آشنایی با بازار فرابورس

فرابورس چیست و تفاوت های آن با بازار بورس

چند سالی است که اغلب مردم بنا به شرایط اقتصادی، جهت حفظ ارزش سرمایه خود دست به فعالیت‌های اقتصادی و شبه اقتصادی می‌زنند که در این بین یکی از بهترین روش‌ها، ورود به بازار سرمایه است. بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه هستند.

همین اول بطور خلاصه می‌توان گفت شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند، در بازار فرابورس به معامله سهام خود می‌پردازند. برای ورود به بحثِ تفاوت این دو بازار سرمایه، ابتدا بهتر است هر یک از این دو را بشناسیم.

بازار بورس چیست؟

اقتصاددانان، در تعریف بورس، آن را بازاری می‌دانند که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود. در ایران سه نوع بازار بورس داریم: بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی.

به بورسی که در آن دارایی ‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی (اسنادی مثل سهام و اوراق مشارکت) معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار؛ و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا اطلاق می‌شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد.

البته مدل دیگری از بورس نیز به اسم بورس ارز رایج است که اگرچه در ایران این بورس راه نیافتاده است، اما باید بدانید که در آن‌جا، ارز رایج سرزمین‌ها معامله می‌‌شود.

تعریف بازار فرابورس چیست؟

دومین بازار سرمایه ایران با نام فرابورس به انگلیسی: Over the Counter Market (به اختصار OTC) در ابتدای آبان‌ماه سال 1387 با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت.

مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت طیف وسیعی از بنگاه های اقتصادی به منظور تامین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این رو رویه های پذیرش شرکت ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ای در فرابورس رقم خورده است که شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و بتوانند از تمامی مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

فرابورس به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه کشور، ابزارهای تامین مالی متنوعی را برای بنگاه های اقتصادی فراهم آورده و بر اساس شرایط فعالیت هر بنگاه، گزینه های مناسبی را به منظور بهره مندی حداکثری از مزایای بازار سرمایه پیشنهاد می کند.

وجود فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحت‌تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کاهش یابد.

قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

آیا خرید سهام در بازار بورس و فرابورس تفاوتی دارد؟

خرید و فروش در بورس به واسطه کارگزاران (نقش نماینده خریدار و یا فروشنده) که متولی اصلی انجام خرید و فروش در این بازار محسوب می شوند انجام می‌گردد،

در فرابورس نیز کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروش‌ها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آن‌ها انجام می شود.

معاملات سهام در بازار فرابورس هم از شنبه تا چهارشنبه، ساعت 9 صبح تا 12:30 انجام می‌شود. البته از ساعت 8.30 تا 9 صبح، زمان پیش‌گشایش بازار است و امکان سفارش‌گذاری وجود دارد.

تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس چیست؟

تفاوت های اصلی بازار بورس و فرابورس به شرح زیر است:

1. در واقع تفاوت اصلی بین بورس و فرابورس شرایط پذیرش شرکت‌ها در این دو بازار است. که در بورس شرایط سخت‌ گیرانه‌تر از فرابورس است.
2. قوانین سخت‌گیرانه بورس سبب شده که نمادهای پذیرفته شده در آن ریسک کمتری را نسبت به فرابورس متحمل شوند. کاهش ریسک در بورس همچنین بر نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام تاثیرگذار است.
3. تقسیم بندی‌ بازارها در بورس و فرابورس متفاوت است. فرابورس دارای هفت بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی، پایه، شرکت‌های کوچک و متوسط و ابزار مشتقه است، اما بورس فقط دارای دو بازار اول و دوم است.
4. کارمزد خرید و فروش در فرابورس کمی کمتر از بازار بورس است.
5. دوره ثبت شرکت‌ها در فرابورس به علت ساده‌تر بودن شرایط پذیرش نسبت به بورس، کمتر است.

تا اواخر سال 98 یکی از تفاوت‌های بازار فرابورس با بورس نبود حجم مبنا در فرابورس بود. به تازگی قانون جدیدی تصویب شد که طبق آن به نمادهای فرابورسی هم حجم مبنا تعلق خواهد گرفت و دیگر نمی‌شود حجم مبنا را به عنوان تفاوت این دو بازار در نظر گرفت.

انواع بازارهای بورس و فرابورس

مهم‌ترین تفاوت میان بورس و فرابورس شرایط و فرآیند ثبت شرکت‌ها در این دو بازار است. بر این اساس بورس و فرابورس همانطور که گفته شد هریک به بازارهای مختلفی تقسیم می‌شوند، که این تقسیم‌بندی بصورت زیر است:

• بورس (بازار اول و دوم)
• فرابورس (بازار اول – بازار دوم – بازار سوم – بازار پایه – بازار ابزارهای نوین مالی، بازار مشتقه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط)

آشنایی با بازارهای فرابورس

بر اساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس، 7 بازار مجزا با کارکردهای متنوع برای پذیرش و معامله انواع اوراق بهادار و ابزار مالی در فرابورس ایجاد شده است.

متداول‌ترین بازاها در فرابورس ایران بازار اول، دوم و پایه هستند. که به همین ترتیب و براساس شرایط و قوانینی که دارند، ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. یعنی نمادهایی که در بازار اول فرابورس درج شده‌اند کم ریسک‌تر از نمادهای بازار دوم هستند و به همین ترتیب نمادهای بازار اول و دوم ریسک کمتری نسبت به بازار پایه دارند. در ادامه هریک از این بازارها را شرح می‌دهیم.

• در بازارهای اول، دوم و بازار شرکت های کوچک و متوسط، پذیرش و معاملات سهام شرکت های سهامی عام صورت می‌گیرد.
• در بازار سوم عرضه اوراق بهادار مانند سهام شرکت های سهامی، حق تقدم سهام، پذیره نویسی سهام و
  سایر اوراق بهادار انجام می گیرد.
• در بازار ابزارهای نوین مالی کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس رسیده قابل پذیرش و معامله است از جمله این ابزارها می‌توان به انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک اشاره کرد.
• بازار مشتقه نیز برای معاملات اوراق اختیار خرید و اوراق آشنایی با بازار فرابورس اختیار فروش ایجاد شده است.
• بازار پایه نیز در جهت برنامه های توسعه کشور ایجاد شده و براساس یکی از الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است، که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشد و باید پذیرش شود.

لازم به ذکر است بازار پایه که قبلا شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید بیشتر تحت کنترل قرار می‌گیرد و به سه دسته تابلوی پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم شود.

تفاوت فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس

همانطور که گفتیم، شرایط ثبت شرکت‌ها در فرابورس ساده‌تر از بورس است تا شرکت‌هایی که امکان ثبت در بورس را ندارند، هم بتوانند در فرابورس درج نماد بشوند. قوانین و شرایط ثبت شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس به شرح جدول زیر است:

مزایای ثبت شرکت‌ها در بازار فرابورس چیست؟

طبق قوانین، همه مزایای موجود برای سازمان‌های پذیرفته‌ شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند، اما می‌توان به چند مورد به عنوان مزایای ثبت یک شرکت در فرابورس اشاره کرد:

تامین مالی:

مهم ترین کارکرد بورس هـای اوراق بهـادار، امکـان تـامین مـالی ارزان قیمـت و در دسـترس، از عمـوم مـردم و سرمایه گذاران است. شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار علاوه بر تامین مـالی از طریـق فـروش سهام خود، در صورت نیاز به منابع مالی جدید، امکان صدور سهام جدید و واگذاری آن به مردم را دارا هستند؛ منـابع مالی حاصل از افزایش سرمایه ارزان قیمت بوده و ریسک فعالیت شرکت را افزایش نمی‌دهد.

معافیت مالیاتی:

شرکت های پذیرفته شده در فرابورس ایران امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خـود را پس از پذیرش و عرضه سهام در فرابورس دارا هستند.(شرکت های حاضر در بـازار پایـه از شـمول ایـن معافیت مستثنی هستند.)

تخفیف مالیات نقل و انتقال:

مالیات نقل و انتقال سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، 1.0 درصد ارزش معامله اسـت؛ این نرخ از مالیات 4 درصدی ارزش اسمی شرکت های خارج از بورس یا فرابورس به مراتب کمتـر بـوده و مطلوبیت بیشتری را برای سهامداران و سرمایه گذاران شرکت ها فراهم می‌آورد.

معرفـی شرکت بـه بـازار:

با توجه به انعکاس اخبار و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در سایت رسـمی فرابـورس، رسـانه هـا و سایر پایگاه های اطالع رسانی ، نام و برند شرکت های حاضر در فرابورس به صـورت روزانـه منتشـر شـده و موجب معرفی شرکت به آحاد جامعه، سرمایه گذاران، آشنایی با بازار فرابورس مشتریان و سایر افراد ذینفع می شود.

شفافیت اطلاعاتـی:

با توجه به انعکاس اطالعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهـادار و شرکت فرابورس ایران و دسترسی عموم عالقه مندان به اطلاعات قابل اتکا و استاندارد شـده، مخاطبـان شرکت افزایش یافته و افراد حقیقی یا حقوقی بیشتری به سرمایه گذاری در شرکت ترغیب می شوند.

کشف عادلانـه قیمت سهـام:

قیمت شناسایی شده در مبادالت سهام در بورس ها از برآیند عرضه و تقاضای سهام توسط عمـوم فعـالان بازار به دست می‌آید و قیمتی رسمی محسوب شده و مبنایی برای تعیین ارزش شرکت محسوب می شود.

وثیقه گذاری سهـام:

شبکه بانکی کشور، سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران را به عنـوان دارایـی قابل قبول به منظور وثیقه گذاری و اخذ تسهیلات به رسمیت می شناسد؛ از ایـن رو سـهامداران عمـده و سایر سهامداران شرکت ها می توانند از طریق توثیق سهام شرکت مورد نظر خود، نسبت بـه اخـذ تسـهیلات اقدام کنند.

امکان توزیع اوراق بهادار در بازار ابزار نوین مالی:

شرکت‌‌های فعال در فرابورس این امکان را دارند تا منابع مالی طرح‌های دلخواه خود را تا سقف ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه، توسط توزیع اوراق تامین کنند.

علاوه بر موارد مذکور، با توجه به دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، اسناد و مدارک مورد نیاز برای پذیرش در فرابورس نسبت به مدارک الزم برای پذیرش در بورس کمتر بوده و این مهم به طرز محسوسی دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها را کاهش می‌دهد.

مزایای بازار فرابورس برای سرمایه گذاران چیست؟

فرابورس سرمایه گذاران خود را از بسیاری از مزایای بورس مانند: شفافیت و اعتبار قیمت سهام، نظارت دقیق توسط سازمان بورس، شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام، سرمایه‌گذاری امن و مطمئن، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم و نقدشوندگی خوب بهره‌مند می‌کند.

از دیگر مزایای سرمایه گذاری در فرابورس می‌توان به کمتر بودن کارمزد خرید و فروش سهم فرابورسی نسبت به سهام بورسی اشاره کرد.

مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد. در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد. همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.

نتیجه‌گیری

با توجه به تمامی مطالب گفته شده تا به اینجا، سرمایه گذاری در سهام بورسی ریسک کمتری نسبت به سرمایه گذاری در سهام فرابورسی دارد. کاهش ریسک در بورس همچنین بر نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام تاثیرگذار آشنایی با بازار فرابورس است.

از طرفی سهولت پذیرش شرکت‌ها در فرابورس بیشتر از بورس بوده و همچنین کامزد خرید و فروش در فرابورس کمتر از بورس است. تمامی این عوامل فرابورس را همانند بورس به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاران تبدیل کرده است.

آشنایی با تفاوت بورس و فرابورس

شاید اکثر شما بارها کلمه ی بورس را در موقعیت های مختلف شنیده باشید و کم و بیش با آن آشنایی داشته باشید. امروزه با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی موجود بسیاری از افراد به سمت سرمایه گذاری در بورس رو آورده اند

. در این میان شاید افراد کمی با موضوعی به نام فرابورس آشنایی داشته باشند. برای شناخت این دو موضوع بهتر است در مورد تفاوت بورس و فرابورس توضیحاتی را بیان کنیم.

قبل از شناخت تفاوت بورس و فرابورس ابتدا تعریفی جداگانه برای هر کدام ارائه می دهیم تا با نحوه کارکرد هر کدام آشنا شوید. بورس نوعی بازار است که در آن قیمت گذاری و خرید و فروش انواع کالا و اوراق انجام می گیرد

که این خرید و فروش تابع قوانین خاص است. برای تعریف فرابورس باید گفت خرید و فروش کالا و اوراق بین دو طرف بدون این که تحت نظارت هیچ نهاد نظارتی مانند بورس باشد،

انجام می گیرد. بنابراین آن دسته از شرکت هایی که برای پذیرش در بورس دچار مشکل هستند به راحتی می توانند در فرابورس به فعالیت بپردازند. هر فردی با دریافت یک کد بورسی می تواند به طور همزمان در هر دو بازار فعالیت داشته باشد و نیاز به کد مخصوص نیست.

تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟

تشریح تفاوت بورس و فرابورس

در تفاوت بورس و فرابورس باید گفت که فرابورس محل فیزیکی مشخصی برای انجام معاملات ندارد اما بورس دارای جای مشخصی است که می توان به آن جا مراجعه کرد

و به صورت حضوری خرید و فروش کرد. دیگر تفاوت بورس و فرابورس را باید در قوانین آن ها دانست. به این صورت که قوانین موجود درفرابورس بر اساس توافق طرفین است ولی در بورس یک سری قوانین و استاندارد های مشخص وجود دارد.

در تفاوت بورس و فرابورس باید به عدم شفافیت قیمت ها اشاره کرد چرا که شرایط بر اساس نظر طرفین تعریف می شود بنابراین ریسک و قیمت در آن مشخص نیست. تفاوت در ساعات کاری موجود بین دو بازار می تواند دیگر تفاوت بورس و فرابورس باشد و ساعات کاری در فرابورس بیشتر است. بازار بورس دارای 2 بازار است ولی در فرابورس 5 بازار وجود دارد.

فرابورس چیست و تفاوت های آن با بازار بورس

چند سالی است که اغلب مردم بنا به شرایط اقتصادی، جهت حفظ ارزش سرمایه خود دست به فعالیت‌های اقتصادی و شبه اقتصادی می‌زنند که در این بین یکی از بهترین روش‌ها، ورود به بازار سرمایه است. بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه هستند.

همین اول بطور خلاصه می‌توان گفت شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند، در بازار فرابورس به معامله سهام خود می‌پردازند. برای ورود به بحثِ تفاوت این دو بازار سرمایه، ابتدا بهتر است هر یک از این دو را بشناسیم.

بازار بورس چیست؟

اقتصاددانان، در تعریف بورس، آن را بازاری می‌دانند که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود. در ایران سه نوع بازار بورس داریم: بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی.

به بورسی که در آن دارایی ‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی (اسنادی مثل سهام و اوراق مشارکت) معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار؛ و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا اطلاق می‌شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد.

البته مدل دیگری از بورس نیز به اسم بورس ارز رایج است که اگرچه در ایران این بورس راه نیافتاده است، اما باید بدانید که در آن‌جا، ارز رایج سرزمین‌ها معامله می‌‌شود.

تعریف بازار فرابورس چیست؟

دومین بازار سرمایه ایران با نام فرابورس به انگلیسی: Over the Counter Market (به اختصار OTC) در ابتدای آبان‌ماه سال 1387 با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت.

مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت طیف وسیعی از بنگاه های اقتصادی به منظور تامین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این رو رویه های پذیرش شرکت ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ای در فرابورس رقم خورده است که شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و بتوانند از تمامی مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

فرابورس به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه کشور، ابزارهای تامین مالی متنوعی را برای بنگاه های اقتصادی فراهم آورده و بر اساس شرایط فعالیت هر بنگاه، گزینه های مناسبی را به منظور بهره مندی حداکثری از مزایای بازار سرمایه پیشنهاد می کند.

وجود فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحت‌تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کاهش یابد.

قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد آشنایی با بازار فرابورس آشنایی با بازار فرابورس ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

آیا خرید سهام در بازار بورس و فرابورس تفاوتی دارد؟

خرید و فروش در بورس به واسطه کارگزاران (نقش نماینده خریدار و یا فروشنده) که متولی اصلی انجام خرید و فروش در این بازار محسوب می شوند انجام می‌گردد،

در فرابورس نیز کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروش‌ها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آن‌ها انجام می شود.

معاملات سهام در بازار فرابورس هم از شنبه تا چهارشنبه، ساعت 9 صبح تا 12:30 انجام می‌شود. البته از ساعت 8.30 تا 9 صبح، زمان پیش‌گشایش بازار است و امکان سفارش‌گذاری وجود دارد.

تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس چیست؟

تفاوت های اصلی بازار بورس و فرابورس به شرح زیر است:

1. در واقع تفاوت اصلی بین بورس و فرابورس شرایط پذیرش شرکت‌ها در این دو بازار است. که در بورس شرایط سخت‌ گیرانه‌تر از فرابورس است.
2. قوانین سخت‌گیرانه بورس سبب شده که نمادهای پذیرفته شده در آن ریسک کمتری را نسبت به فرابورس متحمل شوند. کاهش ریسک در بورس همچنین بر نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام تاثیرگذار است.
3. تقسیم بندی‌ بازارها در بورس و فرابورس متفاوت است. فرابورس دارای هفت بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی، پایه، شرکت‌های کوچک و متوسط و ابزار مشتقه است، اما بورس فقط دارای دو بازار اول و دوم است.
4. کارمزد خرید و فروش در فرابورس کمی کمتر از بازار بورس است.
5. دوره ثبت شرکت‌ها در فرابورس به علت ساده‌تر بودن شرایط پذیرش نسبت به بورس، کمتر است.

تا اواخر سال 98 یکی از تفاوت‌های بازار فرابورس با بورس نبود حجم مبنا در فرابورس بود. به تازگی قانون جدیدی تصویب شد که طبق آن به نمادهای فرابورسی هم حجم مبنا تعلق خواهد گرفت و دیگر نمی‌شود حجم مبنا را به عنوان تفاوت این دو بازار در نظر گرفت.

انواع بازارهای بورس و فرابورس

مهم‌ترین تفاوت میان بورس و فرابورس شرایط و فرآیند ثبت شرکت‌ها در این دو بازار است. بر این اساس بورس آشنایی با بازار فرابورس و فرابورس همانطور که گفته شد هریک به بازارهای مختلفی تقسیم می‌شوند، که این تقسیم‌بندی بصورت زیر است:

• بورس (بازار اول و دوم)
• فرابورس (بازار اول – بازار دوم – بازار سوم – بازار پایه – بازار ابزارهای نوین مالی، بازار مشتقه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط)

آشنایی با بازارهای فرابورس

بر اساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس، 7 بازار مجزا با کارکردهای متنوع برای پذیرش و معامله انواع اوراق بهادار و ابزار مالی در فرابورس ایجاد شده است.

متداول‌ترین بازاها در فرابورس ایران بازار اول، دوم و پایه هستند. که به همین ترتیب و براساس شرایط و قوانینی که دارند، ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. یعنی نمادهایی که در بازار اول فرابورس درج شده‌اند کم ریسک‌تر از نمادهای بازار دوم هستند و به همین ترتیب نمادهای بازار اول و دوم ریسک کمتری نسبت به بازار پایه دارند. در ادامه هریک از این بازارها را شرح می‌دهیم.

• در بازارهای اول، دوم و بازار شرکت های کوچک و متوسط، پذیرش و معاملات سهام شرکت های سهامی عام صورت می‌گیرد.
• در بازار سوم عرضه اوراق بهادار مانند سهام شرکت های سهامی، حق تقدم سهام، پذیره نویسی سهام و
  سایر اوراق بهادار انجام می گیرد.
• در بازار ابزارهای نوین مالی کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس رسیده قابل پذیرش و معامله است از جمله این ابزارها می‌توان به انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک اشاره کرد.
• بازار مشتقه نیز برای معاملات اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش ایجاد شده است.
• بازار پایه نیز در جهت برنامه های توسعه کشور ایجاد شده و براساس یکی از الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است، که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشد و باید پذیرش شود.

لازم به ذکر است بازار پایه که قبلا شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید بیشتر تحت کنترل قرار می‌گیرد و به سه دسته تابلوی پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم شود.

تفاوت فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس

همانطور که گفتیم، شرایط ثبت شرکت‌ها در فرابورس ساده‌تر از بورس است تا شرکت‌هایی که امکان ثبت در بورس را ندارند، هم بتوانند در فرابورس درج نماد بشوند. قوانین و شرایط ثبت شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس به شرح جدول زیر است:

مزایای ثبت شرکت‌ها در بازار فرابورس چیست؟

طبق قوانین، همه مزایای موجود برای سازمان‌های پذیرفته‌ شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند، اما می‌توان به چند مورد به عنوان مزایای ثبت یک شرکت در فرابورس اشاره کرد:

تامین مالی:

مهم ترین کارکرد بورس هـای اوراق بهـادار، امکـان تـامین مـالی ارزان قیمـت و در دسـترس، از عمـوم مـردم و سرمایه گذاران است. شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار علاوه بر تامین مـالی از طریـق فـروش سهام خود، در صورت نیاز به منابع مالی جدید، امکان صدور سهام جدید و واگذاری آن به مردم را دارا هستند؛ منـابع مالی حاصل از افزایش سرمایه ارزان قیمت بوده و ریسک فعالیت شرکت را افزایش نمی‌دهد.

معافیت مالیاتی:

شرکت های پذیرفته شده در فرابورس ایران امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خـود را پس از پذیرش و عرضه سهام در فرابورس دارا هستند.(شرکت های حاضر در بـازار پایـه از شـمول ایـن معافیت مستثنی هستند.)

تخفیف مالیات نقل و انتقال:

مالیات نقل و انتقال سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، 1.0 درصد ارزش معامله اسـت؛ این نرخ از مالیات 4 درصدی ارزش اسمی شرکت های خارج از بورس یا فرابورس به مراتب کمتـر بـوده و مطلوبیت بیشتری را برای سهامداران و سرمایه گذاران شرکت ها فراهم می‌آورد.

معرفـی شرکت بـه بـازار:

با توجه به انعکاس اخبار و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در سایت رسـمی فرابـورس، رسـانه هـا و سایر پایگاه های اطالع رسانی ، نام و برند شرکت های حاضر در فرابورس به صـورت روزانـه منتشـر شـده و موجب معرفی شرکت به آحاد جامعه، سرمایه گذاران، مشتریان و سایر افراد ذینفع می شود.

شفافیت اطلاعاتـی:

با توجه به انعکاس اطالعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهـادار و شرکت فرابورس ایران و دسترسی عموم عالقه مندان به اطلاعات قابل اتکا و استاندارد شـده، مخاطبـان شرکت افزایش یافته و افراد حقیقی یا حقوقی بیشتری به سرمایه گذاری در شرکت ترغیب می شوند.

کشف عادلانـه قیمت سهـام:

قیمت شناسایی شده در مبادالت سهام در بورس ها از برآیند عرضه و تقاضای سهام توسط عمـوم فعـالان بازار به دست می‌آید و قیمتی رسمی محسوب شده و مبنایی برای تعیین ارزش شرکت محسوب می شود.

وثیقه گذاری سهـام:

شبکه بانکی کشور، سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران را به عنـوان دارایـی قابل قبول به منظور وثیقه گذاری و اخذ تسهیلات به رسمیت می شناسد؛ از ایـن رو سـهامداران عمـده و سایر سهامداران شرکت ها می توانند از طریق توثیق سهام شرکت مورد نظر خود، نسبت بـه اخـذ تسـهیلات اقدام کنند.

امکان توزیع اوراق بهادار در بازار ابزار نوین مالی:

شرکت‌‌های فعال در فرابورس این امکان را دارند تا منابع مالی طرح‌های دلخواه خود را تا سقف ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه، توسط توزیع اوراق تامین کنند.

علاوه بر موارد مذکور، با توجه به دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، اسناد و مدارک مورد نیاز برای پذیرش در فرابورس نسبت به مدارک الزم برای پذیرش در بورس کمتر بوده و این مهم به طرز محسوسی دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها را کاهش می‌دهد.

مزایای بازار فرابورس برای سرمایه گذاران چیست؟

فرابورس سرمایه گذاران خود را از بسیاری از مزایای بورس مانند: شفافیت و اعتبار قیمت سهام، نظارت دقیق توسط سازمان بورس، شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام، سرمایه‌گذاری امن و مطمئن، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم و نقدشوندگی خوب بهره‌مند می‌کند.

از دیگر مزایای سرمایه گذاری در فرابورس می‌توان به کمتر بودن کارمزد خرید و فروش سهم فرابورسی نسبت به سهام بورسی اشاره کرد.

مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد. در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد. همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.

نتیجه‌گیری

با توجه به تمامی مطالب گفته شده تا به اینجا، سرمایه گذاری در سهام بورسی ریسک کمتری نسبت به سرمایه گذاری در سهام فرابورسی دارد. کاهش ریسک در بورس همچنین بر نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام تاثیرگذار است.

از طرفی سهولت پذیرش شرکت‌ها در فرابورس بیشتر از بورس بوده و همچنین کامزد خرید و فروش در فرابورس کمتر از بورس است. تمامی این عوامل فرابورس را همانند بورس به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاران تبدیل کرده است.

بازار پایه فرابورس چیست؟ جایی برای‌ شرکت‌هایی که در دیگر بازارها پذیرفته نشده‌اند

زمانی که در مورد پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس یا فرابورس صحبت می‌شود، باید دقت کرد که همه شرکت‌ها از این امکان برخوردار نیستند. چرا که حضور در این بازارها نیازمند دارا بودن شرایطی است که برخی از شرکت‌ها از فراهم کردن آن معذورند. به این ترتیب این شرکت‌ها می‌توانند در بازار پایه فعالیت کنند. اما لازم است در ابتدا دریابیم که بازار پایه فرابورس چیست و چه قوانینی دارد.

در یک جمله می‌توان گفت، خرید سهام شرکت‌هایی که در این بازار فعالیت می‌کنند، ریسک بالایی دارد. چرا که حتی شرکت‌هایی که باید تاکنون منحل می‌شدند هم در این بازار فعالیت می‌کنند. این بازار نیز مانند دیگر بازارهای بورس، قوانینی دارد که لازم است به آن اشاره شود. در ادامه خواهیم دید که بازار پایه فرابورس چیست و معاملات در این بازار به چه صورتی انجام می‌شود. اما در ابتدا، نگاهی کوتاه به بازار فرابورس خواهیم داشت تا بهتر متوجه شویم که تفاوت بازار بورس و فرابورس و بازار پایه چیست.

نگاهی به بازار فرابورس

با توجه به آن‌چه پیش‌تر در خصوص بازار فرابورس گفته‌ایم، می‌توان دریافت که مهم‌ترین وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی و رسیدگی به شرکت‌هایی است که شرایط ورود به بازار بورس را ندارند. از جمله ویژگی‌های این بازار آن است که سطح نظارت بر آن در قیاس با بازار بورس کم‌تر است. مشخص است که به این ترتیب شفافیت نیز در این بازار کم‌تر خواهد بود. با این تفاسیر می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری در شرکت‌های حاضر در این بازار با ریسک همراه است.

بیشتر بخوانید

در ساختار جدید بازار فرابورس شاهد بازار اول، بازار دوم، بازار پایه و بازار سوم هستیم. در بازار اول،‌ سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پذیرش می‌شوند. در این بازار دامنه نوسان مانند دامنه نوسان بورس است. یعنی ۶+ و ۲- . اما آخرین سرمایه ثبت‌شده در شرکت‌های پذیرش‌شده در این بازار، حداقل ۱۰ میلیارد ریال است. همچنین لازم است که یک سال از زمان بهره‌برداری این شرکت‌ها گذشته باشد و شرکت‌ها فاقد زیان انباشته باشند.

بازار دوم فرابورس، مربوط به سهام شرکت‌های سهامی عام است. در این بازار، شرکت‌هایی پذیرفته می‌شوند که زیان‌ده و تازه‌تاسیس هستند و با افزایش سرمایه می‌خواهند از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند. آخرین سرمایه ثبتی برای حضور در این بازار حداقل یک میلیارد ریال است.

بازار سوم که به بازار عرضه نیز معروف است، بستری برای معاملات شفاف و امن است. در این بازار اوراق بهاداری که امکان یا شرایط برای حضور در بازار فرابورس را ندارند، پذیرفته می‌شوند. اما در خصوص بازار پایه فرابورس، به طور مفصل در ادامه این مطلب توضیح خواهیم داد.

بازار پایه چیست؟

گفتیم که فرابورس خود از چند بازار دیگر تشکیل شده است. بازار پایه فرابورس، یکی از این بازارها است. در این بازار شرکت‌هایی که در سازمان بورس ثبت شده‌اند اما شرایط لازم را برای پذیرش در بازار بورس و بازارهای دیگر فرابورس نداشته‌اند، حضور دارند. به این ترتیب مشخص است که سطح بازار پایه در میان سایر بازارهای فرابورس پایین‌تر است. بدیهی است عضویت در این بازار نیز ساده‌تر است.

پیش‌تر بازار پایه خود به سه تابلوی الف، ب و ج تقسیم می‌شد. ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که در رده‌های پایین‌تر این بازار حضور دارند، بیشتر است. هم‌چنین قبلا دامنه نوسان بازار پایه ۱۰ درصد بود (البته به جز تابلوی ج که دامنه نوسان نامحدود داشت). اما با تغییر قوانین بازار پایه، این موارد نیز دستخوش تغییر شد. اما اگر می‌خواهید بدانید که تفاوت شرکت‌های پذیرفته شده در تابلوهای مختلف بازار پایه چیست، باید گفت که این تفاوت‌ها ناشی از تفاوت سرمایه شرکت‌ها و معاملات آن‌هاست.

پیش از ظهور بازار پایه، معاملات چگونه انجام می‌شدند؟

محدودیت‌های موجود در بازار سرمایه موجب می‌شوند تا برخی از شرکت‌های سهامی عام وارد بازار پایه فرابورس شوند. چند مورد از این عوامل عبارت‌اند از سرمایه ثبتی شرکت، تعداد سهام‌داران و وضعیت سودآوری.

بازار پایه را می‌توان بازار غیررسمی یا همان تابلویی دانست که پیش از تشکیل فرابورس نیز وجود داشت. چرا که پیش از تشکیل فرابورس، شرکت‌هایی که در پی عملکرد ضعیف از بازار بورس اخراج می‌شدند، فعالیت خود را در بازار غیررسمی ادامه می‌دادند. می‌توان چنین گفت که بازار پایه موجب تسریع روند معاملات می‌شود و در این حالت خریداران و فروشندگان می‌توانند به صورت توافقی سهام موردنظر خود را معامله کنند.

روش‌های معامله در بازار پایه فرابورس

برای آن‌که بدانیم نحوه خرید سهام در بازار پایه فرابورس چیست، باید به این نکته اشاره کنیم که معاملات در این بازار به دو روش انجام می‌شود؛ یکی از طریق حراج پیوسته و دیگری از طریق حراج تک‌قیمتی.

• در شیوه حراج پیوسته، معاملات مانند بازار اول و دوم فرابورس به شکل مستمر و فراگیر و طی جلسه معاملاتی آشنایی با بازار فرابورس انجام می‌شوند.
• روش حراج تک‌قیمتی هم معمولا از جانب شرکت‌هایی به کار گرفته می‌شود که نقدشوندگی پایینی دارند. در این روش بر خلاف حراج پیوسته، معامله تنها در یک بازه زمانی معین در طی جلسه معاملاتی و پس از بررسی قیمت‌های پیشنهادی انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید

سرمایه‌گذاران همواره باید به ریسک بالای بازار پایه فرابورس در مقایسه با دیگر بازارها توجه کنند. شرکت‌هایی که در این بازار فعالیت می‌کنند، معمولا عمل‌کرد مطلوبی ندارند و اکثرا زیان‌ده هستند.

انواع شرکت‌های حاضر در بازار پایه

شرکت‌های سهامی عامی که در سازمان بورس اوراق بهادار ثبت شده‌اند، می‌توانند درخواستی برای درج نمادشان در بازار پایه فرابورس ارائه کنند. این شرکت‌ها را می‌توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:

• شرکت‌های سهامی عام که سهام‌داران آن‌ها بیش از ۱۰۰ نفر است. هم‌چنین مقدار حقوق صاحبان سهام نیز بیشتر از ۵۰ میلیارد ریال است.
• شرکت‌های سهامی عام که سهام‌داران‌شان از ۳۵ نفر بیشتر و کمتر از ۱۰۰ نفر باشد. مقدار حقوق صاحبان سهام آن‌ها نیز بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد.

قوانین درج شرکت‌ها در بازار پایه فرابورس

زمانی که شرکت‌ها در سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت می‌شوند، باید مدارک آن‌ها در کمیته عرضه فرابورس بررسی شود. پس از آن در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس ثبت می‌شوند. نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که شرکت‌ها فرایندی را به منظور پذیرش در این بازار طی نمی‌کنند. شرکت‌هایی که در این بازار درج می‌شوند در سه دسته قرار می‌گیرند. در ادامه این سه دسته را بررسی می‌کنیم.

شرکت‌های ملزم به حضور در این بازار مطابق با الزام قانونی ماده ۹۹

دسته نخست شرکت‌هایی هستند که درخواستی در خصوص پذیرش ندارند و مطابق با الزام قانونی ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه ملزم به حضور در این بازار هستند. در این ماده آمده است که به منظور ارتقای جایگاه بازار سرمایه در کشور و هم‌چنین سامان‌دهی بازار اوراق بهادار، تمام اشخاصی که تاکنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کرده‌اند، حداکثر ظرف شش ماه پس از ابلاغ این قانون مکلفند نسبت به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام نمایند. عدم ثبت، تخلف محسوب می‌شود و مانع از اجرای تکالیف قانونی برای ناشر اوراق بهادار نخواهد بود.

ناشران اوراق بهادار ثبت‌شده، باید اطلاعات مالی خود را مطابق با آن‌چه در ماده ۴۵ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی آمده است، منتشر کنند. معاملات اوراق بهادار ثبت‌شده در سازمان فقط در بورس‌ها و در بازارهای خارج از بورسی که مجوز دارند، ممکن است. این معاملات با رعایت مقررات معاملاتی هر یک از این بازارها انجام می‌شود. چنان‌چه معامله اوراق بهادار مذکور بدون رعایت این موارد انجام شود، اعتباری نخواهد داشت.

شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته‌ نشده‌اند

پیش‌تر گفتیم که تمام شرکت‌ها امکان حضور در بازار بورس را ندارند. چرا که به دلیل عدم فراهم کردن شرایط بازار بورس، نمی‌توانند در این بازار فعالیت کنند. به این ترتیب می‌توانند در بازار پایه حاضر شوند.

شرکت‌های لغوپذیرش‌شده

برخی از شرکت‌ها در پی از دست دادن شرایط موردقبول بازارهای بورس یا فرابورس، با شرایطی روبه‌رو می‌شوند که به آن لغو پذیرش می‌گویند. به این ترتیب این شرکت‌ها نیز در بازار پایه درج می‌شوند.

مقرراتی که در این بازار وجود دارد، بسیار ساده‌تر از بازار اول و دوم است. معاملات این بازار به شکل عادی یا توافقی انجام می‌شود. معاملات عادی با دامنه نوسان و در شرایط عادی بازار انجام می‌شود. ولی معاملات توافقی فاقد دامنه نوسان است و توافق طرفین لازمه انجام آن‌هاست.

نکته‌ای جالب در خصوص بازار پایه وجود دارد و آن این‌که این بازار یک سوم ارزش فرابورس را تشکیل می‌دهد. دامنه نوسان بالای این بازار در گذشته، افراد را به سرمایه‌گذاری در این بازار ترغیب می‌کرد. البته که سودجویان با استفاده از همین نوسان بالا،‌ سهام‌داران را فریب می‌دادند و آن‌ها را متحمل ضرر و زیان فراوانی می‌کردند. به این دلیل بود که مسئولان فرابورس تصمیم گرفتند تا تغییراتی اساسی در این بازار انجام دهند. به این ترتیب روزهای دوشنبه، قیمت پایانی تعیین می‌شد و تا دوشنبه هفته بعد نیز همان قیمت به عنوان قیمت پایانی لحاظ می‌شد. اما این قوانین جذابیت را از بازار گرفت. به این ترتیب قوانین مجددا اصلاح شد که در ادامه این مطلب به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

شرایط حضور شرکت‌ها در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه چیست؟

در این بخش شرایط درج نمادهای مختلف را در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه بررسی می‌کنیم.

تابلوی بازار پایه زرد

• روزهای تاخیر در انتشار اطلاعات باید کمتر از ۱۰۰ روز باشد.
• دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی نباید از دو بار بیشتر شود.
• شرکت‌ها باید حداقل یک صورت مالی حسابرسی‌شده داشته باشند.

دامنه نوسان در این تابلو، پیش‌تر از ۳- تا ۳+ بود؛ ولی به تازگی به ۲- تا ۳+ تغییر کرده است.

تابلوی بازار پایه نارنجی

• شرکت‌های حاضر در این تابلو نباید مشمول شرایط تابلوهای قرمز و زرد باشند.
• اظهار نظر حسابرس در خصوص این شرکت‌ها نباید از نوع عدم اظهارنظر یا مردود باشد.

دامنه نوسان در این تابلو از ۲- تا ۲+ است.

تابلوی بازار پایه قرمز

• مراجع قضایی باید رای بدوی یا قطعی در مورد ورشکستگی ناشر صادر کرده باشند.
• لازم است که مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی، رایی مبنی بر انحلال شرکت داده باشند.
• شرکت در طی سه سال مالی متوالی، نباید صورت‌های مالی حسابرسی‌شده ارائه داده باشد.

دامنه نوسان شرکت‌های حاضر در این تابلو، از ۱- تا ۱+ است.

روال معامله در تابلوی زرد، نارنجی و قرمز چگونه است؟

• در تابلوی زرد معاملات دو روز در هفته به صورت حراج ناپیوسته و سه روز با دامنه نوسان یک‌ ریالی انجام می‌شود.
• معاملات در تابلوی نارنجی یک روز در هفته به صورت حراج ناپیوسته و چهار روز در هفته آشنایی با بازار فرابورس با دامنه نوسان یک ریالی انجام می‌شود.
• معاملات در تابلوی قرمز یک روز در ماه به صورت حراج ناپیوسته و در باقی روزها با دامنه نوسان یک ریالی انجام می‌شود.

دامنه روزانه و دامنه حراج پایانی در تابلوهای بازار پایه فرابورس

برای خرید و فروش سهام در بازار پایه فرابورس لازم است اطلاعات خود را در مورد این بازار افزایش دهیم. به همین دلیل اکنون می‌خواهیم توضیح دهیم که قوانین مربوط به دامنه حراج پایانی بازار پایه چیست. گفتیم که در تابلوی زرد دامنه نوسان روزانه قیمت ۳+ و ۲- است. ولی در حراج پایانی دامنه معاملات ۶ درصد است. در تابلوی نارنجی دامنه روزانه ۲ درصد و دامنه حراج پایانی ۴ درصد است. و در نهایت در تابلوی قرمز، دامنه روزانه ۱ درصد و دامنه حراج پایانی ۲ درصد است.

آیا شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس می‌توانند به تابلوهای آشنایی با بازار فرابورس معتبرتر منتقل شوند؟

مطابق با قوانین مصوب مجلس و قانون‌گذار، ناظر این امکان را ندارد که شرکتی را از بازار پایه خارج کند. فلسفه وجودی بازار پایه، ضعف قوانین جاری بر اقتصاد و هم‌چنین ملاحظه‌کاری است. بسیاری از شرکت های ورشکسته حاضر در این بازار، به دلیل شرایط نامطلوب می‌بایست پیش‌تر منحل می‌شدند. اما بنا به دلایل مذکور، این شرکت‌ها هم‌چنان در بازار پایه فرابورس حضور دارند.

البته باید به این مسئله اشاره کنیم که برخی از شرکت‌ها از قوانین این بازار سوءاستفاده می‌کنند. به این ترتیب که اطلاعات نادرستی را ارائه می‌کنند و موجب تضییع حقوق سهام‌داران می‌شوند. در بازار پایه به دلیل نظارت کمتر ممکن است هیئت مدیره یک شرکت، مطابق با منافع خود عمل کند و هیچ تلاشی برای حضور در بازارهای معتبرتر و بالاتر نکند.

بازار پایه الف، ب و ج چیست؟

احتمال دارد پیش‌تر نام بازار پایه الف و ب و ج به گوش‌تان خورده باشد. شاید بپرسید بازار پایه ج یا الف چیست. باید گفت در سال ۹۸ تغییراتی به وجود آمد و مقررات جدیدی در مورد بازار پایه فرابورس تصویب شد. به این ترتیب معاملاتی که در قالب تابلوی الف،‌ ب و ج انجام می‌شدند، پس از این قانون در تابلوهای زرد و نارنجی و قرمز انجام شدند.

قوانین جدید بازار پایه چیست؟

• چنان‌چه صف خرید و فروش، در سه روز متوالی و در یک جهت انجام شود و هم‌چنین در پایان هر جلسه معاملاتی، حداقل تعداد ۰.۰۰۰۲ از کل سهام شرکت معامله شود، در روز آینده دامنه نوسان تابلوهای زرد و نارنجی و قرمز زیاد می‌شود. این افزایش به ترتیب برابر است با پنج، چهار و دو درصد. گفتیم که در حالت عادی دامنه نوسان تابلوی زرد ۳ درصد، تابلوی نارنجی ۲ درصد و تابلوی قرمز ۱ درصد است. پس از آن، دامنه نوسان مجددا به حالت قبلی برمی‌گردد.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط و سهام تنها می‌توانند تا ۱۰ درصد از دارایی‌های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه‌گذاری کنند.
• چنان‌چه ناشران بازار پایه اطلاعاتی قابل اتکا و به موقع منتشر کنند، فرابورس می‌تواند پیشنهادی مبنی بر افزایش سرمایه‌گذاری صندوق‌ها را در بازار پایه مطرح کند.

پرسش‌های متداول درباره بازار پایه

در این بخش می‌خواهیم به چند پرسش و پاسخ مهم در خصوص بازار پایه فرابورس بپردازیم.

آیا سهام شرکت‌های بی‌نام در بازار پایه معامله می‌شود؟

با سهام بی‌نام نمی‌توان معامله کرد. در صورتی که شرکتی دارای سهام بی‌نام باشد، حتما باید پیش از آغاز معاملات، تغییراتی در سهام خود به وجود آورد. یعنی لازم است سهام بی‌نام را به بانام تغییر دهد. سپس باید سهام مذکور را در سامانه معاملاتی درج کند تا امکان شروع معاملات فراهم شود.

آیا نقل وانتقال سهام ممتاز در بازار پایه امکان‌پذیر است؟

چنان‌چه سهام ممتاز در بازار پایه وجود داشته باشد، مطابق با روال اجرای مصوب هیئت مدیره فرابورس، نقل‌وانتقال آن‌ها در سامانه معاملاتی قابل انجام است.

بیشتر بخوانید

آیا شرکت‌ها پیش از بهره‌برداری امکان حضور در بازار پایه فرابورس را دارند؟

شرکت‌هایی که در مراحل پیش از بهره‌برداری به سر می‌برند، به منظور درج و ثبت در بازار پایه و در صورتی که شرایط لازم را برای حضور در این بازار داشته باشند، می‌توانند اقدامات لازم را انجام دهند.

جمع‌بندی

در این مطلب توضیح دادیم که بازار پایه فرابورس چیست و چه شرکت‌هایی می‌توانند در این بازار فعالیت کنند. شرکت‌هایی که در بازار بورس و یا بازارهای دیگر فرابورس امکان حضور ندارند، در بازار پایه فعالیت می‌کنند. بازار پایه پیش‌تر به بازار الف ب و ج تقسیم می‌شد ولی بعدها معاملات این بازارها به سه بازار دیگر منتقل شد. به این ترتیب اکنون بازار پایه از سه تابلوی نارنجی، زرد و قرمز تشکیل می‌شود که هر یک شرایطی برای پذیرش شرکت‌ها دارند. در بازار پایه نظارت کمتری بر شرکت‌ها وجود دارد و با توجه به همین مساله، ریسک معامله در آن بالاتر از سایر بازارهاست. ام هر چند این احتمال وجود دارد که قوانین با گذشت زمان مجدد تغیر کند.

آشنایی با تفاوت بورس و فرابورس

شاید اکثر شما بارها کلمه ی بورس را در موقعیت های مختلف شنیده باشید و کم و بیش با آن آشنایی داشته باشید. امروزه با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی موجود بسیاری از افراد به سمت سرمایه گذاری در بورس رو آورده اند

. در این میان شاید افراد کمی با موضوعی به نام فرابورس آشنایی داشته باشند. برای شناخت این دو موضوع بهتر است در مورد تفاوت بورس و فرابورس توضیحاتی را بیان کنیم.

قبل از شناخت تفاوت بورس و فرابورس ابتدا تعریفی جداگانه برای هر کدام ارائه می دهیم تا با نحوه کارکرد هر کدام آشنا شوید. بورس نوعی بازار است که در آن قیمت گذاری و خرید و فروش انواع کالا و اوراق انجام می گیرد

که این خرید و فروش تابع قوانین خاص است. برای تعریف فرابورس باید گفت خرید و فروش کالا و اوراق بین دو طرف بدون این که تحت نظارت هیچ نهاد نظارتی مانند بورس باشد،

انجام می گیرد. بنابراین آن دسته از شرکت هایی که برای پذیرش در بورس دچار مشکل هستند به راحتی می توانند در فرابورس به فعالیت بپردازند. هر فردی با دریافت یک کد بورسی می تواند به طور همزمان در هر دو بازار فعالیت داشته باشد و نیاز به کد مخصوص نیست.

تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟

تشریح تفاوت بورس و فرابورس

در تفاوت بورس و فرابورس باید گفت که فرابورس محل فیزیکی مشخصی برای انجام معاملات ندارد اما بورس دارای جای مشخصی است که می توان به آن جا مراجعه کرد

و به صورت حضوری خرید و فروش کرد. دیگر تفاوت بورس و فرابورس را باید در قوانین آن ها دانست. به این صورت که قوانین موجود درفرابورس بر اساس توافق طرفین است ولی در بورس یک سری قوانین و استاندارد های مشخص وجود دارد.

در تفاوت بورس و فرابورس باید به عدم شفافیت قیمت ها اشاره کرد چرا که شرایط بر اساس نظر طرفین تعریف می شود بنابراین ریسک و قیمت در آن مشخص نیست. تفاوت در ساعات کاری موجود بین دو بازار می تواند دیگر تفاوت بورس و فرابورس باشد و ساعات کاری در فرابورس بیشتر است. بازار بورس دارای 2 بازار است ولی در فرابورس 5 بازار وجود دارد.