات تورمی، سپرده‌گذاری در بانک‌ها جذاب‌تر خواهد شد، اما اعطای تسهیلات در شرایط رکودی وضعیت متفاوتی خواهد داشت و شاید بانک‌ها نتوانند از محل عملیات بانکی سود مناسبی شناسایی کنند. قدوسی عنوان کرد: تجربه نشان داده در شرایط رکود اقتصادی، مطالبات غیرجاری بانک‌ها افزایش پیدا می‌کند و این مطالبات، بخش کم‌کیفیتی از دارایی‌های بانک‌ها است و هر چقدر دوره ماندگاری مطالبات غیرجاری بانک‌ها طولانی‌تر شود، بانک‌ها برای انجام عملیات بانکی دچار مشکل شده و شاید برای تامین نقدینگی بیشتر اقدام به پیشنهاد سود بالاتر به سپرده‌گذاران یا استقراض بین‌بانکی کنند که این اقدامات هم بدهی بانک‌ها را افزایش خواهد داد. در مقابل شانس بانک‌ها برای شناسایی سود از محل تسعیر ارز یا واگذاری دارایی‌ها کاهش خواهد یافت. به همین دلیل به نظر می‌رسد در صورت توافق، شرایط برای بانک‌ها دشوارتر خواهد شد.

بازدهی بالای بازار سرمایه در قیاس با رقبا

قدوسی در پیش‌بینی وضعیت بازار سرمایه تا پایان سال جاری اظهار کرد: معتقدم بازدهی بازار سرمایه تا پایان سال جاری بیش از بازارهای موازی خواهد بود، چراکه در روند فرسایشی بازار سرمایه، قیمت سهام در این بازار افت زیادی داشته و نسبت P/E سهم‌ها پتانسیلی برای رشد بازار سرمایه ایجاد کرده است. وی افزود: ضمن اینکه قبل از توافق فضای کلی اقتصاد کشور ما به صورتی بوده که به سبب بالا بودن سطح ریسک سیستماتیک، گرایش سرمایه‌گذاران به دارایی‌های پرریسک، کمتر بوده و این موضوع یکی از علل فشار فروش در بازار سرمایه بوده است. در مقابل سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های فیزیکی گرایش داشته‌اند.‌ با کاهش ریسک سیستماتیک گرایش سرمایه‌گذاران هم تغییر خواهد کرد و دارایی‌های مالی بیش از قبل مورد توجه قرار خواهند گرفت و در این صورت، بازار سرمایه شانس زیادی برای رشد خواهد داشت.

شکست دو حمایت در بورس تهران/بازار سرمایه در گرداب ترس

پس از تلاش چندباره برای حفظ ابرکانال ۵/ ۱میلیون واحدی، روز شنبه بالاخره این سطح واگذار شد و همزمان ارزش معاملات خرد سهام در بورس تهران به کمتر از ۲هزار میلیارد تومان نزول کرد تا دو حمایت مهم بورسی‌ها شکسته شود. در این میان پافشاری حقیقی‌ها برای خروج از گردونه معاملات سهام فضای ناامیدکننده‌ای را در تالار شیشه‌ای حاکم کرده است. با این حال برخی از کارشناسان معتقدند ترافیک مجامع در روزهای پایانی تیرماه و در ادامه انتشار صورت‌های مالی سه‌ماهه می‌تواند ناجی بازار سهام شود.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از دنیای اقتصاد؛ بازار سهام در روز شنبه افتی اندک را به ثبت رساند، اما همین افت اندک کافی بود تا نماگر یادشده حمایت روانی ۵/ ۱میلیون واحدی را از دست بدهد. اینطور که به‌نظر می‌رسد عواملی نظیر افزایش ریسک‌های انتظاری در کنار افت مداوم قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی سبب‌شده تا در روز شنبه سرمایه‌گذاران بازهم رای به خروج از این بازار بدهند. در طول روز یادشده مبلغی در حدود ۲۲۹میلیاردتومان از پول حقیقی‌ها از گردونه معاملات سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد با قرارگرفتن در محدوده ۱۹۸۰ میلیاردتومان به کمترین حد در سال‌جاری نزول کرد.

در گرداب ترس

بازار سهام کم‌کم به پایان فصل مجامع نزدیک می‌شود؛ فصلی عموما خوشنام که در سال‌جاری عمدتا در رکود سپری شده است. بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که افت جدی اقبال به معاملات سهام در ‌ماه‌های اخیر سبب‌شده تا خروج مداوم پول حقیقی در نهایت به دلیلی محکم برای کاهش ارزش معاملات خرد بدل شود. این امر موجب‌شده تا بازار سهام در فضایی رکودی قرار گیرد که برون‌رفت از آن به‌نظر بسیاری از کارشناسان نیازمند تغییری جدی در فضای کلان اقتصاد یا رویکردهای سیاستی است.

به‌دنبال همین اتفاقات روز شنبه در بورس تهران خروج پول از چرخه معاملات سهام بازهم تداوم یافت و ارزش معاملات خرد برای نخستین‌بار از تاریخ ۲۵‌اسفند ماه۱۴۰۰ به زیر ۲‌هزار میلیارد تومان رسید. این امر در شرایطی روی داد که افت میانگین وزنی قیمت‌ها مجددا در این روز تداوم یافت تا کاهش اقبال عمومی به خرید سهام این‌بار خود را در پس‌رفتن شاخص‌کل بورس به زیر سطح یک‌میلیون و ۵۰۰‌هزار واحدی نمایان کند.

معاملات روز شنبه را بیش از هر چیز می‌توان از ‌ساز ناکوک بازارهای جهانی متاثر دانست. معاملات نخستین روز هفته در شرایطی آغاز شد که چند روزی است فضای دادوستدها چندان به نفع بازارهای جهانی کالایی نبود. همین امر سبب شد تا پس از افت قابل‌توجه قیمت‌ها در روزهای پایانی هفته اخیر تداوم ریزش قیمت در بازار سهام به شکلی مداوم ادامه یابد.

همان‌طور که نوسانات معاملاتی روز چهارشنبه در بورس و فرابورس نشان می‌داد در این روز افت قیمت در بسیاری از نمادهای کامودیتی‌محور به حدی بود که سبب شد تا عقبگرد دماسنج اصلی بازار سهام به میزان ۸‌هزار واحد، کل رشد سه روز قبل از آن را بی‌اثر کند.

چنین تغییری حکایت از آن دارد که میل به ریزش در بازار یادشده هم‌اکنون حتی با وجود افت قابل‌توجه نقش سرمایه‌گذاران حقیقی در بازار سهام بیشتر از میل به صعود قیمت‌ها است، چراکه به‌جز روزهای معاملاتی اخیر در بسیاری از هفته‌های بعد از بازگشت شاخص‌کل از محدوده یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار واحدی تقریبا هیچ حرکت ادامه‌دار و پرقدرتی در جهت افزایش قیمت‌ها در بورس یا فرابورس مشاهده نشده است.

اینطور که به‌نظر می‌رسد عملکرد شاخص‌ها تحت‌تاثیر بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران در روزهای اخیر به حداکثر رسیده و حتی با به‌وجود آمدن سکون نسبی در سایر بازارهای رقیب، بورس هم‌اکنون در ذهن سرمایه‌گذاران‌ شأن چندانی برای رشد ندارد؛ این در حالی است که در روزهای قبل قیمت ارز در سامانه نیما تحرکات امیدوارکننده‌ای داشته است، با این‌حال رسیدن قیمت دلار از محدوده ۲۳‌هزار ‌تومان تا ۲۶‌هزار ‌تومان ظرف یک‌ماه اخیر نیز نتوانسته ورق را به نفع بازار سهام برگرداند، در واقع بی‌اعتمادی به قیمت‌های فعلی در بازار سهام به حدی بالاست که تداوم کاهش خرید و فروش‌ها ارزش معاملات خرد در بورس را به محدوده ۱۹۸۰ میلیاردتومان رسانده است. رقم یادشده در تاریخ ۲۸اردیبهشت‌ماه در کل سال‌جاری توانسته بیشترین رقم را از خود به نمایش بگذارد، به‌طوری‌که ارزش معاملات خرد در این روز ۵۸۰۰ میلیاردتومان ترس بورس از صعود بوده است.

بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که با تداوم روند فعلی عملا جریان نقدشوندگی بازار را کاهش خواهد داد؛ چراکه کاهش تعداد معاملات وضعیتی خود تقویت‌شونده دارد و می‌تواند سایرین را نیز حتی با وجود ایجاد موقعیت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری از خرید سهام بازدارد. دلیل این امر اهمیت بالای ریسک نقدشوندگی است که در بازارهایی نظیر سهام ریسکی مهم به‌شمار می‌آید.

اهمیت روانی سطوح شاخص

همان‌طور که در ابتدای این گزارش نیز مورد اشاره قرار گرفت، در خلال معاملات روز شنبه نماگر اصلی بازار سهام نتوانست در محدوده قبلی خود دوام بیاورد و در نتیجه سطح یک‌میلیون و ۵۰۰‌هزار واحدی را از دست داد. عقب‌نشینی از این سطح در شرایطی انجام‌شده که دماسنج اصلی بورس پیش از این نیز دو مرتبه راه رسیدن به این سطح وزن‌کشی عرضه و تقاضا را به نفع خریداران به اتمام رسانده بود، اما در ادامه راه این پیشروی چندان دوامی نیاورد و پس از هر بار رسیدن به سطح یادشده روند صعودی نوپا متوقف شد.

در حال‌حاضر به‌نظر ترس بورس از صعود می‌آید که به سبب وضعیت موجود در بازارهای جهانی و افت قابل‌توجه خریداران دلار در بازار ارز، بورس نیز از شانس چندانی برای صعود برخوردار نباشد، با این‌حال این به آن معنی نیست که روند کنونی بازار سهام با رسیدن شاخص به زیر محدوده ۵/ ۱میلیون واحدی به آسانی در سطوح منفی تداوم خواهد یافت. دلیل چنین مدعایی در شرایط فعلی این است که آنچه که هم‌اکنون در بورس روی می‌دهد؛ در واقع نه به دلیل پافشاری سرمایه‌گذاران به عدم‌ارزندگی سهام بلکه صرفا ناشی از عدم‌اطمینان در شرایط فعلی است. در ماه‌های گذشته بارها به وضوح مشاهده کردیم که افت قیمت سهام بیش از آنکه در پس خود دلایلی مانند کاهش ترس بورس از صعود قیمت‌های جهانی یا کاهش انتظارات تورمی را در پی داشته باشد ناشی از ترس مردم عادی از آینده است، در واقع میزان ابهام هم‌اکنون به حدی زیاد است و از طرفی دیگر شرایط اقتصادی به حدی نابسامان است که کمتر کسی می‌داند با پول خود چه باید بکند.

دلیل این امر بی‌تصمیمی است که مسکوت‌ماندن مذاکرات برجام در ابتدای سال‌ به‌وجود آورده بود و در ادامه نیز ابهامات بسیار آن سبب شد تا همین ترس و نااطمینانی در بازارها افزایش پیدا کند، در واقع تحولات ‌ماه‌های اخیر در بازارهای جهانی که منجر به رشد قابل‌توجه بهای کالاهای اساسی در بازارهای مربوطه شده بود، اگر در شرایطی دیگر روی می‌داد که در ترس بورس از صعود آن ترس از آینده در میان سرمایه‌گذاران در حالتی حداقلی باشد، احتمالا روزهای بهتری را در بازار شاهد می‌بودیم. چه بسا شاخص‌کل می‌توانست در این شرایط راه خود را به سمت سطوح بالاتر باز کند و تا نزدیکی رکورد تاریخی نیز خود را بالا بکشد.

حال اما به‌نظر می‌آید که با افت شاخص‌کل بورس به زیر کانال ۵/ ۱میلیونی زمینه روانی لازم فراهم شده تا بازار به شکلی واقع‌بینانه‌تر به وزن‌کشی ترس در معاملات خود بپردازد. ممکن است در روز معاملاتی جاری یعنی دوشنبه سطح ازدست‌رفته به‌راحتی بازپس گرفته شود و از این‌رو شکست فعلی، شکستی نامعتبر تلقی شود، با این‌حال اگر افت نماگر بازار به زیر سطح یادشده ادامه یابد حاکی از این واقعیت خواهد بود که بازار ریسک موجود را بیش از سود شرکت‌ها می‌داند. این قیمت همان عدم‌النفع احتمالی است که فروشندگان با عدم‌نگهداری سهام در قالب ازدست‌دادن سود برخی از شرکت‌ها می‌پردازند.

البته ذکر این نکته هم ضروری است که معطل ماندن برجام به‌عنوان یک عامل روانی اثرگذار تنها دلیلی نیست که در کنار کاهش قیمت‌های جهانی بازار را به خود مشغول کرده است. در حال‌حاضر اگرچه تقریبا یک‌ماه از شروع تابستان گذشته و به لطف کاهش قیمت بیت‌کوین، قطعی برق به‌جان بازارها نیفتاده است، با این‌حال این بیم وجود دارد که در ادامه تابستان با گرم‌تر شدن هوا این مساله بازارها را تهدید کند.

به‌جز این عامل نیز موارد دیگری نظیر امنیت سایبری صنایع فولادی و . هم هست که شاید مجال پرداختن به آنها در این نوشته کوتاه میسر نباشد.

در آینه ارقام

اما از مسائل مختلف روی‌داده در بازار و دلایل آنها که بگذریم، بررسی معاملات روز شنبه از جهت اعداد و ارقام به ثبت رسیده در آن خالی از لطف نیست. همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد در روز معاملاتی قبل ارزش معاملات به حدود ۱۹۸۰میلیارد ‌تومان رسید که کمترین رقم به ثبت رسیده از ابتدای سال‌جاری تاکنون است، با این‌حال این تنها عددی نبوده که در روزهای گذشته گواهی از ناکامی را در بورس تهران به نمایش گذاشته است. در روزهای گذشته خالص خرید حقوقی مجددا مثبت بود تا همین سنجه گواهی بر خروج پول از بورس باشد. معاملات روز شنبه نشان می‌دهد که خالص فروش حقیقی‌ها طی این روز به میزان ۲۲۹ میلیارد تومان رسیده که درماه‌های اخیر به شکلی بی‌وقفه و دائمی ادامه داشته است. این رقم در واقع گواهی است بر کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به خروج از بازار که به شرح دلایل آن در ابتدای همین گزارش پرداخته شد.

ترس بورس بازان ریخت؟ / چند دلیل برای صعود بازار

بورس تهران در نخستین روز هفته سبزپوش شد و نماگر اصلی این بازار با رشد بیش از ۲/ ۲ درصدی همراه شد. در این روز شاهد بازگشت سهامداران حقیقی به گردونه معاملات سهام بودیم.

معامله‌گرانی که پس از غیبت ۱۷روزه خالص خرید ۶۳۴ میلیارد تومانی را رقم زدند. تثبیت نسبی دلار در محدوده ۲۷ هزار تومانی، صعود قیمت‌ کامودیتی‌ها در بازار جهانی و سیگنال سیاست‌گذار پولی از کمرنگ شدن احتمال افزایش نرخ سود بانکی همزمان با افزایش ارزش معاملات در پایان هفته گذشته در بازگشت قیمت سهام به محدوده سبز تابلو بی‌تاثیر نبوده است.

نخستین روز از هفته جاری با افزایش تقاضا از سوی سهامداران حقیقی همراه بود. در این روز افزایش تقاضای سهام تحت تاثیر افزایش قیمت در دارایی‌هایی مانند مس و محصولات فولادی و پتروشیمی سبب شد تا قیمت‌ها در بازار سرمایه افزایش یابد. در این روز افزایش تقریبا یکدست قیمت‌ها روی تابلوی معاملات سبب شد تا شاخص کل بورس تهران افزایشی ۲/ ۲ درصدی را شاهد باشد. در این روز پس از مدت‌ها صف فروش بدون تقاضای سهام در بسیاری از نمادهای کوچک بازار جمع شد و اگرچه بخش مهمی از آنها صف خرید نشدند با این حال پس از مدت‌ها شاهد ثبت ارقام معنادار در قیمت‌های پایانی بودند. به نظر می‌آید با اتخاذ تدابیر موثر بر کنترل فشارهای روانی بر بازار سهام مانند کاهش زمان پیش‌گشایش و برداشتن نمادهای پربیننده از صفحه نخست تارنمای شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، در کنار تغییر وضعیت در بازارهای جهانی تعدیل ریسک‌های سیستماتیک، زمینه برای بهبود وضعیت در بازار سرمایه فراهم شده است.

چهارمین هفته معاملاتی آبان‌ماه با سبزپوشی بورس تهران آغاز شد. در این روز شاخص کل بازار یاد شده به میزان ۲۶ هزار و ۵۱۶ واحد رشد کرد و ضمن ثبت پیشروی ۲/ ۲ درصدی به سطح یک میلیون و ۲۴۷ هزار و ۵۹۱ واحد رسید. این مساله پس از آن رخ داد که طی هفته‌های اخیر افت پیاپی قیمت سهام در بسیاری از نمادهای حاضر در بورس و فرابورس باعث رسیدن نماگر اصلی بورس به قعر ابرکانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی شده بود. با این حال بازار رفته رفته از سطح یاد شده بازگشت و به دلیل بهبود طرف تقاضا در بسیاری از نمادها که دور تازه آن از روز چهارشنبه روی داد، مسیر صعودی را پی گرفت. این صعود در روز شنبه بیش از پیش افزایش یافت و به لطف بازگشت پول حقیقی به بازار سرمایه پس از حدود ۱۷ روز، بازاری تقریبا یکدست را پدید آورد که در آن تنها تعداد معدودی از نمادها در محدوده منفی قیمت‌ها معامله می‌شدند.
مچ اندازی سبز عرضه و تقاضا

صفوف خرید و فروش شکل گرفته در طول این روز اگرچه شباهتی به روزهای رونق پرقدرت چهار ماه ابتدایی سال جاری ندارد اما به خوبی نشانگر آن است که بازار سرمایه حالا پس از سه ماه ریزش تقریبا بی‌وقفه، می‌تواند خود را برای روزهایی بهتر آماده کند. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که معاملات روز شنبه بورس تهران در حالی خاتمه یافته که در این روز ۱۶۸ نماد به ارزش ۱۹۹۱ میلیارد تومان صف خرید داشته‌اند که سنگین‌ترین صفوف خرید در این نمادها متعلق به «خساپا» و «خودرو» بوده است. از میان ۷۹ نمادی که صف فروش شدند نیز نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری استانی خراسان شمالی (وسخراش) سنگین‌ترین صف فروش را داشته و ارزش این صف‌های فروش در مجموع ۱۱۸۸ میلیارد تومان بوده است.

شاید بتوان نکته جالب توجه در معاملات روز شنبه را صف فروش نمادهای متعلق به شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت دانست. آن‌طور که اطلاعات مندرج در تارنمای شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نشان می‌دهد در روز گذشته عرضه سنگین در سهام این شرکت‌ها سبب شده تا تمامی آنها بدون آنکه تغییری در قیمت‌های پایانی را شاهد باشند، با افت حداکثری قیمت در عرضه سهام مواجه شوند. این مساله نشانگر آن است که سهام عرضه شده بدون تقاضا مانده و در حال حاضر بازار علاقه‌ای به سهام این شرکت‌ها در قیمت‌های فعلی ندارد.

در فرابورس نیز وضعیت عرضه و تقاضا تشابه چندانی با معاملات انجام شده در بورس تهران نداشت. در این روز از میان ۸۹ نماد دارای صف خرید «ذوب» با دارا بودن بیشترین حجم تقاضا رکورددار بازار موازی بورس تهران بود. ارزش ۴۲۸ میلیارد تومانی صف‌های خرید در این روز سبب نشد تا صف‌های فروش ۱۸۸۶ میلیارد تومانی (که عمدتا مربوط به نمادهای بازار پایه بود) در این روز به چشم نیاید. از لحاظ تعدادی نیز عدم توازن در میان صف‌های خرید و فروش در فرابورس وجود داشت به‌طوری‌که صف فروش برای ۱۰۵ نماد و صف خرید برای ۸۹ نماد به ثبت رسید. در بررسی آمار به ثبت رسیده از فرابورس آنچه حائز اهمیت است، حضور نمادهای بازار پایه‌ای در این آمار است که سبب شده تا در مقایسه با بورس شاهد صف فروش‌های بیشتری باشیم.
سیگنال تغییر مالکیت به بازار سهام

اما از آمار خریدها و فروش‌ها که بگذریم نکته مهمی که در روز گذشته روی داد بازگشت پول حقیقی به بازار سرمایه بود که پس از ۱۷ روز توانست تقاضای حقوقی‌ها را مغلوب کند. به موجب این رویداد خالص خرید حقیقی به حدود ۶۳۴ میلیارد تومان رسید. در صورتی که این رویه در روزهای پیش رو تداومی معنادار را به نمایش بگذارد بدون شک می‌تواند در میان‌مدت به بازگشت رونق در بازار سرمایه کمکی شایان توجه داشته باشد. در این روز آنچه توانست به خوبی در بورس خودنمایی کند تمایل حقیقی‌ها به دو نماد تازه بازگشایی شده «فارس» و «ومعادن» بود. بررسی‌ها موید آن است که این دو نماد که به ترتیب در تاریخ ۱۴ آبان و ۱۵ مهرماه متوقف شده بودند، پس از بازگشایی با استقبال سرمایه‌گذاران خرد مواجه شدند. آن‌طور که به نظر می‌آید ثبات شرایط بیرونی مانند تغییرات قیمت ارز و متغیرهای جهانی سبب شده تا حالا پس از سه ماه ریزش سنگین در قیمت سهام، با سکون مورد انتظار در بازارهای داخلی و بهبود شرایط در بازارهای جهانی سرمایه‌گذاران نسبت به تغییرات پیش روی معاملات سهام خوش‌بین شوند.
چند دلیل برای صعود

بازار سرمایه حالا پس از ریزش ۹۰۰ هزار واحدی (حدود ۴۲ درصد) در شاخص کل برای آنکه بتواند حداقل در این مدت بخشی از سطوح از دست رفته را مجددا باز پس گیرد نسبت به هفته‌های قبل اوضاع بسیار بهتری دارد. اما چه عواملی سبب بازگشت این نماگر به محدوده سبز تابلو شد.
اهرم فرامرزی سهام دلاری

نخست آنکه با مشخص شدن برنده نهایی انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده حالا آن بلاتکلیفی که در ماه‎‌های اخیر بازارهای جهانی را در بر گرفته بود، بنا بر انتظارات پیشین از بازارهای جهانی رخت بر بسته و خریداران حالا با اعتماد به نفس بیشتری اقدام به خرید می‌کنند. با توجه به آنکه دردیدگاه جهانیان بایدن نسبت به رقیب جمهوری‌خواه خود یعنی دونالد ترامپ از مواضع معقول‌تری برخوردار است همین امر سبب شده تا در روزهای اخیر با روشن‌تر شدن افق پیش روی بازارها شاهد رونق بیشتری در قیمت کالاهای اساسی باشیم. دقیقا به همین دلیل بود که در روزهای اخیر قیمت کالاهایی نظیر مس افزایش یافت و به حدود ۷هزار دلار در هر متریک تن رسید. با این حال داستان به اینجا نیز محدود نمانده است. قیمت بیلت و میلگرد نیز در روزهای اخیر افزایش قابل توجهی داشته است. همین امر سبب شده تا در شرایط فعلی وضعیت برای بسیاری از شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه که ارزش فروش محصولات آنها ارتباط تنگاتنگی با قیمت‌های موجود در بازارهای جهانی دارد، در چارچوب تحلیل‌های فعلی از وضعیت بهتری نسبت به گذشته برخوردار باشند. دقیقا به همین دلیل بود که روز گذشته اغلب نمادهای فعال در گروه‌های فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی صف خرید بودند و تاثیر قابل توجهی بر نماگر اصلی بورس داشتند.
بازی سود بانکی در حیاط بورس

روز گذشته یکی از مقامات بانک مرکزی با اعلام این نکته که نرخ وام‌دهی در بازار بین بانکی بالا است، ضمن اظهار نظر درخصوص وضعیت فعلی در این بازار از کاهش آن به حدود ۲۰ درصد سخن گفت. این خبر اگرچه به‌طور مستقیم ارتباط خاصی با بازار سرمایه نداشت اما از آنجا که می‌تواند حکایت از کاهش نرخ سود بانکی داشته باشد در کل خبر خوبی برای بازار سهام است. چرا که ارائه چنین سیگنالی به بازار سهام از سوی تصمیم‌ساز پولی نشانگر آن است که حداقل در میان‌مدت از این جانب تهدید چندانی متوجه بازار سرمایه نیست. ثبات قیمت پول که همان نرخ سود بانکی است در شرایط فعلی که احتمالاتی مبنی بر اثرگذاری افزایش نرخ سود و زیان آن برای بانک‌ها به میان آمده است، می‌تواند زمینه ترس بورس از صعود را برای بهبود اوضاع در بورس فراهم کند. همان‌طور که در ابتدای سال جاری نیز شاهد بودیم افت سود بین بانکی که همسو با کاهش نرخ سود به ۱۵ درصد همراه بود توانست تاثیر شگرفی بر افزایش تقاضا در بازار سهام داشته باشد. از آنجا که رابطه نرخ سود با قیمت دارایی همواره معکوس از همین امر سبب شده تا حالا گمانه‌زنی درخصوص افت قیمت پول در میان بانک‌ها بر قیمت سهام اثرگذار باشد.
تصمیمات کوچک با آثار ماندگار

به جز تمامی آنچه که گفته شد، توجه به دو نکته کوچک که می‌تواند در بلندمدت بر سمت و سوی بازار اثر بگذارد از اهمیت زیادی برخوردار است. در حالی که چشم فعالان بازار سرمایه عادت کرده بود تا برای سال‌های متمادی شاهد تغییر سریع نمادهای پربیننده در بازار باشیم حالا چند وقتی است که این نمادها جای خود را به نمادهای پرتراکنش داده‌اند. همین امر اگرچه چندان به چشم نمی‌آید می‌تواند در روزهایی که فشار فروش در بازار زیاد و طبیعتا سرمایه‌گذاران متضرر با حساسیت بیشتری نام نماد مورد نظر را در سایت TSETMC جست و جو می‌کنند، فضای روانی بازار از این اتفاق کمتر اثر بگیرد و توجه‌ها به سمت نمادهایی معطوف شود که یا دارند حمایت می‌شوند یا رونق همچنان در آنها باقی مانده است. این مساله در کنار کاهش ساعات پیش گشایش می‌تواند تنش را در روزهایی که بازار با هیجان خرید یا فروش مواجه است کاهش دهد و در بلند‌مدت سمت‌و سویی عقلانی‌تر و تحلیلی‌تر به بازار سرمایه بدهد.
کاهش ترس از ریزش بیشتر دلار

در حالی که فعالان بورسی انتظار داشتند با انتخاب بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا نرخ دلار تا سطوح ۲۰ تا ۲۲ هزار تومانی ریزش کند، اما ثبات دلار در محدوده ۲۷هزار تومان سبب شد تا تردیدها در این خصوص نیز کاهش یابد. قیمت دلار همچنان از عدم اطمینان‌های اصلی بازار سهام است و همواره رابطه مستقیمی میان نرخ دلار با شاخص کل برقرار بوده است. از این رو فعالان تالار شیشه‌ای همواره نیم‌نگاهی نیز به تحولات چهارراه استانبول دوخته‌اند.
آشتی حقیقی‌ها پس از غیبت ۱۷ روزه

همزمان با رشد ۲/ ۲ درصدی شاخص کل بورس تهران، سهامداران خرد نیز به گردونه معاملات سهام بازگشتند. این مهم در حالی رقم خورد که برای ۱۷ روز پیاپی حقیقی‌ها فروشنده بودند اما روز شنبه خالص خریدی بالغ بر ۶۳۴ میلیارد تومان را رقم زدند. در میان صنایع ۳۸گانه بورسی نیز حقیقی‌ها در ۲۸ گروه در نقش خریدار ظاهر شدند و در مقابل هفت صنعت با خروج سرمایه خرد مواجه شد. در این روز گروه‌های کامودیتی‌محور با بیشترین اقبال حقیقی مواجه شدند که از یکسو به جذابیت قیمتی این سهام پس از افت سه ماهه و از سوی دیگر به روند رو به بهبود قیمت‌ها در بازارهای جهانی بازمی‌گشت. ضمن آنکه تثبیت نسبی دلار در سطوح ۲۶ تا ۲۷ هزار تومانی در افزایش جذابیت نمادهای دلاری بورس تهران بی‌تاثیر نبوده است.

بر این اساس در نخستین روز کاری هفته گروه محصولات شیمیایی شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۴۰ میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود. این روند در میان زیرمجموعه‌های گروه کانه‌های فلزی با تغییر مالکیت سهامی به ارزش ۱۲۳ میلیارد و ۱۲۷ میلیون تومان از پرتفوی سهامداران حقوقی به سبد سهام حقیقی‌ها دنبال شد. فلزی‌ها نیز شرایط مشابهی را تجربه کردند و شاهد خالص خرید ۷۱ میلیارد و ۹۵۰ میلیون تومانی سهامداران خرد بورس تهران بودند. این رقم در زیرمجموعه‌های پالایشی ۴۵ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان برآورد شد. در میان شرکت‌ها نیز به جز دو سهم تازه بازگشته («فارس» و «ومعادن») که در مجموع با خالص خرید ۱۵۰ میلیارد تومانی حقیقی‌ها همراه شدند، «کاما»، «فولاد» و «شبندر» بیشترین اقبال از سوی سهامداران خرد را شاهد بودند و با جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۰۶ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی همراه شدند.