آزمون و خطای بورسی
چکیده
یکی از عوامل مهم در تصمیمات مالی سرمایه‌گذاران خطاهای ادراکی است که در زمین خریدوفروش سهام بر نحوه تصمیم‌گیری آنها تأثیر می‌گذارد. هدف از پژوهش حاضر، شناخت خطاهای ادراکی رایج بین سرمایه‌گذاران و ارتباط آن باشخصیت آنها است. به این منظور تعداد ۲۰۰ نفر از سرمایه‌گذار این شرکت بورس اوراق بهادار تهران به‌عنوان نمونه، به روش تصادفی انتخاب و داده‌های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری‌شده است. با استفاده از تحلیل عاملی و همبستگی تلاش شده است تا صحت فرضیه‌های مورد آزمون قرار گیرد یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که خطاهای ادراکی مطرح‌شده در پژوهشی دارای رابطه معناداری باشخصیت سرمایه‌گذاران است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بین برون‌گرایی و گشودگی با خطای پیش‌بینی در بیش اطمینانی، بین روان رنجوری با خطاهای تصادفی بودن، تشدید تعهد و دسترسی رابطه مستقیم وجود دارد. همچنین بین وظیفه‌شناسی با خطای تصادفی بودن و بین بخشودگی با خطای دسترسی رابطه معکوسی وجود دارد.
مقدمه
یکی از مفاهیم اساسی در مدیریت مالی، مفهوم ریسک و بازده است. افراد تمایل دارند در اموری سرمایه‌گذاری کنند که دارای بازدهی مورد انتظار بالایی باشد تا مطلوبیت خود را حداکثر سازند. از طرفی می‌دانیم کسب بازدهی بالا خود نیازمند پذیرش ریسک متناسب با آن است، اگر نظریه‌های اقتصادی و مالی بر این فرض استوارند که سرمایه‌گذاران در زمان تصمیم‌گیری به‌صورت کاملاً عقلایی عمل می‌کنند که این با نظر به انسان اقتصادی عقلایی منطبق است. سرمایه‌گذاران به هنگام سرمایه‌گذاری تمامی جوانب را در نظر می‌گیرند و عقلایی‌ترین تصمیم را اتخاذ می‌کنند. ولی در برخی موانع عواملی باعث بروز رفتار غیر عقلایی می‌شود و نحوه تصمیم‌گیری آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد که ناشی از ناکارایی بازارهای مالی است بنابراین نداشتن اطلاعات صحیح منجر به بروز خطاهای ادراکی می‌شود و می‌توان از طریق شناسایی ویژگی‌های شخصیتی و انحرافات رفتاری سرمایه‌گذاران و ارائه برنامه‌هایی که تأثیر این انحرافات را در مالی رفتاری کاهش دهد، میزان انحراف از تصمیمات بلندمدت را کاهش داده و به سرمایه‌گذاران برای دستیابی به اهداف مالی بلندمدت خود کمک نمود. در این مقاله سعی شده است تا ارتباط بین شخصیت با خطاهای ادراکی سرمایه‌گذاران موردبررسی قرار گیرد و رهنمودهای لازم برای سرمایه‌گذاران جهت اتخاذ تصمیمات بهینه در بورس اوراق بهادار فراهم آید. عرصه ظهور علوم رفتاری در مباحث مالی، یک رویکرد جدید نسبت به مطالعات بازارهای مالی است. این رویکرد به این موضوع می‌پردازد که برخلاف مباحث و نظریه‌های مالی استاندارد، گرایش‌های رفتاری و شناختی می‌تواند بر قیمت دارایی‌های مالی تأثیرگذار باشد. باوجود مطالعات زیادی که در این زمینه انجام‌شده است، باز بسیاری از افراد فاقد درک صحیح از مفهوم نهفته در مالی رفتارها هستند. از مطالعات صورت گرفته در این حوزه می‌توان به مطالعات شیلر و آندریا شلد یفر اشاره نمود. مطالعاتی درزمینه انواع مختلف خطاهای ادراکی و چگونگی تأثیر این خطاها بر تصمیم‌گیری مالی سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی انجام‌شده و به این نتیجه دست یافتند که سرمایه‌گذاران از چندین خطا، زیان می‌بینند از دیگر پژوهشگران در این حوزه دنیل کانمن و تورستی (۱۹۹۲) بودند که با مطرح نمودن تئوری انتظار به بسط این دانش کمک چشمگیری نمودند، همچنین اشنایدر (آزمون و خطای بورسی ۱۹۹۲)، بودسكو (۱۹۸۹) و توماس (۱۹۸۸) پژوهشگرانی بودند که با ارائه مقالات در زمینه مالی رفتاری نقش مهمی در مدیریت مالی ایفا نموده و سهم عظیمی جهت کمک به سرمایه‌گذاران در اتخاذ تصمیمات مالی را دارا می‌باشند. عاملان اقتصادی در الگوهای رفتارها برخلاف نظریه‌های نئوکلاسیک منطقی نیستند، بلکه بیا به خاطر ترجیحاتتان و یا به دلیل خطاهای شناختی، کاملاً عقلایی رفتار نمی‌کنند. عوامل غیر عقلایی همچون احساسات، فرهنگ، شخصیت، دین و ایدئولوژی ازجمله عواملی هستند که نقش بسزایی در رفتار افراد در موقعیت‌های مختلف تصمیم‌گیری دارند. پارادایم مالی رفتاری آشکار می‌سازد که سرمایه‌گذاران چگونه رفتار می‌کنند و چطور ممکن است رفتارشان، بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار دهد؛ و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بیاموزند که چگونه می‌توان عقلایی رفتار کرد درواقع اساس مالی رفتاری را انطباق بین احساس و نحوه تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار تشکیل می‌دهد. مالی رفتاری خرد به سوالاتی ازاین‌دست می‌پردازد که آیا سرمایه‌گذاران فردی کاملا عقلایی رفتار می‌کنند با خطاهای ادراکی و احساسی تصمیمات آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ در مالی رفتاری کلان به این سوال پرداخته می‌شود که فرضیه کارا تاچه حد توضیح‌دهنده رفتار بازار مالی است و ناکارایی‌های بازار چگونه توجیه می‌شوند؟ تمرکز عمده این مقاله بر مالی رفتاری خرد، مطالعه رفتار سرمایه‌گذار منفرد است و خطاهای روان‌شناختی مرتبط را شناسایی و اثرشان را بر تصمیمات مالی سرمایه‌گذاران بررسی می‌کند، به‌طوری‌که بتوان میزان خطاها را کاهش داد .
به‌طور اساسی علم مالی استاندارد بر قوانینی در مورد اینکه سرمایه‌گذاران چگونه باید رفتار کنند، بناشده است و به‌جای اینکه بر اصولی بناشده باشد که توصیف کند آنها درواقع چگونه رفتار می‌کنند. مالی رفتاری تلاش می‌کند تا پدیده‌های روان‌شناختی انسانی فعال در بازارهای مالی را شناسایی کند. بااین‌حال، علم مالی استاندارد مفروضاتش را بر اساس رفتار مالی ایده آل شده بناکرده است درحالی‌که مفروضات مالی رفتاری بر اساس رفتار مالی مشاهده‌شده بناشده است .
در یک بازار کارا، قیمت‌ها بیانگر تمامی اطلاعات موجود هستند. یک بازار کارا را می‌توان به‌عنوان بازاری تعریف کرد که در آن تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران عقلایی به‌منظور حداکثر کردن سود در مسیر اوراق بهادار منفرد عمل می‌کنند. مطالعات بسیاری به شواهدی که فرضیه بازار کارا را حمایت می‌کند، اشاره‌کرده‌اند؛ اما یکی از مشکلات تصمیم‌گیری این است که سرمایه‌گذار نمی‌تواند اطلاعات را به‌طور کامل دریافت کند؛ بنابراین با کارایی در بازار باعث اتخاذ تصمیمات غیر عقلایی می‌شود. بااین‌حال پژوهشگران ناهنجاری‌های پایدار فراوانی را که با فرضیه بازار کارا تناقض دارد، مستند کرده‌اند، سه گونه عمده ناهنجاری بازاری وجود دارد: ناهنجاری‌های بنیادی ناهنجاری‌های تکنیکی و ناهنجاری‌های تقویمی. شناخت این ناهنجاری‌ها و تلاش برای کاهش آنها می‌تواند سرمایه‌گذاران را در اتخاذ تصمیمات عقلایی یاری رساند .
تصمیم‌گیری عقلایی (غیرواقعی)، سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاری واقعی
در اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری فرض بر این است که تصمیم‌گیری باید عقلایی باشد اگرچه تصمیم را می‌توان بر اساس عوامل متعددی اتخاذ کرد ولی عموماً نظر این است که تصمیم‌گیری عقلایی بهترین شیوه اخذ تصمیم است. ازاین‌رو به افراد توصیه می‌شود عقلایی عمل نمایند، یعنی در تصمیم‌گیری‌های خود عواطف و احساسات شخصی را دخالت ندهند و با عینیت و واقعیت تصمیم‌گیری کنند؛ اما مشکل این است که مفهوم انسان عقلانی، مفهوم کاملاً روشن و بدون ابهامی نیست و تصمیم‌گیری‌های انسان به طریقی از فرض‌های استاندارد علم اقتصاد انحراف پیدا می‌کند. در برخی مواقع شرایطی به وجود می‌آید که امکان رفتار عقلایی را از تصمیم‌گیرنده سلب می‌کند. در این راستا شخصیت و ادراک سرمایه‌گذار از عواملی است که باید توجه شود.
پژوهش‌های زیادی درزمینه رفتار سرمایه‌گذار و عواملی که ممکن است منافع آنها را تحت تأثیر قرار دهد، انجام‌شده است و به این نتیجه رسیده‌اند که اگر معامله گران می‌توانستند پرتفوی خود را به‌خوبی مدیریت کنند یعنی باقیمت بالا بفروشند و با کمترین قیمت خریداری کنند که می‌توان ادعا نمود که رفتار عقلایی است. متدولوژی اقتصاد اثباتی در پی در رفتار آزمون و خطای بورسی انسان و ماهیت و یا است؛ یعنی آن طوری که رفتار می‌کند نه آن‌طور که باید و این مقوله به‌نوعی با مالی رفتاری ارتباط پیدا می‌کند.. به‌طور اساسی انسان اقتصادی عقلایی فردی است که تلاش می‌کند تا به اهداف خاص خود، با حداقل هزینه دست یابد. این مدل با توجه به اعتباری که در نزد اقتصاددانان داشت، ولی بعدها توسعه اقتصاددانان دیگری چون تور شتاین وبلن و جان مینارد كینز موردانتقاد قرار گرفت که هیچ انسانی نمی‌تواند به‌طور کامل از تمامی وقایع آگاه باشد و مطلوبیت مورد انتظار خود را با تعیین کردن انتظاراتش در تمامی زمان‌ها حداکثر سازد. آنها در عوض عقلانیت محدود» را فرض کردند که هر تلاشی برای در اینکه درواقع انسان‌ها چگونه تصمیم می گیرنده بستگی به سازمان‌دهی فرایند اطلاعات و محدودیت‌های فرد دارد. عقلانیت محدود سایمون فرض می‌کند، انتخاب‌های افراد عقلایی؛ اما مشروط به محدودیت‌های دانش و ظرفیت شناختی هستند. عقلانیت محدود در ارتباط با روش‌هایی است که در آنها انتخاب‌های نهایی به‌وسیله‌ی فرآیند تصمیم‌گیری شکل می‌گیرند. ازآنجایی‌که منطق دربرگیرنده طیف وسیعی از رفتار آدمی است، اگرچه فرض کنیم کل رفتار منطقی است و تصمیمات اتخاذشده عقلایی است باز همواره با خطاهایی روبه‌رو هستیم که مفهوم عقلانیت را زیر سؤال می‌برد.
مدیریت مالی رفتاری به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه مدیران اطلاعات را گرد آوره، تعبیر و مورد پردازش قرار می‌دهند. به‌ویژه این حوزه از آزمون و خطای بورسی دانش بر روی پیش‌داوری‌های شناختی و ادراکی تمرکز دارد. در این علم تصور می‌شود که مدل‌ها می‌توانند بر روی رفتار تأثیر گذاشته و به تصمیمات شکل دهند. این پیش داورها می‌توانند در فرایند تصمیم‌گیری اختلال ایجاد کرده و به نتایجی پایین‌تر از سطح بهینه منجر شوند؛ زیرا عواطف بر کنترل شخصی فائق می‌آیند و به رفتار ما شکل می‌دهند.
دانشمندان علوم رفتارها و تصمیم گیرا دریافتند که تحت شرایط معین افراد در قضاوت‌هایتان دچار خطای ذهنی می‌شوند که این اشتباه‌ها می‌تواند به انتظارات نادرست منجر شده و باعث قیمت‌گذاری نادر ست اوراق بهادار شود و درنهایت به تصمیم‌گیری‌ها نامعقول منجر شود. در ارتباط با این موضوع تمرکز ما بر اشتباه‌های روزمره است که دربرگیرنده تفکرات سرمایه‌گذاران است. ازآنجایی‌که فرض می‌شود انسان‌ها عقلایی عمل می‌کنند؛ همواره بین آنچه درک می‌کنند و فکر می‌کنند، تناقض وجود دارد؛ بنابراین تناقض به بروز خطاهای روانشناسی منجر می‌شود و این با این موضوع که اغلب سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند که بهترین تصمیم‌گیرنده هستند، ارتباط پیدا می‌کند. به‌علاوه آنها در جستجوی اطلاعاتی که این باور را تأیید نماید، هستند که این نیز به بروز اشتباهات تصمیم‌گیری منجر می‌شود؛ زیرا اطلاعاتی که به دست می‌آورند، کارا نیست .
احساس یک حالت روان‌شناختی و فیزیولوژیک حاصل از تعامل با یک شی، یک شخص و با یک واقعه است (قلی پور، ۱۳۸۶)
تغییر ترجیحات ریسک، رسانه، اجتماع، خطای پیوستگی و خطای غلبه نمودن و مواردی از این قبیل احساس افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. احساس بعد از پردازش تبدیل به ادراک می‌شود، اما همیشه آنچه درک می‌شود منطبق با واقعیت نیست، زیرا عوامل زیادی در آن دخیل است که در ادامه به تشریح برخی از آنها می‌پردازیم.
خطاهای ادراکی تصمیمات سرمایه‌گذاری
در تبیین خطاهای ادراکی که متأثر از حالات روانی در وضعیت طبیعی و غیرطبیعی هستند.، خطای اطمینان بیش‌ازحد، خطای دسترسی، خطای پس بینی ادراک پس از وقوع خطای تشدید تعهد و خطای تصادفی بودن در این مقاله مدنظر قرارگرفته است. این خطاها سبب می‌شود، خیلی از سرمایه‌گذاران، توجه خاصی بر وجوهشان جهت سرمایه‌گذاری داشته باشند. ازآنجایی‌که سرمایه‌گذاران بیشتر وجوه خود را آزمون و خطای بورسی در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند، به‌نوعی این خطاها با نحوه سرمایه‌گذاری آنها در دارایی‌ها و وجوهشان ارتباط پیدا می‌کند. در این مقاله سعی بر آن است تا میزان این خطاها را در امر سرمایه‌گذاری کاهش داد. درک این قبیل خطاها به‌عنوان خطاهای شناختی سرمایه‌گذاری و اقدام مناسب جهت برطرف نمودن آنها، این امکان را فراهم می‌سازد که تأثیرشان روی تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری کاهش و به طور بالقوه به بهبود نتایج سرمایه گذاری منجر شود.
خطای بیش اطمینانی
در ساده‌ترین حالت خود، بیش اطمینانی را می‌توان به‌صورت ایمانی نا به جا به استدلال شهودی، قضاوت‌ها و توانایی‌های شناختی فرد خلاصه کرد. بیش اطمینانی نقش عمده‌ای در معاملات مربوط به سهام دارد. سرمایه‌گذاران بیش مطمئن بیشتر از سرمایه‌گذارانی که از روی منطق عمل می‌کنند، معامله می‌کنند. شیلر این الگو را به زبان ساده این‌گونه بیان می‌کند که سرمایه‌گذار فکر می‌کند که بیشتر ازآنچه که انجام می‌دهد، می‌داند این اشتباه مربوط به حالتی است که در آن افراد برای اطلاعات محرمانه خود بیش‌ازاندازه اهمیت قائل‌اند؛ بیش اطمینانی درواقع تمایل فرد به غلو کردن در مورد قضاوت و پیش‌بینی‌اش است؛ بنابراین سرمایه‌گذارانی که در پی کسب بازدهی هستند در مورد آینده بازار بیش‌ازحد مطمئن‌اند. این انگیزه آنها را بر آن می‌دارد که سهام باقیمت بالا خریداری کنند و چون اطلاعاتتان ناقص است به کاهش قیمت سهام در بازار مالی منجر شده و بازدهی بالقوه آنها کاهش می‌یابد. به‌طورکلی اعتمادبه‌نفس کاذب باعث می‌شود، سرمایه‌گذار سهام را با بیشترین قیمت بخرد و به کمترین قیمت بفروشد که این باعث حجم بیشتر معاملات شده و به بروز حباب قیمتی در بازارهای مالی منجر می‌شود.
خطای دسترسی خطای دسترسی می‌تواند به‌عنوان محرک سازنده‌ای در تصمیمات مربوط به پرتفوی باشد. خطای دسترسی بیانگر تمایل فرد به تصمیم‌گیری و قضاوت بر اساس اطلاعات آماده و در دسترس است. ذهن انسانی تمایل دارد که بر مبنای اطلاعات در دسترس به‌سرعت نتیجه‌گیری کند. حافظه انسان وقایع احساس‌برانگیز و به‌ویژه وقایع اخیر را سریع بازیابی می‌کند. در ارزشیابی آخر ماه یا آخر سال، وقایع آخر ماه با سال در دسترس ترند تا وقایع روزها با ماه‌های اول؛ بنابراین ادراک را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
اطلاعاتی که به‌طور زبانی در دسترس سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند و همچنین اطلاعاتی که به‌طور روزانه منتشر می‌شوند، به‌صورت شناختی در دسترس نیستند؛ بنابراین زمانی که اطلاعات مفتی با این معنای کاربردی در دسترس نباشند، تصمیمات سرمایه‌گذاران درنهایت دچار نقصان می‌شود.
خطای تشدید تعهد
یکی دیگر از خطاهایی که در تصمیم‌گیری رخ می‌دهد، تمایل به تشدید تعهد است. تشدید تعهد زمانی رخ می‌دهد که روند و جریان تصمیم، یکسری از تصمیمات متوالی را در پی داشته باشد، تشدید تعهد به این موضوع
بورس با طعم الگوریتم .
آسان بورس یک پلتفرم تحت وب برای طراحی استراتژی معاملاتی و فیلترنویسی در بازار سرمایه هست. این پلتفرم به فعالین بازار سرمایه این امکان را می‌دهد تا استراتژی معاملاتی خود را طراحی و آزمایش کنند. برای استفاده از پلتفرم آسان بورس نیاز به دانش برنامه‌نویسی ندارید و صرفا در یک محیط گرافیکی، با کشیدن و رها کردن ابزارها می‌توانید استراتژی و فیلترهای خود را طراحی کنید. همچنین با آسان بورس می‌توانید برای اتفاقات مورد انتظار خود یک نوتیفیکیشن (Notification) تنظیم کنید تا در هنگام وقوع اتفاق، نوتیفیکیشن آن را بر روی تلفن همراه خود دریافت کنید و دیگر نیازی به رصد ساعتی یا روزانه بازار نداشته باشید.
معاملات الگوریتمی نظم، دقت و سرعت بیشتری دارند. با استفاده از آسان بورس می‌توانید استراتژی معاملاتی خود را تبدیل به الگوریتم کرده و کیفیت معاملات خود را افزایش دهید.
شاید بارها تجربه کرده باشید که شانس ورود به یک موقعیت ایده‌آل سرمایه گذاری در کسری از ثانیه، از دست رفته باشد و عدم خروج به موقع از یک معامله، ضررهای بزرگی را به شما تحمیل کرده باشد. با استفاده از آسان بورس سرعت ورود و خروج شما از معاملات بسیار افزایش خواهد یافت.
برخی از فعالین بازار سرمایه برای رصد بازار و موقعیت سرمایه‌گذاری مد نظر خود، در طول روز وقت زیادی را صرف می‌کنند. با استفاده از آسان بورس می‌توانید رصد بازار بسیار آسان‌تر و سریع‌تر خواهد شد.
بسیاری از اشتباهات معاملاتی فعالین بازار به علت عدم غلبه بر احساسات صورت می‌گیرد. با استفاده از پلتفرم آسان بورس، تصمیمات احساسی در معاملات کاملا حذف خواهند شد و تعهد به استراتژی بسیار افزایش خواهد یافت.
با سرویس معاملات مجازی آسان بورس شما قادر خواهید بود تا در بازار سرمایه با پول مجازی تمرین کنید یا آزمون خطا انجام دهید بدون اینکه هیچگونه ضرر یا زیان واقعی را تجربه کنید.
رصد بازار و پرتفوی به صورت روزانه، کاری دشوار و زمان‌بر می‌باشد. با آسان بورس می‌توانید برای اتفاقات مد نظر خود در بازار نوتیفیکیشنی تعریف کنید که با زمان‌بندی مشخص شما را در جریان اتفاقات مورد انتظار شما قرار دهد تا دیگر نیازی نداشته باشید که به صورت مداوم بازار، نمودارها و پرتفوی خود را رصد نمایید.
این امکان می‌تواند شما را در بهینه‌سازی و یا انتخاب یک استراتژی مناسب یاری کند. در پلتفرم آسان بورس، به 16 سال داده از گذشته سهام دسترسی دارید و می‌توانید استراتژی معاملاتی مد نظر خود را کیفیت سنجی و بهینه کنید.
یکی از پر طرفدارترین ابزارهای بازار سرمایه، ابزار فیلتر می‌باشد که این امکان را به شما می‌دهد تا سهامی که فاکتورهای مد نظر شما را دارد از لیست صدها سهم پذیرش شده در بازار سرمایه جدا شود. نوشتن فیلترها و یا اعمال تغییرات در آنها نیاز به دانش کدنویسی دارد. آسان بورس بستری را فراهم کرده است که شما بدون نیاز به دانش کد نویسی انواع فیلترها را طراحی و بررسی نمایید.
فیلترهای مورد نیاز خود را بدون حتی یک خط کدنویسی طراحی کنید و لیستی از نمادهای مناسب و دلخواه خود را گلچین کنید
استراتژی معاملاتی خود را در قالب یک ربات طراحی کنید و رصد بازار، شناسایی سیگنالها و انجام معاملات خود را به ربات آسان بورس محول کنید
سیستم نوتیفیکیشن دهنده آسان بورس به صورت لحظه‌ای تمام دستورات مد نظر شما را در بازار رصد می‌کند و به محض وقوع شما را از طریق پیام رسانهای مختلف در جریان قرار می‌دهد
- دوره تحلیل تکنیکال فشرده
- دوره فیلترنویسی بدون کدنویسی
- دوره 7 ابر استراتژی موفق بورس
برخی از استراتژیهای معاملاتی با کمی تغییرات و بهینه‌سازی می‌توانند بازدهی بهتری را داشته باشند. یکی از خدمات آسان بورس بهینه‌سازی استراتژیهای معاملاتی می‌باشد؛ از این رو فعالین بازار سرمایه می‌توانند با مراجعه به مشاورین و تحلیلگران آسان بورس از خدمات بهینه‌سازی استراتژی معاملاتی بهره‌مند گردند.
برخی از استراتژیهای معاملاتی قابلیت تبدیل شدن به الگوریتم را دارندو یکی از خدمات آسان بورس، تبدیل استراتژیهای معاملاتی سرمایه‌گذاران به الگوریتم معامله‌گر می‌باشد.
- افرادی که دانش برنامه‌نویسی یا کدنویسی ندارند و نمی‌توانند استراتژی و فیلترهای خود را طراحی کنند.
- افرادی که نمی‌توانند در ساعات رسمی بازار، حضور فعال داشته باشند و یا وقت کافی برای رصد و بررسی بازار را ندارند.
- افرادی که توانایی کنترل احساسات خود را ندارند و از این رو دچار اشتباهاتی در معاملات خود می‌شوند.
- افرادی که نیاز به سرعت عمل بیشتری در ثبت معاملات خود دارند.
- افرادی که نیاز به بررسی و آزمایش استراتژی خود دارند.
- افرادی که نیاز به یک سیمولاتور معامله‌گری دارند تا توسط آن تمرین و کسب تجربه کنند.
عضویت در آسان بورس
این اطمینان را به شما میدهیم که کلیه اطلاعات شما نزد ما محفوظ است
021-66918648
بررسی ارتباط بین حقالزحمة غیرعادی حسابرسی و خطای برآورد اقلام تعهدی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار
هدف اصلی این تحقیق، بررسی ارتباط بین حقالزحمة غیرعادی حسابرسی و خطای برآورد اقلام تعهدی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این تحقیق برای محاسبة خطای برآورد اقلام تعهدی از مدل ارائه شده توسط آلن و همکاران (2013) استفاده شده است. همچنین به منظور محاسبة حقالزحمة غیرعادی حسابرسی از باقیماندة رگرسیون مدل استاندارد حقالزحمة حسابرسی ارائه شده توسط فانگ و همکاران (2014)، استفاده شده است. نمونة آماری این تحقیق شامل 97 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دورة زمانی 1391-1384 است. برای آزمون فرضیه‌های از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که حقالزحمة غیرعادی منفی حسابرسی با خطای برآورد اقلام تعهدی و حقالزحمة عادی حسابرسی با خطای برآورد اقلام تعهدی ارتباط منفی و معناداری وجود دارد، همچنین نتایج تحقیق بیانگر وجود ارتباط مثبت و معنادار بین حقالزحمة غیرعادی حسابرسی و خطای برآورد اقلام تعهدی است.
کلیدواژه‌ها
- حقالزحمة عادی حسابرسی
- حقالزحمة غیرعادی حسابرسی
- حقالزحمة غیرعادی منفی حسابرسی
- خطای برآورد اقلام تعهدی
عنوان مقاله [English]
The Relationship between Abnormal Audit Fees and Accruals Estimation Error in Companies Listed on the Stock Exchange
نویسندگان [English]
- Sayed Ali Vaez 1
- Morteza Taimoury 2
The main purpose of this study was to examine the relationship between negative abnormal audit fees and accruals estimation error of the companies listed in Tehran Stock Exchange. A proposed model by Allen et al (2013) and residual regression of audit fee standard model proposed by Fang et al (2014) respectivly were used to calculate the accruals estimation error and abnormal audit fees. A sample of 97 companies listed in Tehran Stock Exchange during the period 1384-1391 was examined and Multivariate regression was used to test the research hypotheses. The results of study indicated a negative and significant relationship between negative abnormal audit fees and the Accruals estimation error, and between normal audit fees and accruals estimation error. Also, results showed a positive and significant relationship between abnormal audit fees and Accruals estimation error.
مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس در گفت‌وگو با راه پرداخت مطرح کرد / سندباکس، بستری برای اجرای ایده‌های نوآورانه در یک محیط واقعی و عملیاتی
طبق گفته حمید حسن‌آبادی، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس در حال حاضر بیش از ۱۰ درخواست در این سندباکس در دست بررسی است، که سه مورد آنها از بقیه جلوتر و پیشرفت‌های خوبی در خصوص آنها صورت گرفته است.
سندباکس یک محیط آزمایشی است که در آن طرح‌ها و ایده‌های نوآورانه بدون اینکه قوانین و مقرراتی سد راه آنها باشد، پیاده‌سازی می‌شوند. این یک تعریف ساده از سندباکس‌هاست. این محیط در سال‌های گذشته با تلاش‌هایی که وزرات اقتصاد انجام داد، بیشتر نمود پیدا کرده و برخی طرح‌ها در سندباکس هم فعالیت خود را شروع کرده‌اند.
علاوه‌بر این نهادها نیز می‌توانند متولی سندباکس در حوزهای متفاوت باشند. کاری که سازمان بورس و اوراق بهادار در این مسیر انجام داده، ایجاد سندباکس بازار سرمایه است و بدین ترتیب به‌عنوان متولی سندباکس، طرح‌های مربوط به بازار سرمایه را مورد بررسی قرار می‌دهد.
حمید حسن‌آبادی، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، به بیش از ۱۰ طرحی که اکنون در سندباکس بازار سرمایه در حال بررسی است اشاره کرد. به‌گفته او ما در سازمان بورس از تمامی موضوعات نوآورانه مرتبط به بازار سرمایه استقبال می‌شود و اولویتی بسته به موضوع ایده در نظر گرفته نمی‌شود، اما رویکرد سازمان حمایت حداکثری از موضوعات مرتبط با رگ‌تک و ساپ‌تک است، چراکه از جمله نیازمندی‌های حیاتی سازمان به عنوان نهاد ناظر بازار به شمار می‌آیند.
در این گفت‌وگو همچنین درباره رگولاتوری رمزارزها که بی‌ربط به بازار سرمایه نیست، صحبت شد. حسن‌آبادی معتقد است که رمزارز به حوزه دارایی‌ها مرتبط است و می‌تواند بستری را برای معامله‌کردن و تبادل آن بین افراد مختلف فراهم کند. بنابراین با نوع خاصی از بورس‌ها سروکار خواهیم داشت و از این منظر، حوزه رمزارز ارتباط تنگاتنگی با بازار سرمایه دارد. در ادامه مشروح گفت‌وگوی حمید حسن‌آبادی آزمون و خطای بورسی را می‌خوانید.
تلاش برای ساماندهی سندباکس در حوزه بازار سرمایه
مفهوم سندباکس که واژه شناخته شده‌ای در دنیاست، در کشور ما هنوز برای بسیاری یک واژه ناملموس و ناآشنا است. حمید حسن‌آبادی، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص معتقد است که نهادهای مرتبط و حتی رسانه‌ها تلاشی برای جا انداختن این واژه نکرده‌اند. ماهیت سندباکس همانطور که از اسم آن مشخص است، محیطی است برای به ظهور رساندن ایده‌های خلاق و نوآور که هنوز قانونی برای آنها وضع نشده و مقررات و سازوکارهای موجود نمی‌تواند به فعالیت رسمی آنها کمک کند. سندباکس بستری است تا کسب‌وکارهای نوآورانه بتوانند ایده خود را در یک محیط واقعی و عملیاتی تحت برخی محدودیت‌ها و به‌صورت کاملاً کنترل‌شده در معرض آزمون و خطا قرار دهند.
پیش از اینکه سندباکس بازار سرمایه به‌طور رسمی و ذیل دستورالعمل شورای عالی فضای مجازی شروع به فعالیت کند، از سال ۱۳۹۷ در فرابورس اقداماتی در این راستا آغاز شد. حسن‌آبادی درباره راه‌اندازی سندباکس بازار سرمایه به سه گام اصلی اشاره آزمون و خطای بورسی کرد و در رابطه با آنها توضیح داد: «یکی از گام‌های اساسی که اخیرا انجام شد تصویب مصوبه راه‌اندازی سندباکس در شورای عالی بورس بود که سازمان بورس بتواند به‌عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه اختیار تنظیم‌گری و ساماندهی ایده‌های نوآورانه را در محیط آزمون داشته باشد. نکته اصلی این است که ایده‌هایی به سندباکس ورود می‌کنند که قوانین و مقررات برای آنها وجود ندارد یا نیاز به اصلاح دارد. ما با تصویب این ماده واحده اختیار تعدیل قوانین و مقررات موجود را برای آنها به‌دست آوردیم.»
اخذ موافقت اصولی و سپس تأیید نهایی راه‌اندازی سندباکس از کارگروه مدیریت یکپارچه محیط‌های آزمون تنظیم‌گری در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰، از گام‌های بعدی برای ایجاد سندباکس بازار سرمایه به شمار می‌آید.
او در این خصوص توضیح داد: «شورای عالی فضای مجازی دستورالعمل «ایجاد نظام مدیریت یکپارچه محیط‌های آزمون تنظیم‌گری کسب‌وکارهای نوآورانه در فضای مجازی» را مصوب کرد و مسئولیت مدیریت و راهبری عملیات اجرایی محیط‌های آزمون را برعهده کارگروهی با عنوان کارگروه مدیریت یکپارچه و هماهنگی محیط‌های آزمون قرار داد. در این کارگروه شرح وظایف و اینکه چه نهادهایی می‌توانند نظارت بر محیط آزمون تنظیم‌گری بخشی را برعهده بگیرند، مشخص شده است. ریاست این کارگروه بر عهده مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد است و اعضای آن نیز به‌منظور بررسی‌های تخصصی شامل نمایندگان وزارت ارتباطات، وزارت صمت، وزارت فرهنگ، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پلیس فتا، دادستانی کل کشور، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار هستند.»
به‌گفته او از جمله وظایف این کارگروه اعطای مجوز راه‌اندازی محیط‌های آزمون تنظیم‌گری بخشی به متقاضیان است. در همین راستا ما هم به‌عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه درخواست راه‌اندازی سندباکس بازار سرمایه را به این کارگروه ارسال کردیم و پس از برگزاری جلسات کارگروه و ارائه مستندات و طرح توجیهی توانستیم موافقت اصولی و سپس تأیید نهایی راه‌اندازی سندباکس بازار سرمایه را دریافت کنیم تا این سندباکس تحت تنظیم‌گری سازمان بورس راه اندازی شود.»
گام سومی که حسن‌آبادی از آن صحبت کرد، تصویب دستورالعمل اجرایی پیاده‌سازی این سندباکس بود. او اشاره کرد که سندباکس بازار سرمایه باید در هیئت‌مدیره سازمان به تصویب می‌رسید که در هفته گذشته کلیات این موضوع مورد موافقت اعضای هیئت‌مدیره قرار گرفت و تاکید شد که جزئیات آن در کمیته تدوین و مقررات سازمان بورس با قید فوریت بررسی شود تا در صورت نهایی‌شدن بتوانیم آن را ابلاغ کنیم.
ثبت ایده‌ها از طریق سامانه ایران‌تما
سازمان بورس اکنون به عنوان اولین نهاد موفق به اخذ مجوزها و تأییدیه‌های لازم جهت راه‌اندازی و بهره‌برداری رسمی از سندباکس شناخته می‌شود و با اینکه سندباکس بازار سرمایه هفته گذشته به‌طور رسمی با حضور وزیر اقتصاد رونمایی شد، اما طرح‌ها و ایده‌هایی از قبل در این سندباکس بررسی شده‌اند.
طبق گفته حسن‌آبادی در حال حاضر بیش از ۱۰ درخواست در این سندباکس در دست بررسی است، که سه مورد آنها از بقیه جلوتر و پیشرفت‌های خوبی در خصوص آنها صورت گرفته است. این ایده‌ها مربوط به حوزه انواع تحلیل در بازار سرمایه، معاملات الگوریتمی، کشف تقلب، توکنایزکردن دارایی‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری رمزارزها به‌عنوان برخی موضوعات مطرح شده حال آزمون و خطای بورسی حاضر در سندباکس بازار سرمایه هستند.
حسن‌آبادی بیان کرد که اکنون ایده‌های مرتبط با بازار سرمایه، به سندباکس بازار سرمایه ارجاع داده می‌شود، اما در خصوص سایر ایده‌های نوآورانه به‌دلیل اینکه نهاد دیگری هنوز برای ایجاد سندباکس مجوزی ندارد، در همان کارگروه مدیریت یکپارچه تصمیم‌گیری می‌شود.
مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس درباره اینکه ایده‌ها چگونه می‌توانند آزمون و خطای بورسی به سندباکس ورود کنند، گفت: «سامانه ایران‌تما به عنوان تارنمای رسمی کارگروه مدیریت یکپارچه و هماهنگی محیط‌های آزمون و مأخذ رسمی ثبت ایده‌ها برای کلیه درخواست‌ها و نه فقط درخواست‌های بازار سرمایه، آماده دریافت درخواست متقاضیان جهت ورود به سندباکس است. ایده‌های مرتبط با بازار سرمایه پس از یک بررسی اولیه بلافاصله به سندباکس بخشی ارجاع داده می‌شوند و بعد از آن کلیه تعاملات با متقاضیان از سمت دبیرخانه سندباکس بازار سرمایه صورت خواهد گرفت. علاوه‌بر امکان ارائه طرح، سازمان‌ها هم می‌توانند درخواست راه‌اندازی تنظیم‌گری بخشی را از طریق این سامانه ثبت کنند.»
حمایت حداکثری از موضوعات مرتبط با رگ‌تک و ساپ‌تک
او در خصوص اینکه کدام موضوعات در اولویت بررسی‌های سندباکس قرار می‌گیرند، افزود: «ما در مجموعه سازمان بورس از تمامی موضوعات نوآورانه مرتبط به بازار سرمایه استقبال می‌کنیم و اولویتی را بسته به موضوع ایده در نظر نخواهیم گرفت، اما رویکرد سازمان حمایت حداکثری از موضوعات مرتبط با رگ‌تک و ساپ‌تک است، چراکه از جمله نیازمندی‌های حیاتی سازمان به‌عنوان نهاد ناظر بازار به شمار می‌آیند.»
سوالی که پیش می‌آید این است که سندباکس بازار سرمایه تا چه حد قراراست از طرح‌ها در برابر نبود قوانین حمایت کند؟ حسن‌آبادی در پاسخ به این سؤال توضیح داد: «اگر قرار باشد از ابتدا جلوی یک ایده در سندباکس به‌دلیل نبود قوانین گرفته شود، ماهیت سندباکس نیز زیر سؤال می‌رود. اکنون در سندباکس قرار نیست که ایده‌ها درگیر قانونگذاری شود. از جمله نکات اساسی که در دستورالعمل اجرایی سندباکس به آن اشاره شده، تشکیل شورای راهبری محیط‌های آزمون تنظیم‌گری بازار سرمایه است.»
او درخصوص وظیفه‌ای که این شورا دارد، افزود: «این شورا وظیفه دارد که روی درخواست‌هایی که برای حضور در سندباکس ثبت می‌شود تصمیم‌گیری کند. بررسی نوآورانه بودن ایده‌ها و نیز مرتبط بودن با بازار سرمایه و عدم مغایرت با موازین اسلامی از جمله وظایف اصلی این شوراست. استثنا قائل شدن برای ایده‌های نو جهت تطابق با قوانین، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های موجود بازار و لحاظ برخی محدودیت‌ها برای زمان حضور در محیط آزمون از مسولیت‌های دیگر شورای راهبری سندباکس خواهد بود. البته ذیل این شورا چندین کمیته شامل کمیته‌های حقوقی، فنی، کسب‌وکار و نظارت، مشغول فعالیت خواهند بود. پس عملاً قرار نیست که برای ایده‌ها از همان اول مانع‌تراشی کنیم.»
به‌گفته او محیط سندباکس یک محیط انتزاعی است. در سندباکس به ایده‌ها دسترسی داده می‌شود که بخواهند کار خود را در کنار تعدیل‌شدن قوانین موجود انجام دهند.
بازه‌های زمانی متفاوت برای اجرایی‌شدن ایده‌ها در سندباکس
او در پاسخ به این سؤال که برای اجرایی‌شدن ایده‌ها در سندباکس چقدر زمان لازم است، توضیح داد: «زمانی‌که برای اجرایی‌شدن ایده‌ها در سندباکس در نظر گرفته شده یک بازه سه ماهه، شش‌ماهه و یک‌ساله است. ما طرح‌ها را حداکثر طی سه‌هفته بررسی می‌کنیم و اگر بنا شد در سندباکس فعالیت کنند، متناسب با موضوع ایده در بازه‌های زمانی سه، شش یا ۱۲ ماهه به او دسترسی برای فعالیت داده می‌شود. در نهایت در یک بازه زمانی یک‌ساله اگر اجرایی‌شدن ایده موفقیت‌آمیز بود، تلاش می‌شود که مقررات لازم هم برای آن تنظیم شود و وارد فاز عملیاتی خواهد شد.»
حسن‌آبادی اشاره کرد: «در زمانی که ایده در حال بلوغ است و آزمون و خطا روی آن صورت می‌گیرد، سازمان بورس منفعل نخواهد بود. به‌طور مثال در موضوع توکنایزکردن برخی دارایی‌ها که در سندباکس مطرح شده باید مذاکراتی درخصوص تدوین قوانین در این حوزه باید انجام شود. هدف این است تا زمانی‌که ایده از محیط سندباکس بیرون می‌آید، در کمترین زمان ممکن قواعد و مقررات مربوط به آن هم وضع شود. اگر هم ایده موجود در سندباکس موفقیت‌آمیز نبود، تجربه‌ای برای ایده‌پردازان آینده خواهد بود.»
ارتباط رگولاتوری رمزارزها با بازار سرمایه
موضوع رمزارزها و رگولاتوری بر آن این روزها دغدغه بسیاری از فعالان این حوزه است. دغدغه‌های این حوزه بی‌ربط به بازار سرمایه هم نیست، چرا که معاملات این آزمون و خطای بورسی حوزه می‌تواند در زیرساخت‌های بازار سرمایه هم انجام شود. با این حال بحث رمزارز جدا از سندباکس بازار سرمایه و در کارگروه دیگری مورد بحث قرار گرفته است. حسن‌آبادی دلیل این موضوع را توضیح داد و گفت: «اصل موضوع رمزارزها یا به تعبیری رمزپول‌ها، به حوزه بازار پولی مرتبط است و نهاد ناظر آن هم بانک مرکزی است، اما تمامی ابعاد آن مرتبط با بانک مرکزی نیست و به همین دلیل شورای عالی فضای مجازی، کارگروهی را جهت ساماندهی بازار مبادلات رمزارزها با راهبری بانک مرکزی تشکیل داده و عمده موضوعات مرتبط با آن نیز طبعاً در سندباکس بانک مرکزی آزمایش خواهند شد.»
او با اشاره به اینکه اکنون هنوز مباحثی بنیادین همچون تعریف دارایی دیجیتال در کشور بلاتکلیف است، افزود: «رمزارز به حوزه دارایی‌ها هم مرتبط است و می‌تواند بستری را برای معامله‌کردن و تبادل آن بین افراد مختلف فراهم کند. بنابراین با نوع خاصی از بورس‌ها سروکار خواهیم داشت و از این دیدگاه ارتباط تنگاتنگی با بازار سرمایه دارد، اما اصل موضوعات مرتبط با رمزارزها مرتبط با بازار پولی است و تا جایی که اطلاع دارم، همکارانمان در بانک مرکزی هم در تلاشند تا سندباکس خود را شکل دهند. در این زمینه نیز فعالیت‌های خوبی انجام شده و بانک مرکزی در حال رفع نواقص و ایرادات آن است. هرچه تعداد سندباکس‌های بخشی بیشتر باشد، قطعاً ایده‌ها هم بهتر ساماندهی می‌شوند و همانطور که ما به رگوله‌کردن حوزه فناوری‌های مربوط به بازار سرمایه اقدام کرده‌ایم، نهادهای دیگر هم باید اقدام کنند.»
مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس توضیح داد که دغدغه رگوله‌کردن رمزارز از سمت بازار سرمایه هم وجود دارد، اما این موضوع بر عهده کارگروه ساماندهی رمزارزها در بانک مرکزی است که سازمان بورس نیز از اعضای کارگروه مربوطه است، و بحث‌های کارشناسی و تصمیم‌گیری در حوزه رمزارز توسط این کارگروه انجام می‌شود.
با اینکه سال ۱۳۸۸ رشته روابط عمومی را انتخاب کردم، اما آمال و آرزوهایم با سازوکار این رشته سنخیتی نداشت و پا به دنیای خبرنگاری و روزنامه‌نگاری گذاشتم. در سال ۹۶ با قبولی در کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی علامه خواستم به حوزه سیاست و جامعه وارد شوم که بخت و اقبالم این بود تا در راه پرداخت با دنیای فناوری و فین‌تک آشنا شوم و حالا خبرنگار حوزه بورس این رسانه هستم.
عرضه میعانات گاز در بورس متحمل آزمون و خطا است
عضو کمیسیون انرژی مجلس معتقد است اگرچه هر نوع عرضه نفت و گاز در بورس متحمل آزمون و خطاهایی است اما به نظر می‌رسد عرضه زمینی میعانات گازی از طریق بندرعباس موفقیت‌آمیز خواهد بود.
نبض نفت - احمد مرادی در تحلیل عرضه میعانات گازی در بورس را با یک تغییر جدید، گفت: دولت قصد دارد به زودی میعانات گازی را علاوه بر تحویل دریایی، به طور زمینی نیز به مشتری تحویل دهد تا بتواند مشتری بیشتری را پس از دو مرتبه عرضه ناموفق در بورس بدست آورد و از این طریق تحریم‌های امریکا بر فروش نفت و میعانات گازی ایران دور زده شود .
عرضه زمینی میعانات گازی در جریان فروش از طریق بورس آزمون و خطای دیگر
نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی آباد و خمیر در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: به دلیل کم‌تجربگی مسئولان در این نوع عرضه و نبود زیرساخت‌های لازم، فروش نفت و گاز در بورس تاکنون آزمون و خطاهای بسیاری را پشت سر گذاشته است لذا باید عرضه زمینی را نیز در این حیطه گنجاند تا پس از کسب نتیجه نسبت به موفق بود یا نبودن این نوع عرضه اظهارنظر کرد .
به نظر می‌رسد عرضه زمینی میعانات گازی از طریق بندرعباس در جریان فروش از طریق بورس موفقیت‌آمیز خواهد بود
وی با اعتقاد به اینکه نباید انتظار موفقیت چشمگیری را از عرضه نفت و گاز در بورس با توجه به تلاطم‌های بازار و تحریم‌های آمریکا داشت، افزود: با این وجود می‌توان به مرور زیرساخت‌ها را فراهم کرد و در آینده نزدیک به فروش مناسب از این طریق رسید، البته با تمام این توصیفات به نظر می‌رسد عرضه زمینی میعانات گازی از طریق بندرعباس با توجه به ظرفیت‌های موجود در استان هرمزگان موفقیت‌آمیز باشد .
عرضه زمینی میعانات گازی از طریق بندرعباس؛ تسهیل شرایط خریدار
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عرضه زمینی میعانات گازی از طریق بندرعباس را تسهیل و آسان کردن شرایط برای خریدار دانست و افزود: امکان بارگیری به صورت زمینی در بندرعباس در کنار تحویل دریایی محموله‌ها از عسلویه یا از طریق انتقال کشتی به کشتی، می‌تواند موفقیت عرضه میعانات گازی در بورس را به دنبال داشته باشد.
دیدگاه شما