تاثیر نقدینگی در اقتصاد

راهکارهای کنترل رشد نقدینگی

سحر بشیری اجرای سیاست‌های پولی انبساطی و حجم بالای نقدینگی در اقتصاد ایران همواره از نگرانی‌های اقتصاددانان بوده است. براساس آخرین اطلاعات ارائه‌شده توسط بانک مرکزی رشد نقدینگی و پایه پولی در مردادماه سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب به ۱/ ۳۹درصد و ۱/ ۴۲درصد رسیده است که این ارقام در مقایسه با رشد مردادماه ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال ماقبل آن به ترتیب ۳/ ۱۵ و ۳/ ۳ واحد درصد افزایش داشته است. با توجه به حجم گسترده نقدینگی در ایران (نسبت ۱/ ۶۹درصدی نقدینگی به تولید ناخالص داخلی اسمی اقتصاد ایران به قیمت جاری در پایان سال ۱۳۹۹) توجه جدی به تبعات تورمی سیاست‌های پولی انبساطی در صورتی که با رشد تولید همراه نباشد، حائز اهمیت است. بررسی روند نرخ تورم و رشد نقدینگی، حکایت از هم‌حرکتی بالای این دو متغیر دارد. به‌طوری‌که همبستگی بین تورم و رشد نقدینگی در دهه ۹۰ بیش از ۶۲درصد است. براساس ادبیات اقتصادی، افزایش عرضه پول، تاثیر مستقیم بر تورم دارد.

یافته‌های کلیدی:

جدول زیر رشد حجم نقدینگی، حجم پول، شبه پول، رشد اقتصادی و نرخ تورم در ایران از ابتدای ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ را نشان می‌دهد.

با توجه به رشد اقتصادی پایین در این سال‌ها، افزایش نقدینگی در تولید جذب نشده و منجر به افزایش قیمت‌ها و تورم در بازه زمانی مورد بررسی شده است. از طرف دیگر بررسی ترازنامه تلفیقی بانک‌ها در انتهای سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد ترکیب منابع بانک‌ها شامل سپرده‌های بخش خصوصی (۷/ ۶۰درصد)، وام‌ها و سپرده‌های ارزی (۳/ ۱۴درصد) و بدهی به بانک مرکزی (۱/ ۲درصد) و ترکیب دارایی بانک‌ها شامل تسهیلات به بخش غیردولتی (۹/ ۴۲درصد)، سایر دارایی‌ها (۵/ ۲۶درصد)، دارایی‌های خارجی (۴/ ۱۶درصد)، بدهی بخش دولتی (۳/ ۷درصد) و سپرده نزد بانک مرکزی (۸/ ۶درصد) است.

در واقع نسبت بدهی بخش غیردولتی به سپرده‌های بخش غیردولتی برابر ۷/ ۷۰درصد است. به این صورت که ۷/ ۶۰درصد بدهی بانک‌ها از محل سپرده‌های بخش غیردولتی تامین شده ولی تنها ۹/ ۴۲درصد از دارایی بانک‌ها تسهیلات به بخش غیردولتی پرداخت شده‌اند. به عبارت دیگر به‌رغم رشد بالای نقدینگی، این نقدینگی در خدمت تولید نیست و کمبود نقدینگی از جمله مشکلات جدی بخش‌های تولیدی است و بنگاه‌های اقتصادی با کمبود منابع مالی مواجهند.

راه‌حل و پیشنهادها:

* با توجه به تاثیر انتظارات تورمی و اهمیت اعتماد مردم به تاثیر نقدینگی در اقتصاد سیاستگذار ایجاب می‌کند تا در دوره حاضر از اعمال هرگونه سیاستی که انتظارات تورمی مردم را تحریک کند یا بر سوءاعتماد عموم نسبت به سیاستگذار منجر شود پرهیز جدی شود؛ چون تبعات تورمی این اشتباهات فاجعه‌برانگیز است و اقتصاد کشور را به مرحله نابودی قرار می‌دهد.

* آنچه شایان توجه است توجه جدی به ارائه راه‌حل‌ موثر برای حجم بالای نقدینگی است. بانک مرکزی از نیمه دوم سال 1399 با استفاده از ابزار عملیات بازار باز و هدف‌گذاری تورم در تلاش است تا افزایش تورم پولی را مهار کند. حال آنکه تبعات اعمال این سیاست‌ها در شرایطی که تولید رشد محدودی دارد، فقط منجر به موکول تبعات تورمی به آینده نزدیک می‌شود و به مثابه داروی مسکن به اقتصاد بیمار است. آنچه در این روزها باید مورد توجه قرار گیرد و می‌تواند نجات‌بخش اقتصاد کشور باشد، بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه و حرکت پول به سمت تولید از طریق رونق بورس است. انتظار بر این است که با رونق گرفتن بازار سهام و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری مدت‌دار و حبس نقدینگی در این بازار از تقاضا برای دارایی‌های فیزیکی کاسته شود و تورم از کانال افزایش تقاضا کنترل شود. در غیراین صورت این سیل بزرگ نقدینگی قادر است تمام بازارهای موازی نظیر مسکن، خودرو، ارز، طلا و. را با شدت بیشتری تخریب کند.

* تلاش همه‌جانبه در جهت رفع تحریم‌ها و افزایش درآمدهای نفتی دولت کمک می‌کند تا دولت تاثیر نقدینگی در اقتصاد بر کسری بودجه پایدار خود فائق بیاید و مسیر برای سیاستگذاری‌های موثرتر مستقل از پولی کردن بودجه باز شود.

تاثیر نقدینگی در اقتصاد

سوالات آزمون آنلاین اقتصاد دهم | فصل 1: اصول انتخاب در کسب و کار (درس…

تیم مدیریت گاما

آزمون آنلاین اقتصاد دهم انسانی | درس 1 تا 3

تیم مدیریت گاما

آزمون مجازی اقتصاد دهم | درس 1: کسب و کار و کارآفرینی

تیم مدیریت گاما

ارزشیابی مستمر درس 4 و 5 اقتصاد دهم دبیرستان امام خمینی آباده

آزمون ترم دوم اقتصاد دهم دبیرستان الزهرا ششده | خرداد 1400

امتحان ترم اول اقتصاد دهم دبیرستان فاطمه زهرا | دی 1399

آزمون اقتصاد دهم دبیرستان فاطمه الزهرا (س) | درس 7: تجارت بین الملل

سوالات امتحان اقتصاد دهم | درس 1: کسب و کار و کارآفرینی

سوالات امتحان پایه دهم انسانی نوبت شهریور 1401 | اقتصاد هنرستان شهدای دانش آموز

تأثیر کنترل فساد و افزایش نقدینگی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب در حال توسعه

پدیده فساد عارضه‌ای است که امروزه گریبان‌ همه تاثیر نقدینگی در اقتصاد کشورها اعم از توسعه یافته و یا کمتر توسعه یافته را گرفته است. از طرف دیگر، انضباط و ثبات نقدینگی شرط اصلی ثبات اقتصادی است. رشد بی‌رویه نقدینگی باعث گسترش مانده‌های سوداگرانه پولی و بخش‌‌های نامولد در اقتصاد شده و موجبات گسترش فساد در اقتصاد را فراهم می‌نماید. با توجه به رابطه نقدینگی و فساد و اثرات آن‌ها بر رشد اقتصادی، هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر کنترل فساد و نقدینگی بر رشد اقتصادی است. در این مطالعه از روش داده‌های تابلویی پویا برای 31 کشور منتخب در حال توسعه استفاده شده است. نتایج برآورد الگو در دورۀ 2002 تا 2014 گویای این است که کنترل فساد، رشد اقتصادی را در کشورهای منتخب افزایش داده است. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد در صورتی که همزمان کنترل فساد و نقدینگی افزایش یابند، نقدینگی بیشتر می‌تواند از طریق کنترل فساد به رشد اقتصادی بیشتر بینجامد. علاوه بر این افزایش جهانی‌ سازی و سرمایه سرانه اثر مثبت و معنا‌داری بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب داشته است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24765775.1395.7.28.4.9

عنوان مقاله [English]

The Impact of Corruption and Liquidity Control on Economic Growth in Selected Developing Countries

نویسندگان [English]

• S. Jmaledin Mohseni Zonouzi 1
• Samad Hekmati Farid 1
• Somayyeh Talebpour 2

Nowadays the corruption is a problem that is faced by all countries, whether developed or less developed.. On the other hand, the stability of liquidity are the main factor of economic stability. Uncontrolled growth of liquidity leads to higher speculative demand for money and growth of non-productive sectors in economy and the corruption occurs in such condition.
Due to the relationship between liquidity and corruption and their effects on economic growth, this paper is aimed to investigate the impact of controlling corruption on GDP through liquidity channel. In this study, GMM dynamic panel method for 31 selected developing countries is used. The results of estimation for the period 2002 -2012 indicates that Control of corruption in developing countries has a positive and significant impact on economic growth. Also in situation of Simultaneous increase in Control of corruption and Liquidity, increasing of Liquidity can improve economic growth via more Control of corruption. Moreover results indicate that increasing of globalization and per capita capital has a significant positive effect on economic growth.

کلیدواژه‌ها [English]

• Corruption
• Dynamic Panel Data
• Economic Growth
• liquidity

مراجع

- Afzal, M. (2007). The Impact of Globalization on Economic Growth of Pakistan. The Pakistan Development Review, 46(4), 723 – 734.

- Alimi, O.Y. & Akinwande A. (2011), Globalization, Business Cycle and Economic Growth in Nigeria. African Journal of Scientific Research, 7(1), 29-49.

- Almasi, M. & Sepahban, G.A. (2009). Examining the Relationship between Investments in Human and Physical Capital with Economic Growth During the Period 1384-1350. Journal of Research and Planning in Higher Education, 53, 157-186 (In Persian).

- Ashurzadeh, A., Mogaddasi, M. & Razavi, S.A. (2013). The Effect of Economic Globalization and Trade on Economic Growth in the Vector. Electronic Conference National Iranian Economic Outlook Supported the Approach of the National, 28 December (In Persian).

- Baltagi, B. (1391). Econometric. Translators: Taleblou, R. & Bagheri Pormehr, SH. Fourth Edition, First Prent; Tehran; Ney Publishing (In Persian).

- Bardhan, P. (1997). Corruption And Development: A Review Of Issues. Journal of Economic Literature, 35(3), 1320-1346.

- Campos, N., Dimova, R. & Saleh, A. (2010). Whither Corruption? A Quantitative Survey Of The Literature On Corruption And Growth. IZA Discussion Paper No. 5334.

- Dridi, M. (2013). Corruption and Economic Growth: The Transmission Channels Faculty of Economic Sciences and Management, University of Sousse, Tunisia, Published in. Journal of Business Studies Quarterly, 4(4), 121-152.

- Henryk, G. & Lukasz, L. (2014). Globalization And Economic Growth: Evidence From Two Decades Of Transition In CEE. Economic Modelling, 36, 99–107.

- Jafari Samimi, A., Elmi, Z. & Sayyadzadeh, A. (2011). Corruption, Government Size and the Pattern of Growth in the Economy Game. Journal of Commerce, 15(61), 113-134 (تاثیر نقدینگی در اقتصاد In Persian).

- Pagano,S.M., Kuvvet. E. & Jain, P.K. (2012). Corruption’s Impact on Liquidity, Investment Flows, and Cost of Capital. LEHIGH UNIVERSITY, In: www.lehigh.edu

- Rock, M.T. & Bonnett, H., (2004). The Comparative Politics of Corruption: Accounting for the East Asian Paradox in Empirical Studies of Corruption, Growth and Investment. World Development, 32(6), 999-1017.

- Sabahi, A. & Melkolsadati, S. (2009). Control Effect of Corruption on Economic Growth. Journal of Commerce, 53, 131-158 (In Persian).

- Saha, S. & Mallik, G. (2012). Is Corruption Always Growth-Inhibitory? A Cross-National Study In Non-Linear Frame Work. UNIVERSITY OF LINCOLN, In: 41st Australian Conference of Economists, July 8-11, 2012, Melbourne, Australia.

- Shakeri, A. (2008). Changes in the Growth of Liquidity in the Economy (Trend and Causes). Tehran, Islamic Council Parliament, Research Center, Office of Economic Studies (In Persian).

- Snowden, B., Win, H. & Kyyvch, P. (2004). Modern Guide to Macroeconomics. Translators: Dr. Iraqi Khalili, M. & Dr. Suri, A. The first edition, Tehran, Brothers (In Persian).

- Taghavi, M., Nykumaram, H., Ghaffari, F. & Tootian, S. (2011). The Relationship between Corruption and Economic Growth in OPEC Member Economies. Research Journal (Management), 8(21), 88-103 (In Persian).

نقدینگی چیست؟ نقدینگی چطور تورم ایجاد می کند؟

نقدینگی کلمه‌ای است که ما همیشه آن را در اخبار می‌شنویم و در مباحث اقتصادی زیاد مطرح می‌شود. زیرا بر تولید و تورم یک کشور اثر می‌گذارد و در صورت عدم توجه می‌تواند مشکلات اقتصادی زیادی ایجاد کند.

ما در این مطلب قصد داریم درباره رابطه نقدینگی و تورم و مدیریت آن اطلاعاتی را با شما به اشتراک بگذاریم. در ادامه همراه وبلاگ فانوس باشید.

نقدینگی چیست؟

به زبان ساده، نقدینگی به دارایی‌های نقدی شما اشاره دارد. اسکناسی که هر روز برای خرید مایحتاج جابه‌جا می‌کنید، نقدترین و در دسترس‌ترین دارایی شما است. هر چه قدر بتوانید سریع‌تر تاثیر نقدینگی در اقتصاد دارایی خود را بدون تغییر در ارزش آن به پول نقد تبدیل کنید، یعنی نقدینگی آن بالا است. مثلا شما می‌توانید پول‌های واریز شده در حساب سپرده خود را به راحتی به اسکناس تبدیل و خرج کنید. اما سریعا نمی‌توانید آپارتمان خود را به پول نقد تبدیل کنید.

زیرا یافتن خریدار برای آپارتمان خود زمان می‌برد. در صورت عجله کردن شما نمی‌توانید آن را به قیمتی که می‌خواهید، بفروشید. بنابراین نقدینگی حساب سپرده بیشتر از املاک است. به طور کلی در علم اقتصاد به جمع پول و شبه پول، نقدینگی گفته می‌شود. اما شاید این سوال برای شما پیش بیاید که پول و شبه آن چیست؟ در ادامه آنها را به طور مجزا توضیح می‌دهیم.

پول چیست؟

پول شامل اسکناس، سکه‌ها و سپرده‌های دیداری می‌شود که در دست افراد است. در واقع همان وجه و سایر دارایی‌هایی است که به راحتی می‌توان آنها را نقد کرد. مواردی که برای پرداخت استفاده می‌کنید نیز بخشی از پول به حساب می‌آیند، مانند چک و کارت‌های اعتباری. در یک تعریف گسترده‌تر، پول می‌تواند شامل چک‌های مسافرتی و حساب‌های پس‌انداز نیز باشد.

شبه پول چیست؟

شبه پول شامل سپرده‌های غیر دیداری می‌شود. به طور کلی شبه پول به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که نمی‌توان از آنها به عنوان وسیله مبادله مستقیم استفاده کرد، اما می‌تواند به وجه نقد یا سپرده بانکی چکی تبدیل شود. حساب‌های پس‌انداز و بلندمدت نیز طبق تعریف در نظر گرفته می‌شوند و آنها را می‌توان در زیر مجموعه دسته پول یا شبه پول طبقه‌بندی کرد. البته باز هم بر اساس تحلیل فردی، هر فرد می‌تواند تعریف متفاوتی از پول و شبه پول داشته باشد.

کارکرد نقدینگی چیست؟

نقدینگی نقطه مقابل مقدار معینی از کالاها و خدمات است و نقدینگی باید جریان کالاها و خدمات، از جمله گردش مالی افراد جامعه را جبران کند. بنابراین قیمت تمام شده کالا به میزان نقدینگی و سرعت گردش آن بستگی دارد. رشد بی‌رویه این فاکتور منجر به افزایش شدید تقاضا برای کالاها و خدمات شده و محدودیت عرضه کالا و خدمات در کوتاه مدت باعث تورم در اقتصاد می‌شود. کنترل نقدینگی هدف نهایی کشورها برای دستیابی به اهداف کلان تاثیر نقدینگی در اقتصاد اقتصادی از جمله افزایش بهره‌وری، کنترل تورم، ایجاد تعادل در پرداخت‌های خارجی و ایجاد اشتغال است.

در واقع کنترل این فاکتور وسیله‌ای برای رسیدن به هدف نهایی اقتصاد یک کشور است. برای این منظور سطح آن به گونه‌ای محاسبه می‌شود که با افزایش سطح تولید داخلی در سطح ظرفیت تولید، از تورم جلوگیری شود. مقامات از سیاست پولی برای کنترل رشد نقدینگی استفاده می‌کنند. افزایش آن شامل پول‌هایی می‌شود که خارج از نظام ارزی و مالی هستند و به جای تولید برای خرید و فروش کالا استفاده می‌شوند.

چرا افزایش نقدینگی باعث تورم می شود؟

از آنجایی که مقدار کالاها و خدمات در جامعه محدود است، مقدار نقدینگی باید جهت برابری کالاها و خدمات کافی باشد. با افزایش آن، کالاها و خدمات در جامعه کاهش می‌یابد و قیمت‌ها افزایش می‌یابد، در نتیجه تورم ایجاد می‌شود. کنترل این مورد مهمترین خواسته کشورهاست و سیاست‌های مختلفی را برای آن تدوین می‌کنند. به عنوان مثال، افزایش فناوری و تولید داخلی که با انباشت کالای کافی از تورم جلوگیری می‌کند، سطح نقدینگی و بهره‌وری جامعه را افزایش می‌دهد و می‌تواند تا حد زیادی تورم را در اقتصاد کنترل کند.

این موضوع را می‌توان توسط نظریه مقدار پول نشان داد. فرمول آن به صورت زیر است:

MV=PY

M : حجم نقدینگی

V : سرعت گردش پول

P : سطح قیمت‌ها

Y : سطح تولید در اقتصاد

در ارتباط با موارد فوق، فرض بر این است که تولید بر اساس رشد بهره‌وری در یک سال مالی به نسبت معینی افزایش می‌یابد. اما اگر نقدینگی بیش از رشد بهره‌وری باشد، برای دستیابی به تساوی در معادله فوق، باید این نابرابری برطرف شود.

اگر رشد قیمت و رشد نقدینگی کمتر از رشد محصول باشد، تقاضا به دلیل کمبود منابع مالی لازم کاهش می‌یابد. در نتیجه، برای جلوگیری از کمبود عرضه، باید سطح قیمت‌ها را کاهش داد تا برابری حفظ شود. در شرایطی که پول در اقتصاد در حال افزایش است، مشخص است که می‌توان بدون ایجاد تورم مقدار تولید را افزایش داد. حجم پول در گردش را نقدینگی می‌گویند. پولِ در گردش از دو جز پایه پولی و ضریب فزاینده پولی تشکیل شده است.

پایه پول، مجموع اسکناس و مسکوک در گردش و سپرده‌های بانکی نزد بانک مرکزی است. اما این عامل به تنهایی تعیین‌کننده حجم پول در گردش نیست و ضریب فزاینده پولی ناشی از تعاملات اقتصادی مردم و فعالیت‌های بانک تجاری به عنوان فاکتور مهم نقدینگی به حساب می‌آید. بنابراین، اگر بانک مرکزی دارای نرخ ذخیره قانونی ( r ) باشد، مقدار پول در گردش برابر با نسبت مبنای پولی ( D ) به نرخ ذخیره است. به عبارت دیگر، حجم پول در گردش با ( D/r ) برابر است.

واضح است که هر چه نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها در بانک مرکزی بیشتر باشد، ظرفیت پولی بانک‌ها و حجم کل نقدینگی بیشتر به سمت پایه مالی متمایل می‌شود. عوامل موثر بر نقدینگی 5 رکن دارند که عبارتند از: بانک مرکزی، سیستم بانکی، مردم، دولت و بخش خارجی. همچنین حجم نقدینگی در اقتصاد باید با تولید کالا و خدمات متناسب باشد. وگرنه بدون شک منجر به رکود تولید و ایجاد تورم خواهد شد.

مدیریت نقدینگی چیست؟

مدیریت نقدینگی بزرگترین چالش پیش روی نظام بانکی است. زیرا بیشتر منابع بانک‌ها از طریق سپرده‌های کوتاه مدت تامین می‌شوند. علاوه بر این، تسهیلات قرض‌الحسنه بانکی برای سرمایه‌گذاری‌هایی صرف می‌شوند که درجه نقدشوندگی کمی دارند. وظیفه تاثیر نقدینگی در اقتصاد اصلی بانک ایجاد تعادل بین تعهد مالی کوتاه مدت و سرمایه‌گذاری بلند مدت است. با کمبود نقدینگی، بانک نمی‌تواند به تعهدات خود عمل کند و خطر ورشکستگی به وجود می‌آید. حفظ حجم بالای نقدینگی نوع خاصی از تخصیص ناکارآمد منابع است که نرخ سوددهی بانک به سپرده‌های مردم پایین را می‌آورد و در نتیجه منجر به زیان می‌شود.

مدیریت این مورد توانایی بانک برای ایفای تعهدات مالی خود در طول زمان است و در سطح‌های مختلفی انجام می‌شود.

1. نوع اول آن به صورت روزانه انجام می‌شود و نقدینگی مورد نیاز در چند روز آینده مدام برآورد می‌شود.
2. در دومی که مبتنی بر مدیریت جریان نقدی است، نقدینگی مورد نیاز را برای یک دوره طولانی شش ماهه تا دو ساله برآورد می‌کند.
3. نوع سوم به تجزیه و تحلیل نقدینگی مورد نیاز بانک در شرایط بحرانی اشاره می‌کند.

نتیجه‌گیری

رابطه نقدینگی و تورم از جمله مسائلی است که اقتصاددانان همواره به آن توجه داشته‌اند. بنابراین برای جلوگیری از افزایش آن باید نقدینگی بانک‌ها و میزان تولید بررسی شوند و دولت باید بر چاپ پول و ایجاد اعتبار بانکی کنترل داشته باشد. در این صورت در بلند مدت می‌توان از افزایش نقدینگی جلوگیری کرد، تورم را کاهش داد و به اقتصاد سالم دست پیدا کرد.

اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید😊

دلایل منفی شدن رشد نقدینگی/ هیچ نشانه‌ای از کاهش نرخ تورم در سال ۱۴۰۱ وجود ندارد

یک کارشناس امور بانکی اظهار داشت: اگر با کاهش نرخ نقدینگی در یک ماه این نتیجه گیری را داشته باشیم که نرخ تورم روند نزولی پیدا می‌کند بسیار خوشبینانه است چراکه در سه ماه اول سال نرخ تورم بسیار بالایی را تجربه کردیم و پیش‌بینی نزدیک به واقعیت این است که نرخ تورم سالانه 1401 بیش از 40 درصد خواهد بود.

کامران ندری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره منفی شدن نرخ رشد نقدینگی و احتمال تداوم آن در ادامه سال جاری اظهار داشت: کاهش نرخ نقدینگی مربوط به فروردین ماه بوده و اساسا در فروردین ماه به دلیل تعطیلات نورزوی فعالیت‌های اقتصادی کاهش پیدا می‌کند. در واقع معمولا در تمام سال‌ها روند این است، از آنجاییکه در فروردین و اردیبهشت‌ ماه فعالیت وام‌دهی بانک‌ها تا حدی افت می‌کند، رشد نقدینگی کاهش می‌یابد اما امسال به منفی رسیده است. حال اینکه بسیار بعید است این روند در ماه‌های بعدی سال هم تداوم داشته باشد.

وی ادامه داد: منفی شدن نرخ رشد نقدینگی هر چند سابقه نداشته اما همانطور که گفته شد کاهش آن مسبوق به سابقه بوده و موضوع عجیبی نیست و ادامه این روند بعید است چراکه مسائل و مشکلات اقتصادی که باعث می‌شود افزایش رشد نقدینگی کنترل نشود، همچنان باقی است و اتفاق خاصی نیفتاده که شاهد تغییر روند باشیم.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: این کاهش نرخ رشد نقدینگی در فروردین ‌ماه به دلیل پایین بودن ظریب تکاثر پولی بوده و نه کم شدن رشد پایه پولی که این کم شدن ظریب تکاثری در ماه‌های نخست سال به ویژه ماه اول، طبیعی است. هر سال نرخ رشد نقدینگی در فروردین ماه نزدیک به صفر اما مثبت بود، امسال هم نزدیک به صفر اما منفی بوده و میزان کاهش نرخ رشد نقدینگی عدد قابل توجه و معنا‌داری هم نبوده‌ است. البته امیدواریم بانک مرکزی کاهش رشد نقدینگی را حفظ کند.

ندری در پاسخ به این سوال که آیا کاهش نرخ رشد نقدینگی در فروردین ماه می‌تواند سیگنالی برای بهبود شرایط اقتصادی باشد، گفت: معتقدم بانک مرکزی عجولانه رفتار کرده با کاهش نرخ رشد نقدینگی در یک ماه نمی‌توان گفت این روند در کل سال ادامه پیدا می‌کند. به هر حال روشن است که بانک مرکزی بر روی رشد نقدینگی حساس شده و تصور می‌کند که اگر رشد نقدینگی کاهش پیدا کند احتمالا نرخ تورم کاهش پیدا می‌کند اما نکته مهم این است که اساسا در کوتاه مدت رابطه وثیقی بین رشد نقدینگی و نرخ تورم وجود ندارد.

وی افزود: اگر بر اهمیت کنترل رشد نقدینگی و مهار نرخ تورم تاکید می‌شود به دلیل تاثیر آن در بلندمدت است و در کوتاه مدت اساسا نه افزایش نقدینگی می‌تواند آثار فوری تورمی داشته باشد و نه کاهش آن اثر کاهشی بر روی نرخ تورم بگذارد. چنانکه با کاهش نرخ رشد نقدینگی در فروردین ماه شاهد افزایش 12.2 درصدی نرخ تورم در خرداد ماه بودیم و در خرداد ماه رکورد افزایش نرخ تورم شکست و در طول 50 سال گذشته این میزان افزایش نرخ تورم بی‌سابقه بود. بنابراین کاهش نقدینگی در یک ماه را نمی‌توان علامت مثبتی برای اقتصاد دانست.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه با استناد به آمار یک ماه نتیجه گرفتن برای تدوام این آمار در کل سال بسیار خوشبینانه است، اظهار داشت: اگر با کاهش نرخ نقدینگی در یک ماه این نتیجه گیری را داشته باشیم که نرخ تورم روند نزولی پیدا می‌کند بسیار خوشبینانه است چراکه در سه ماه اول سال نرخ تورم بسیار بالایی را تجربه کردیم و پیش‌بینی نزدیک به واقعیت این است که نرخ تورم سالانه 1401 بیشتر از 40 درصد خواهد بود.

ندری گفت: واقعیت این است که بانک‌ها گرفتار ناترازی‌هایی هستند که این ناترازی در ماه‌های اول سال کمتر است اما در ماه‌های بعد افزایش پیدا می‌کند. در عین حال اقتصاد کشورمان با مسائل و مشکلات بودجه‌ای مواجه است و هرچند که درآمد نفتی افزایش یافته و سختگیری آمریکایی‌ها به دلیل شرایط اقتصادی جهانی کمتر شده اما حتی اگر نسبت به سال گذشته نفت کمتری بفروشیم به دلیل افزایش نرخ آن، درآمد نفتی بالا می‌رود. البته به هر حال دولت این درآمد را باید به بانک مرکزی بفروشد و ریال آن را دریافت کند که می‌تواند عامل رشد نقدینگی باشد.

وی ادامه داد: تاکید می‌کنم نرخ تورم در کوتاه مدت رابطه‌ای با نرخ نقدینگی ندارد و اگر رشد نقدینگی در دو سال کنترل شود، می‌توان آثار آن را در نرخ تورم مشاهده کرد.

این کارشناس اقتصادی افزود: در کنترل نقدینگی، نرخ بهره واقعی اهمیت بیشتری دارد و می‌تواند نرخ رشد نقدینگی را تغییر دهد. اقتصادهای پیشرفته تاکیدی بر بحث رشد نقدینگی ندارند چراکه رشد نقدینگی در بلندمدت اهمیت پیدا می‌کند اما موضوع مهم در مهار رشد نقدینگی، کنترل نرخ بهره واقعی در اقتصاد است که در اقتصاد ایران نرخ بهره به شدت منفی است.

ندری گفت: در اقتصاد کشورمان اگر سیاست‌گذار آمار نرخ بهره واقعی و اسمی را اعلام کند متوجه می‌شویم که نرخ بهره پس انداز ریالی منفی است که کسی علاقه‌ای به پس انداز ریالی ندارد. وقتی سپرده ریالی کاهش پیدا کند به این معناست که افراد به سمت خرید کالا و دارایی سرمایه‌ای رفته‌اند که این اقدام باعث افزایش تقاضا می‌شود و تبعات تورمی خواهد داشت. بنابراین در اقصاد ایران نشانه‌ای که نرخ تورمی در سال 1401 کاهش پیدا می‌کند، وجود ندارد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به عوامل موثر بر نرخ تورم اظهار داشت: اگر برجام به نتیجه نرسد و دولت به سمت افزایش قیمت حامل‌های انرژی برود (که البته رییس جمهوری اعلام کرده امسال قصدی برای افزایش قیمت بنزین را ندارد) هر کدام می‌تواند شوک تورمی قابل توجهی را ایجاد کنند اما خوشبختانه با توجه به وضعیت بازارهای انرژی در دنیا، حتی اگر برجام به نتیجه نرسد با افزایش نرخ نفت باز هم درآمد نفتی ایران افزایش پیدا می‌کند.

وی تاکید کرد: آنچه که تورم را در ایران به شدت افزایش می‌دهد، افزایش قیمت کالاهای پایه‌ای مانند بنزین یا کالاهای اساسی و یا کاهش نرخ بهره بانکی است که بعید می‌رسد دولت برنامه‌ای اجرای این عوامل را در ادامه امسال داشته باشد.