سلامتی جسم در اسلام
در آیین مقدس اسلام، سلامتی از جایگاه و ارزش ویژه برخوردار است، زیرا بدن انسان، بسان مرکب روح و ابزار تکامل انسان است. از این رو قرآن و منابع روائی، حاوی دستورات بسیاری در خصوص صحت و سلامتی است.
محتویات
اهمیت سلامتی در اسلام
در اسلام، احادیث و رهنمودهای فراوانی از بزرگان دین، جهت حفظ صحت و تقویت بدن و پرداختن آیا دستورات حدی حرام است؟ به آن وارد شده است؛ از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- "الصّحّة افضل النّعم؛ صحت و سلامتی از هر نعمت دیگری بهتر و ارزشمندتر است."
- "العجب لغفلة الحسّاد عن سلامة الاجساد؛ از این که حسودان در فکر سلامتی خویش نیستند، سخت در شگفتم."
- "و انّ لبدنک علیک حقّاً؛ بی شک بدن تو بر تو حقوقی آیا دستورات حدی حرام است؟ دارد (که باید آنها را ادا کنی و به آن رسیدگی نمایی)."
- "المومن القویّ خیر و احب من المومن الضّعیف؛ مومنی که قوی و نیرومند باشد، در نظر من از مومنی که ضعیف باشد بهتر و دوست داشتنی تر است."
در اسلام، حفظ صحت و سلامت واجب شمرده شده است. حتی اگر عباداتی، مانند نماز و روزه، برای انسان مضر باشد، نه تنها جایز است ترک شود، بلکه واجب است که ترک شود و در چنین مواردی، کار واجب به کار حرام مبدل می گردد.
از نظر اسلام، چنانچه کسی به سلامتی دیگران لطمه وارد کند، چنانچه عمدی باشد، باید به سختی مجازات شود و چنانچه عمدی نباشد نیز باید مجازات مالی شده و دیه آن عضوی را که آسیب دیده، به صاحبش بپردازد. همچنین در اسلام هر چیز زیان آوری که به جسم انسان لطمه وارد آورد، تحریم شده و این یک قاعده فقهی است که: "کلّ مضرّ حرام؛ هر چیزی که ضرر دارد، حرام است."
شهید مطهری در این مورد می نویسد: "جای شک و تردید نیست که تعلیمات اسلام بر اساس حفظ و رشد و سلامت جسم است. علت حرمت بسیاری از این امور، مضر بودن آنها به حال بدن است. یکی از مسلمات فقه، این است که بسیاری از این امور به این دلیل تحریم شده اند که برای جسم انسان ضرر دارند. یک اصل کلی هم برای فقها مطرح است که هر چیزی که محرز بشود که برای جسم انسان مضر است - ولو هیچ دلیلی از قرآن و سنت نداشته باشد - قطعاً حرام است. البته این را هم می گویند که زیانها بعضی «معتد به» هستند و بعضی «غیر معتد به»؛ یعنی زیان آن قدر کم است که قابل اعتنا نیست. اسلام در تکالیف خود حرج ایجاد نمی کند؛ یعنی این مقدارها را از نظر اسلام تحریم نمی کنند، به صورت مکروه ذکر می شود یا می گویند: ترکش مستحب است، ولی اگر یک چیزی زیانش قطعی باشد و مسلّم بشود که زیان دارد، از نظر اسلام قطعاً حرام است. ".
"اسلام آنجا که یک امر واجب (مانند روزه) احیاناً برای بدن مضر تشخیص داده شود، تکلیف آن را ساقط می کند، بلکه چنین روزه ای را حرام می داند. هر اعتیادی که برای بدن مضر باشد، از نظر اسلام حرام است. آداب و سنن بسیاری، در اسلام به خاطر بهداشت و سلامت بدن وضع شده است."
"در سنّت، زیاد می بینیم که خوردن فلان میوه یا فلان سبزی، مثلاً مستحب است چون دندان ها را محکم می کند؛ دیگری فلان بیماری را از بدن بیرون می برد و این موارد در سنّت زیاد است که ملاک یک حرام یا یک مستحب و با یک مکروه، زیان رساندن یا مفید بودن و یا مفید نبودن است. فلان چیز برای معده خوب است، مستحب است."
درخواست سلامت و قوّه بدن از خداوند، جزء دعای مسلمانان است، چنانچه در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم: "اللّهم اعطنی السّعة فی الرّزق. والصّحّة فی الجسم والقوّة فی البدن؛ خداوندا! وسعت در روزی. و سلامتی در جسم و قوّت و توانایی در بدن را به من ارزانی فرما!"
و به طور خلاصه، ارزش بدن و سلامت آن در اسلام به حدی است که بعضی از دانشمندان اسلامی گفته اند: پیامبران الهی در آغاز نبوت خود باید سالم و از نقص بدنی، دور و برکنار باشند. [۱]
آداب تغذیه در اسلام
موضوع غذا و تغذیه در قرآن کریم از چنان اهمیتی برخوردار است که در بیش از ۳۰۰ آیه به طور مستقیم یا غیرمستقیم مطرح شده است. قرآن صریحاً انسان را به توجه و مراقبت در خصوص غذای خود سفارش می کند: «فَلْینظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ» (سوره عبس/۲۴). کلمه «فلینظر» تنها ۴ بار در قرآن به کار رفته است که دو مورد آن درباره غذای انسان (سوره کهف/۱۹)، یک مورد درباره عمل او (سوره حج/۱۵) و مورد دیگر درباره چگونگی خلقت او می باشد (سوره طارق/۵).
با اندیشه و تأمل در آیه «فَلْینظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ» که مهمترین دلیل قرآنی بر اهمیت و لزوم توجه به غذا می‌باشد، علاوه بر اثر مهمی که تفکر در مراحل تولید و مصرف غذا در از میان بردن کفر و تقویت روحیه اطاعت از خدا و شکر در برابر نعمت های او دارد، نکات بهداشتی و اصول ارزشمند دیگری برداشت می‌شود. [۲]
در روایات نیز احادیث بسیاری با موضوعاتی همچون بر زبان آوردن نام خدا، تشویق به کم خوری، نهی از پرخوری، توجه به نوع غذا و دقت در انتخاب آن، دو وعده غذا خوردن در شبانه روز، خوردنی های حلال و حرام، خواص گیاهان، میوه ها و سایر خوراکی ها و. وارد شده است.
دستورات بهداشتی
در اسلام، احادیث فراوانی درباره استحمام و نظافت و مسواک زدن و همچنین سایر دستورات بهداشتی، وارد شده است.
فرزندداری در اسلام
در اسلام، دستورات فراوانی در خصوص انتخاب همسر، زمان و مکان و نحوه آمیزش، تغذیه مادر در دوران بارداری وجود دارد که از ناقص الخلقه بودن نوزاد جلوگیری نموده و باعث می شود که کودک، قوی، زیبا و باهوش باشد.
همچنین شیر مادر به عنوان بهترین غذا برای نوزاد و کودک شیرخوار معرفی شده تا کودک بهتر رشد نموده، هوشش بیشتر شده و در مقابل بیماری های مصون تر باشد. [۳]
سلامتی جسم در اسلام
در آیین مقدس اسلام، سلامتی از جایگاه و ارزش ویژه برخوردار است، زیرا بدن انسان، بسان مرکب روح و ابزار تکامل انسان است. از این رو قرآن و منابع روائی، حاوی دستورات بسیاری در خصوص صحت و سلامتی است.
محتویات
اهمیت سلامتی در اسلام
در اسلام، احادیث و رهنمودهای فراوانی از بزرگان دین، جهت حفظ صحت و تقویت بدن و پرداختن به آن وارد شده است؛ از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- "الصّحّة افضل النّعم؛ صحت و سلامتی از هر نعمت دیگری بهتر و ارزشمندتر است."
- "العجب لغفلة الحسّاد عن سلامة الاجساد؛ از این که حسودان در فکر سلامتی خویش نیستند، سخت در شگفتم."
- "و انّ لبدنک علیک حقّاً؛ بی شک بدن تو بر تو حقوقی دارد (که باید آنها را ادا کنی و به آن رسیدگی نمایی)."
- "المومن القویّ خیر و احب من المومن الضّعیف؛ مومنی که قوی و نیرومند باشد، در نظر من از مومنی که ضعیف باشد بهتر و دوست داشتنی تر است."
در اسلام، حفظ صحت و سلامت واجب شمرده شده است. حتی اگر عباداتی، مانند نماز آیا دستورات حدی حرام است؟ و روزه، برای انسان مضر باشد، نه تنها جایز است ترک شود، بلکه واجب است که ترک شود و در چنین مواردی، کار واجب به کار حرام مبدل می گردد.
از نظر اسلام، چنانچه کسی به سلامتی دیگران لطمه وارد کند، چنانچه عمدی باشد، باید به سختی مجازات شود و چنانچه عمدی نباشد نیز باید مجازات مالی شده و دیه آن عضوی را که آسیب دیده، به صاحبش بپردازد. همچنین در اسلام هر چیز زیان آوری که به جسم انسان لطمه وارد آورد، تحریم شده و این یک قاعده فقهی است که: "کلّ مضرّ حرام؛ هر چیزی که ضرر دارد، حرام است."
شهید مطهری در این مورد می نویسد: "جای شک و تردید نیست که تعلیمات اسلام بر اساس حفظ و رشد و سلامت جسم است. علت حرمت بسیاری از این امور، مضر بودن آنها به حال بدن است. یکی از مسلمات فقه، این است که بسیاری از این امور به این دلیل تحریم شده اند که برای جسم انسان ضرر دارند. یک اصل کلی هم برای فقها مطرح است که هر چیزی که محرز بشود که برای جسم انسان مضر است - ولو هیچ دلیلی از قرآن و سنت نداشته باشد - قطعاً حرام است. البته این را هم می گویند که زیانها بعضی «معتد به» هستند و بعضی «غیر معتد به»؛ یعنی زیان آن قدر کم است که قابل اعتنا نیست. اسلام در تکالیف خود حرج ایجاد نمی کند؛ یعنی این مقدارها را از نظر اسلام تحریم نمی کنند، به صورت مکروه ذکر می شود یا می گویند: ترکش مستحب است، ولی اگر یک چیزی زیانش قطعی باشد و مسلّم بشود که زیان دارد، از نظر اسلام قطعاً حرام است. ".
"اسلام آنجا که یک امر واجب (مانند روزه) احیاناً برای بدن مضر تشخیص داده شود، تکلیف آن را ساقط می کند، بلکه چنین روزه ای را حرام می داند. هر اعتیادی که برای بدن مضر باشد، از نظر اسلام حرام است. آداب و سنن بسیاری، در اسلام به خاطر بهداشت و سلامت بدن وضع شده است."
"در سنّت، زیاد می بینیم که خوردن فلان میوه یا فلان سبزی، مثلاً مستحب است چون دندان ها را محکم می کند؛ دیگری فلان بیماری را از بدن بیرون می برد و این موارد در سنّت زیاد است که ملاک یک حرام یا یک مستحب و با یک مکروه، زیان رساندن یا مفید بودن و یا مفید نبودن است. فلان چیز برای معده خوب است، مستحب است."
درخواست سلامت و قوّه بدن از خداوند، جزء دعای مسلمانان است، چنانچه در دعای ابوحمزه ثمالی می آیا دستورات حدی حرام است؟ خوانیم: "اللّهم اعطنی السّعة فی الرّزق. والصّحّة فی الجسم والقوّة فی البدن؛ خداوندا! وسعت در روزی. و سلامتی در جسم و قوّت و توانایی در بدن را به من ارزانی فرما!"
و به طور خلاصه، ارزش بدن و سلامت آن در اسلام به حدی است که بعضی از دانشمندان اسلامی گفته اند: پیامبران الهی در آغاز نبوت خود باید سالم و از نقص آیا دستورات حدی حرام است؟ بدنی، دور و برکنار باشند. [۱]
آداب تغذیه در اسلام
موضوع غذا و تغذیه در قرآن کریم از چنان اهمیتی برخوردار است که در بیش از ۳۰۰ آیه به طور مستقیم یا غیرمستقیم مطرح شده است. قرآن صریحاً انسان را به توجه و مراقبت در خصوص غذای خود سفارش می کند: «فَلْینظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ» (سوره عبس/۲۴). کلمه «فلینظر» تنها ۴ بار در قرآن به کار رفته است که دو مورد آن درباره غذای انسان (سوره کهف/۱۹)، یک مورد درباره عمل او (سوره حج/۱۵) و مورد دیگر درباره چگونگی خلقت او می باشد (سوره طارق/۵).
با اندیشه و تأمل در آیه «فَلْینظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ» که مهمترین دلیل قرآنی بر اهمیت و لزوم توجه به غذا می‌باشد، علاوه بر اثر مهمی که تفکر در مراحل تولید و مصرف غذا در از میان بردن کفر و تقویت روحیه اطاعت از خدا و شکر در برابر نعمت های او دارد، نکات بهداشتی و اصول ارزشمند دیگری برداشت می‌شود. [۲]
در روایات نیز احادیث بسیاری با موضوعاتی همچون بر زبان آوردن نام خدا، تشویق به کم خوری، نهی از پرخوری، توجه به نوع غذا و دقت در انتخاب آن، دو وعده غذا خوردن در شبانه روز، خوردنی های حلال و حرام، خواص گیاهان، میوه ها و سایر خوراکی ها و. وارد شده است.
دستورات بهداشتی
در اسلام، احادیث فراوانی درباره استحمام و نظافت و مسواک زدن و همچنین سایر دستورات بهداشتی، وارد شده است.
فرزندداری در اسلام
در اسلام، دستورات فراوانی در خصوص انتخاب همسر، زمان و مکان و نحوه آمیزش، تغذیه مادر در دوران بارداری وجود دارد که از ناقص الخلقه بودن نوزاد جلوگیری نموده و باعث می شود که کودک، قوی، زیبا و باهوش باشد.
همچنین شیر مادر به عنوان بهترین غذا برای نوزاد و کودک شیرخوار معرفی شده تا کودک بهتر رشد نموده، هوشش بیشتر شده و در مقابل بیماری های مصون تر باشد. [۳]
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
توجّه: برای انجام دادن هر کار باید با اندیشیدن، راه صحیح را انتخاب کرد و در مرحله بعد با افراد با تجربه مشورت نمود؛ چنانچه نتیجه ای حاصل نشد می توان استخاره کرد. فال گیری با قرآن (اطّلاع از آینده شخص یا عمل) جایز نیست.
شما با کلیک کردن روی گزینه «استخاره» آیه ای از قرآن را انتخاب می کنید ، سپس نظر معظّم له در مورد آن آیه را خواهید دید.
نرم افزار استخاره با توجه به نظرات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی )
در این نرم افزار همچون وقتی که خودتان بعد از خواندن دعای استخاره صفحه ای از قرآن را به صورت اتفاقی باز می‌کنید، با فشار دادن دکمه‌ی «استخاره» نیز به همان شکل به صورت اتفاقی صفحه ای از قرآن را انتخاب می‌کنید؛ آیا دستورات حدی حرام است؟
توجه کنید بر خلاف برخی نرم افزار ها که تنها بین تعداد محدودی از آیات امکان انتخاب وجود دارد (302 آیه) و کل قرآن موجود نیست، در این نرم افزار تمام قرآن موجود است و شما در حقیقت در بین تمامی صفحات، صفحه‌ای را انتخاب می‌کنید.
در واقع خودتان استخاره گرفته اید نه دیگری، همانطور که در مفاتیح هم آمده است، اگر کسی خودش استخاره بگیرد بهتر از آن است که دیگری برای او این کار را انجام دهد.
حالا باید جواب استخاره‌ی خود را از اولین آیه‌ی صفحه‌ی سمت راست بدست آورید و ما در این نرم افزار نظر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله) در مورد همان آیه را به شما نمایش می‌دهیم؛ چرا که تفسیر یک مرجع فقیه و مفسر قرآن از یک آیه بسیار بهتر از تفسیر خود ماست.
لازم به ذکر است برای استخاره تنها کافیست سه بار صلوات بفرستید و دعاهای مختلفی که آمده است همه مستحب هستند.
پیام کوتاه
سامانه پیام کوتاه دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله در سال 1387 برای ارائه خدمات هر چه بهتر و سهولت دسترسی مقلدین به پاسخ سوالات شرعی، راه اندازی شده است
1- عادی: مقلدین معظم له می توانند متن سوالات شرعي خود را پیامک کرده و در کمتر از 24 ساعت پاسخ آن را دريافت کنند.
2-آنی: کاربر با ارسال عدد 1 فهرست احکام با شماره مربوطه را دریافت می کند و با انتخاب هریک از شماره ها،حکم آن ارسال می شود.
نظر آیت‌الله خوشوقت درخصوص روابط خانواده/ آیا اطاعت از همه دستورات و خواسته‌های والدین واجب است؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از آموزه‌های بسیار مهم در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام ضرورت اطاعت از پدر و مادر در خانواده است. این موضوع آیا دستورات حدی حرام است؟ به قدری اهمیت دارد که به عنوان یکی از مهمترین و شاخص‌ترین دستورات اسلام مطرح شده و در آیات بسیاری از قرآن کریم و سخنان پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام بر آن تأکید شده است. اما در این باره سؤالاتی برای ما پیش می‌آید، ازجمله اینکه آیا برای هر کدام از ما واجب است که از تمام دستورات و خواسته‌های والدین خود اطاعت کنیم؟ اگر خواسته آنها را عملی نکنیم، مرتکب گناه شده‌ایم؟ اگر در خردسالی هم از خواسته پدر و مادر سرپیچی کردیم، شامل گناهان ما محسوب شده است؟
خبرگزاری تسنیم با بررسی بخشی از سخنان گهربار مرحوم آیت‌الله العظمی عزیزالله خوشوقت، استاد بزرگ اخلاق، درصدد یافتن پاسخ این نوع سؤالات برآمده است.
اطاعت از پدر و مادر
سؤال: آیا اطاعت از دستورات پدر و مادر الزام‌آور است؟ یعنی واجب است که حتماً از امر و خواسته آنها تبعیت کنیم؟
پاسخ: دستورات دو گونه است؛ گاهی با واجب و حرام دین مخالف آیا دستورات حدی حرام است؟ است؛ اینجا اطاعتش حرام است. هرچه هم که بگویند، حق نداری اطاعت کنی، چون با واجب و حرام خدا ضد است. اطاعت برای خدا است. امّا اگر دستورات آنها با واجب و حرام کاری ندارد و چیزهای دیگری است که واجب و حرام نیست، و اگر شما مخالفت کنی آنها اذیت می‌شوند، باید اطاعت کنی. امّا اگر اذیت نمی‌شوند و دارند دلسوزی می‌کنند؛ آیا دستورات حدی حرام است؟ اینجا شما مخالفت کنی عیب ندارد.
سؤال: آیا در این مورد سن فرزندان مطرح است؟ یعنی در سن خاصی باید از پدر و مادر اطاعت شود؟
پاسخ: خیر؛ اگر سن او سن بلوغ نیست، تکلیف ندارد. بچه تکلیف ندارد، امّا اگر مخالفت کند، مشکلات پیش می‌آید. این وجوب و الزام برای کسی است که مکلّف است.
تأثیر صبر والدین در تربیت فرزندان
سؤال: گاهی اطاعت نکردن فرزندان از والدین به دلیل مشاهده مشاجراتی است که بین والدین روی می‌دهد. در این مورد صبر والدین در مراوده با یکدیگر چه اثری در تربیت و اطاعت‌پذیری فرزندان دارد؟
پاسخ: بچه‌ها که به دنیا می‌آیند، اگر ببینند پدر و مادر با هم دعوا می‌کنند، آنها هم دعوایی می‌شوند. باید صبر کنید و در حضور آنها داد و بیداد نکنید. اگر حرف حسابی هست به صورت خصوصی و تنهایی و به آرامی گفته شود که بچه‌ها نشنوند. اگر سروصدا را بشنوند، یاد می‌گیرند و در آینده، آنها هم با زن و بچه‌هایشان دعوا می‌کنند. پس در این موارد باید صبر کنیم. اگر خیال کنیم که این دنیا مال ما است و فضا آزاد است و هر چقدر که می‌خواهیم داد بزنیم، نمی‌شود. باید صبر کنی و صدا را بکُشی و پایین بیاوری تا درست شود؛ إن‌شاءالله؛ و الّا بچه‌ها فردا که جان می‌گیرند، از آن دعواهای بزرگ می‌کنند و باید به دادگاه بروند.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
توجّه: برای انجام دادن هر کار باید با اندیشیدن، راه صحیح را انتخاب کرد و در مرحله بعد با افراد با تجربه مشورت نمود؛ چنانچه نتیجه ای حاصل نشد می توان استخاره کرد. فال گیری با قرآن (اطّلاع از آینده شخص یا عمل) جایز نیست.
شما با کلیک کردن روی گزینه «استخاره» آیه ای از قرآن را انتخاب می کنید ، سپس نظر معظّم له در مورد آن آیه را خواهید دید.
نرم افزار استخاره با توجه به نظرات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی )
در این نرم افزار همچون وقتی که خودتان بعد از خواندن دعای استخاره صفحه ای از قرآن را به صورت اتفاقی باز می‌کنید، با فشار دادن دکمه‌ی «استخاره» نیز به همان شکل به صورت اتفاقی صفحه ای از قرآن را انتخاب می‌کنید؛
توجه کنید بر خلاف برخی نرم افزار ها که تنها بین تعداد محدودی از آیات امکان انتخاب وجود دارد (302 آیه) و کل قرآن موجود نیست، در این نرم افزار تمام قرآن موجود است و شما در حقیقت در بین تمامی صفحات، صفحه‌ای را انتخاب می‌کنید.
در واقع خودتان استخاره گرفته اید نه دیگری، همانطور که در مفاتیح هم آمده است، اگر کسی خودش استخاره بگیرد بهتر از آن است که دیگری برای او این کار را انجام دهد.
حالا باید جواب استخاره‌ی خود را از اولین آیه‌ی صفحه‌ی سمت راست بدست آورید و ما در این نرم افزار نظر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله) در مورد همان آیه را به شما نمایش می‌دهیم؛ چرا که تفسیر یک مرجع فقیه و مفسر قرآن از یک آیه بسیار بهتر از تفسیر خود ماست.
لازم به ذکر است برای استخاره تنها کافیست سه بار صلوات بفرستید و دعاهای مختلفی که آمده است همه مستحب هستند.
پیام کوتاه
سامانه پیام کوتاه دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله در سال 1387 برای ارائه خدمات هر چه بهتر و سهولت دسترسی مقلدین به پاسخ سوالات شرعی، راه اندازی شده است
1- عادی: مقلدین معظم له می توانند متن سوالات شرعي خود را پیامک کرده و در کمتر از 24 ساعت پاسخ آن را دريافت کنند.
2-آنی: کاربر با ارسال عدد 1 فهرست احکام با شماره مربوطه را دریافت می کند و با انتخاب هریک از شماره ها،حکم آن ارسال می شود.
دیدگاه شما