معاملات آپشن چیست؟

معاملات آپشن چیست؟

(این محتوای آموزشی توسط پایگاه خبری بورس کالای ایران (کالاخبر) تهیه و به صورت پراکنده منتشر شده است و دنیای زعفران، صرفا آن را تجمیع، بازتنظیم و جهت استفاده مخاطبان به صورت یکجا در اختیار قرار می دهد)

خلاصه:

آموزش (گام اول)؛ انواع اختیار معامله؛ اختیار خرید چیست؟

قرارداد اختیار معامله یکی از انواع اوراق مشتقه است. در دست داشتن اطلاعات کافی در مورد نحوه کارکرد قراردادهای اختیار معامله به افراد کمک می‌کند تا بتوانند به درستی وارد این معاملات شوند و با ریسک‌ها و مزایای آن آشنا شوند. قرارداد اختیار معامله، نوعی قرارداد است که در آن خریدار این حق را پیدا می‌کند که مقدار مشخصی از دارایی پایه را با مبلغ معین در زمان مشخصی در آینده از فروشنده خریداری کند و یا به او بفروشد. به عبارت دیگر خریدار، حق خرید و یا فروش دارایی پایه را از فروشنده خریداری می‌کند.

با این تعریف ممکن است این سوال مطرح شود که تفاوت قرارداد اختیار معامله با قرارداد آتی چیست؟

در قرارداد آتی اگر کسی کالایی را خریداری کند و تا سررسید قرارداد موقعیت خود را نگه دارد، متعهد به ایفای تعهدات خود بوده و در سررسید می‌بایست مبلغ ارزش قرارداد را به حساب خود واریز نموده و دارایی را تحویل بگیرد. اما قرارداد اختیار معامله، برای خریدار اجباری در پی ندارد، خریدار می‌تواند در صورت تمایل از حق خرید و یا فروش خود استفاده نماید و به همین علت است که به این معاملات اختیار می‌گویند.

آموزش (گام دوم)؛ انواع اختیار معامله؛ اختیار خرید چیست؟

در یادداشت قبل با مفهوم قراردادهای اختیار معامله آشنا شدیم، در بخش‌های بعدی به توضیح انواع اختیار معامله خواهیم پرداخت. اختیار معامله ها به دو نوع کلی، اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شوند که در این قسمت به توضیح اختیار خرید می‌پردازیم؛

اختیار خرید: این نوع اختیار معامله به خریدار این حق را می‌دهد که مقدار مشخص از یک دارایی را در زمانی مشخص در آینده و به قیمتی معین خریداری نماید. در واقع اختیار خرید این حق را به خریدار می‌دهد تا دارایی را در صورت تمایل در سررسید قرارداد، خریداری کند.

به طور مثال فرض کنید یک شرکت تولید کننده داروهای گیاهی برای فروردین ماه ۹۸ نیاز به زعفران دارد و پیش بینی می‌کند که برای فروردین ماه روند قیمت ها افزایشی باشد. برای مثال قیمت نقدی زعفران در بازار در حال حاضر به ازای هر گرم ۱۲۵۰۰ تومان است و در بورس کالای ایران قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان برای سررسید فروردین ماه تعریف شده است، بنابراین چون این شخص پیش بینی افزایش قیمت را دارد، می‌تواند با پرداخت ۶۰۰ تومان، قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان را خریداری کند. به عبارت دیگر شخص مذکور ۶۰۰ تومان به فروشنده پرداخت می‌کند و این حق را برای خود قائل می‌شود که در سررسید، چنانچه قیمت بازار نقدی به طور مثال به ۱۳۸۰۰ تومان برسد، از حق خود برای خرید زعفران به قیمت هر گرم ۱۳۰۰۰ تومان استفاده کند.

آموزش (گام سوم( انواع اختیار معامله؛ اختیار فروش چیست؟

اختیار فروش

این نوع اختیار معامله به خریدار خود این اجازه را می‌دهد که مقدار مشخصی از یک دارایی را در زمانی مشخص در آینده و با قیمتی معین به فروشنده اختیار معامله بفروشد. در واقع اختیار فروش به خریدار آن، حق فروش دارایی را می‌دهد.

در ادامه با ذکر یک مثال به توضیح نحوه کارکرد آن می‌پردازیم.

فرض کنید کشاورزی قصد دارد تا برای فروردین ماه ۹۸ محصول زعفران خود را به فروش رساند و نگران است تا در زمان فروش، قیمت زعفران کاهش یافته و نتواند محصول خود را به قیمتی که در نظر دارد، بفروشد. در حال حاضر قیمت نقدی زعفران به ازای هر گرم ۱۲۵۰۰ تومان می‌باشد و قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان برای سررسید فروردین ماه ۹۸ در بورس کالای ایران تعریف شده‌است.

از آنجایی که این کشاورز پیش‌بینی کاهش قیمت را دارد، به طور مثال، می‌تواند با پرداخت ۶۰۰ تومان، قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان را خریداری کند. به بیان دیگر شخص مذکور ۶۰۰ تومان به فروشنده پرداخت می‌کند و این حق را برای خود قائل می‌شود که در سررسید، چنانچه قیمت نقدی در بازار کاهش یافته و به ۱۲۰۰۰ تومان برسد، از حق خود برای فروش زعفران به قیمت هر گرم ۱۳۰۰۰ تومان استفاده نماید.

آموزش (گام چهارم) – اصطلاحات رایج در قراردادهای اختیار معامله

در یادداشت قبلی به توضیح قرارداد اختیار فروش و نحوه کارکرد آن پرداختیم، در این بخش به شرح برخی اصطلاحات رایج در قراردادهای اختیار معامله خواهیم پرداخت.

1. قیمت اعمال

قیمتی که در آینده، خرید و فروش کالای مورد نظر بر مبنای آن انجام می‌گیرد. این مبلغ در سررسید قرارداد و هنگام استفاده از اختیار باید پرداخت شود. قیمت اعمال توسط بورس تعیین می‌شود.

۲. قیمت اختیار

مبلغی است که خریدار اختیار معامله بابت خرید اختیار معامله به فروشنده پرداخت می‌کند.

۳. زمان سررسید

بازه زمانی است که در انتهای آن بازه، خریدار اختیار معامله در صورت تمایل می‌تواند از حقی که اختیار معامله برای او قائل شده است استفاده نماید.

مثال؛ فرض کنید قرارداد اختیار معامله خرید با دارایی پایه زعفران، با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان و سررسید اردیبهشت ماه ۹۸ در شرکت بورس کالای ایران قابل معامله می‌باشد. چنانچه فردی اختیار خرید مذکور را به قیمت ۸۰۰ تومان( قیمت اختیار معامله) از فروشنده خریداری نماید، در پایان اردیبهشت ماه(سررسید قرارداد) این حق را خواهد داشت که زعفران را به قیمت هرگرم، ۱۳۰۰۰ تومان از فروشنده خریداری نماید.

آموزش (گام پنجم)؛ اختیار معامله ها از نظر سبک اعمال

اختیار معامله‌ها از نظر سبک اعمال به دو دسته کلی تقسیم می شوند: اختیار معامله اروپایی و اختیار معامله آمریکایی که در ادامه به توضیح هریک می‌پردازیم.

اختیار معامله اروپایی

به گزارش «کالاخبر»، اختیار معامله اروپایی، اختیار معامله‌هایی هستند که اعمال آن‌ها فقط در زمان سررسیدِ مقرر شده، صورت می‌پذیرد و خریدار اختیار معامله هیچ‌گاه قبل از زمان سررسید قید شده در اختیار معامله، مجاز به استفاده از اختیار معامله خود نیست. قراردادهای اختیار معامله در بورس کالای ایران با سبک اعمال اروپایی راه‌اندازی می‌شود.
اختیار معامله آمریکایی

تفاوتی که این نوع اختیار معامله ها با اختیار معامله‌های اروپایی دارند در زمان مجاز برای اعمال این اختیار معامله‌ها است. اختیار معامله‌های آمریکایی برخلاف اختیار معامله‌های اروپایی در هر تاریخی قبل از زمان سررسید قابل اعمال هستند. مثلا اگر یک اختیار معامله آمریکایی برای مدت ۶ ماه بسته شده باشد، چنانچه قبل از ۶ ماه (مثلا بعد از ۳ ماه از زمان انعقاد اختیار معامله)، خریدار اختیار معامله احساس کند که با اعمال اختیار معامله خود، از سود خوبی برخوردار می‌شود می‌تواند در همان زمان اختیار معامله را اعمال و از حق خود استفاده کند.

آموزش (گام ششم( وضعیت اختیار معامله از لحاظ بازدهی

یک قرارداد اختیار معامله از نظر بازدهی می‌تواند در یکی از سه حالت زیر باشد:

اختیار معامله در سود

یک اختیار معامله را در سود می‌نامیم اگر چنانچه فرد خریدار با اعمال آن به سود برسد. به عنوان مثال اگر در قرارداد کال، قیمت نقدی کالا بیشتر از قیمت اعمال قرارداد اختیار باشد، بدین معنی است که خریدار با اعمال اختیار، کالای مورد نظر را با قیمتی کمتر از قیمت نقدی، از فروشنده اختیار خواهد خرید و در نتیجه سود خواهد برد. در این حالت گفته می‌شود که اختیار معامله در سود است.

اختیار معامله بی تفاوت

یک اختیار معامله را بی‌تفاوت می‌نامیم اگر چنانچه فرد خریدار با اعمال آن نه به سودی برسد و نه زیان کند. برای مثال اگر در قرارداد کال، قیمت اعمال قرارداد اختیار برابر با قیمت نقدی کالا باشد، برای خریدار اختیار فرقی ندارد که کالا را از بازار نقدی تهیه کند یا قرارداد را اعمال کند. در نتیجه در این حالت گفته می‌شود که اختیار معامله بی‌تفاوت نسبت به سود یا زیان است.

اختیار معامله در زیان

یک اختیار معامله را در زیان می‌نامیم چنانچه خریدار آن با اعمال اختیار معامله زیان کند. طبیعی است که اختیار معامله‌های در زیان هیچ‌گاه اعمال نمی‌شوند. به عنوان مثال اگر در قرارداد کال، قیمت نقدی کمتر از قیمت اعمال قرارداد باشد، خریدار با اعمال آن زیان می‌کند. در نتیجه منطقی نیست که از اختیار خود استفاده کند چرا که می‌تواند کالای مورد نظر را با قیمتی کمتر، از بازار نقدی تهیه کند. در این حالت گفته می‌شود اختیار معامله در زیان است.

آموزش (گام هفتم)؛ وضعیت اختیار معامله از لحاظ بازدهی

در مطلب قبلی آموزش معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) زعفران در بورس کالای ایران، وضعیت در سود یا در زیان بودن اختیار معامله از نگاه خریدار آن را در سه حالت مختلف معرفی کردیم. در این مطلب به بررسی دو نمونه معاملاتی روی محصول زعفران می پردازیم.

فرض کنید یک شرکت تولید کننده داروهای گیاهی برای فروردین ماه ۹۸ نیاز به زعفران دارد و پیش بینی می‌کند که برای فروردین ماه قیمت‌ها افزایشی باشد.

قیمت نقدی زعفران در بازار در حال حاضر به ازای هر گرم ۱۲۵۰۰ تومان می‌باشد و در بورس کالای ایران قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان برای سررسید فروردین ماه تعریف شده است، بنابراین چون این شخص پیش بینی افزایش قیمت را دارد، می‌تواند با پرداخت ۶۰۰ تومان، قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان را خریداری کند.

اگر در زمان سررسید قرارداد، قیمت نقدی زعفران برای هر گرم به ۱۳۸۰۰ تومان برسد. این شخص به ازای هر گرم ۲۰۰ تومان سود خواهد برد؛ ۸۰۰ تومان اختلاف قیمت اعمال(۱۳۰۰۰ تومان) با قیمت نقدی(۱۳۸۰۰ تومان) که با کسر مبلغ ۶۰۰ تومان که شخص بابت خرید اختیار پرداخت کرده‌است، سود وی در مجموع معادل ۲۰۰ تومان خواهد شد.

حال اگر قیمت نقدی کاهش یافته و در سررسید قرارداد، قیمت به ۱۲۰۰۰ تومان برسد، در این حالت خریدار از حق خود استفاده نخواهد کرد و در نتیجه زیان وی معادل ۶۰۰ تومان است که بابت خرید اختیار پرداخت کرده بود.

آموزش (گام هشتم)؛ روش های خروج از بازار

در مطلب قبلی آموزش معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) زعفران در بورس کالای ایران، وضعیت اختیار معامله از لحاظ بازدهی را بیان کردیم. در این مطلب به بررسی روش های خروج از بازار می پردازیم. دارنده موقعیت خرید اختیار معامله کال و پوت می‌تواند به یکی از سه روش زیر از قرارداد خارج شود:

1. موقعیت خود را ببندد (Offset): خریدار قرارداد اختیار، چون قبلا یک قرارداد را خریده پس می‌تواند با فروش عین آن قرارداد به شخص دیگر، موقعیت باز خود را بسته و از بازار خارج می‌شود.
2. از حق خود استفاده کند (Exercise): خریدار قرارداد اختیار می‌تواند از حق خود برای فروش یا خرید کالا استفاده نماید و قرارداد را اعمال کند. اعمال بر اساس اختیار معامله اروپایی در تاریخ سررسید ممکن خواهد بود.
3. از حق خود استفاده نکند: خریدار قرارداد اختیار در صورتی که استفاده از حق اختیار به سودش نباشد در تاریخ سررسید از حق خود استفاده نخواهد کرد و خود به خود قرارداد باطل خواهد شد.

دارنده موقعیت فروش اختیار معامله کال و پوت نیز چون به عنوان فروشنده در قرارداد شرکت کرده است، در طول دوره معاملاتی و تا قبل از سررسید می‌تواند قرارداد را به شخص دیگری واگذار کند (یعنی موقعیت معکوس اخذ کند)، موقعیت خود را ببندد و از بازار خارج شود.

آموزش (گام نهم)؛ تفاوت وجه تضمین اولیه و وجه تضمین لازم چیست؟

در مطلب قبلی آموزش معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) زعفران در بورس کالای ایران، روش های خروج از بازار را بیان کردیم. در این مطلب به تفاوت وجه تضمین اولیه و وجه تضمین لازم می پردازیم.

وجه تضمین اولیه

با توجه به اینکه دارنده موقعیت خرید در قراردادهای اختیار، حق اعمال دارد، در هر دو قرارداد کال و پوت، نیاز به تودیع وجه تضمین ندارد لیکن جهت ثبت سفارش خرید فقط باید ارزش معامله به همراه کارمزدهای مربوطه را در حساب عملیاتی خود داشته باشد. ارزش معامله برابر است با قیمت اختیار مورد نظر ضربدر اندازه قرارداد.

ولی از آنجایی که مشتری فروشنده ملزم به ایفای تعهدات در قبال مشتری خریدار می‌باشد، مشتری برای ثبت سفارش فروش باید مبلغی تحت عنوان وجه تضمین اولیه، در حساب عملیاتی خود داشته باشد. مبلغ محاسبه شده برای وجه تضمین اولیه فقط در زمان ثبت سفارش فروش کاربرد خواهد داشت. این مبلغ ممکن است در روزهای مختلف، متفاوت باشد. لذا مبلغ آن توسط بورس محاسبه و در تابلو معاملاتی قابل مشاهده است.

وجه تضمین لازم

مبلغ وجه تضمین اولیه فقط برای ثبت سفارشات فروش کاربرد دارد. ولی برای سفارشات فروشی که ثبت و معامله شده‌اند و در واقع موقعیت باز فروش محسوب می‌شوند، در پایان جلسه معاملاتی، بورس مبلغ نهایی وجه تضمین را تحت عنوان وجه تضمین لازم، اعلام و براساس آن وضعیت مشتریان داری موقعیت باز فروش را مشخص می‌نماید. بدین معنی که بورس هر روز وجه تضمین لازم را محاسبه و در سامانه معاملاتی اعلام می‌کند. در نتیجه بر اساس مبلغی که هر روز اعلام می‌شود مشتری می‌بایست حداکثر ۷۰ درصد از مبلغ اعلام شده را در حساب عملیاتی خود داشته باشد در غیر این صورت اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت خواهد کرد. در صورت دریافت اخطاریه، باید حساب عملیاتی خود را شارژ نماید یا موقعیت خود را ببندد

آموزش (گام دهم)؛ فرآیند تحویل در قرارداد آپشن

در مطلب قبلی آموزش معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) زعفران در بورس کالای ایران، تفاوت میان وجه تضمین اولیه و وجه تضمین لازم را بیان کردیم که در این مطلب به چگونگی فرآیند تحویل در قرارداد اختیار معامله زعفران می پردازیم.

همان طور که در مطالب قبلی توضیح داده شد، در سررسید قرارداد، خریدار می‌تواند درخواست اعمال خود را به بورس ارائه دهد که ارائه درخواست اعمال به معنی آغاز انجام فرآیند تخصیص می‌باشد. ارائه در خواست اعمال فقط در قراردادهای در سود امکان پذیر است و درخواست اعمال ارائه شده خریداران در نمادهای در زیان وارد فرآیند تحویل نخواهد شد.

به این ترتیب وقتی خریدار «اختیار خرید» در موعد قرارداد در سود باشد، اختیار خود را اعمال می کند، فروشنده «اختیار خرید» موظف به تحویل دارایی پایه است. همچنین اگر خریدار «اختیار فروش»، قرارداد در سود خود را اعمال کند، فروشنده «اختیار فروش» نیز موظف به واریز ارزش قرارداد است. در صورتی که فروشنده چه در قرارداد اختیار خرید و چه در قرارداد اختیار فروش تعهدات خود را ایفا نکند (بدین معنی که فروشنده اختیار خرید، کالا را تحویل ندهد و فروشنده اختیار فروش نیز ارزش قرارداد را به حساب خود واریز نکند)، درصدی از ارزش قرارداد به عنوان جریمه، به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقدی کالا در روز سررسید از حساب فروشنده برداشت به حساب خریدار واریز خواهد شد.

تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله

معاملات آتی و اختیار معامله 2 نوع متفاوت از خرید وفروش در بازار سرمایه هستند.

در بازار آتی سکه دو طرف قرارداد (هم خریدار، هم فروشنده) موظف به انجام تعهدات خود هستند.

در واقع خریدار متعهد به پرداخت وجه نقد و فروشنده متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید می‌شوند.

اما در بازار اختیار معامله تنها فروشنده است که متعهد می‌شود.

در حالی‌که خریدار اختیار (چه اختیار خرید چه اختیار فروش) متعهد نیست بلکه مختار است.

فروشنده اختیار خرید متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید بوده و فروشنده اختیار فروش متعهد به پرداخت وجه نقد در روز تحویل است.

اما خریداران اختیار معامله مختار هستند که اختیار معامله را بر حسب منافع خود اعمال کنند یا خیر.

اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است.

دراین قرارداد،خریدارحق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.

فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کند.

هم چنین فروشنده باید دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.

برای آشنایی بیشتربا این بازار، مقاله با اختیار معامله در بورس بیشتر آشنا شویم راببینید.

بازار آتی چیست؟

اهالی کسب و کار همواره از ریسک و نااطمینانی گریزاناند.

مثلا یک تولید کننده نبایدمواد اولیه مورد نیازش را هربار به یک قیمت بخرد

یا یک کشاورز به دنبال یک بازار مطمئن برای فروش محصولاتش است تا براساس قیمت آن درباره ترکیب تولیدات خود تصمیم بگیرد.

این دغدغه ها باعث تشکیل بازار آتی جهت پوشش ریسک شده است .

منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم. اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم .

درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم.

بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری ‌کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند.

ویژگی های بازار آتی چیست؟

استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگی‌ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند.

از این منافع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یک‌روزه موجودی از حساب
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان به‌حساب مشتری

در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند.

برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟

بازار آتی به دلیل این‌که منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین میکند.فرصت کسب سود را برای نوسان‌گیران نیز فراهم می‌کند.در جهان طرفداران زیادی دارد.

فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند. امروز در بازار آتی باقیمت معین پیش‌خرید می‌کنند.
2. فروشندگان کالا : اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانندامروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش‌فروش کنند.
3. نوسان‎گیرها : اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند. بلکه می‌خواهند با پیش‌بینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.

نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟

تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا توسط بورس به صورت استانداردتعیین می‌شود.

فقط برای سررسیدی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.

هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود.

هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است.

تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .

به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است.

اهرمی بودن قراردادهای آتی به چه معناست؟

به طور کلی خاصیت اهرم با عث میشود با نیروی کم نتیجه چندبرابری داشته باشیم.

در قراردادهای آتی هم این خاصیت بر قرار است.

سرمایه گذاری در قرارداهای آتی بازدهی چندین برابری دارد.

عکس این موضوع نیز برقرار است و احتمال زیان چند برابری اصل سرمایه وجود دارد.

چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟

در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می گیرند.

اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است

با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد.

بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است.

امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد.

قیمت تسویه، قیمتی است که روزانه پس از پایان جلسه معاملات توسط بورس به منظور به روزرسانی حساب ها محاسبه و اعلام می شود.

سود و زیان معامله گران براساس قیمت تسویه سنجیده می شود .

این قیمت مبنای معاملات روز بعد نیزمی باشد.

چگونه کد معاملاتی آتی بگیریم؟

طبق دستورالعمل بورس، برای اخذ کد معاملات آتی، لازم است دو حساب بانکی توسط متقاضی افتتاح شود.

یک حساب تحت عنوان حساب عملیاتی (در اختیار بورس) شناخته می‌شود

حساب دیگر حساب مکمل مشتری است.

زمان برداشت وجه از حساب در اختیار، مبلغ مورد نظرمشتری به حساب مکمل معرفی و تائید شده، واریز می‌گردد.

قرارداد اختیار معامله (option contract) چیست؟

قرارداد اختیار معامله (option contract) چیست؟

از زمانی که انسان‌ها دادوستد و معامله را یاد گرفتند مفاهیم جدیدی به فرهنگ لغت‌شان نیز اضافه شد که مخصوص حوزه تجارت بود. در ابتدا افراد فقط با صحبت‌کردن معامله می‌کردند و هیچ قراردادی در بین نبود تا در آن چیزی ذکر شود؛ اما رفته رفته با پیچیده‌تر شدن جوامع، مهاجرت‌های استانی و… که سبب تلفیق فرهنگ‌ها با هم شد، افراد زیادی در معاملات شروع به کلاهبرداری کردند.

نوشتن قرارداد در همین دوران بود که بسیار احساس می‌شد تا به موجب آن میزان این کلاهبرداری ها و شیادی‌ها کاهش پیدا کند. در این مقاله از سرمایه سازی قصد داریم شما را با قرارداد اختیار معامله و اهمیت استفاده آن در دادوستدهای مختلف آشنا کنیم س همراه ما باشید.

همه چیز درباره قرارداد اختیار معامله

عبارت “قرارداد اختیار معامله” در نگاه اول بسیار نامفهوم به نظر می‌رسد اما اگر اندکی بیشتر به آن توجه کنیم و آن را به سه کلمه جدا از هم تبدیل کنیم متوجه می‌شویم که آن‌چنان هم که نشان می‌داد ثقیل و سنگین نیست.

به طور کلی برای تعریف قرارداد می‌توان گفت: به پیمان و قراری که بین دو یا چند نفر بسته می‌شود قرارداد می‌گویند. معنای واژه اختیار نیز یعنی دادن حق به کسی برای انجام کاری. پس قرارداد اختیار معامله در واقع پیمانی است که بین دو نفر یا دو گروه که تحت عنوان خریدار و فروشنده شناخته می‌شوند بسته می‌شود.

به موجب این قرارداد فرد خریدار یا فروشنده می‌تواند حق فروش یا خرید قسمت مشخص شده‎ای از آن سهام یا دارایی را داشته باشد؛ اما ویژگی که این نوع قرارداد دارد و آن را از قراردادهای معمولی متمایز می‌کند چیز دیگری است و آن هم اجرای آن در زمان آینده است نه در زمان بستن قرارداد.

نحوه اجرای قرارداد اختیار معامله

در قرارداد اختیار معامله، قرارداد منعقد می‌شود اما کالا، ارز، امتیاز و هر چیزی را که خریداری کرده یا فروخته اند در یک تاریخ مشخص در آینده به دست می‌آورند و پول آن را پرداخت می‌کنند، اما خریدار یا فروشنده بایستی در هنگام عقد قرارداد مبلغی از کل مبلغ مورد نیاز برای سهام را بپردازد.

اگر در آینده و زمانی که مربوط به اجرای قرارداد است خریدار از خرید خود پشیمان شود و دیگر تمایلی به اجرای قرارداد نداشته باشد امکان فسخ معامله را دارد؛ اما پولی که به‌عنوان بیعانه پرداخت کرده است را از دست می‌دهد. در این‌جا ممکن است فروشنده هم از فروش خود پشیمان شود اما اگر خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشته باشد فروشنده ناچار است تا قرارداد را تمام و کمال اجرا کند.

موارد مطرح شده مربوط به قرارداد اختیار خرید بودند، قرارداد دیگری به نام قرارداد اختیار فروش نیز وجود دارد که همین حق و حقوق معامله برای فروشنده محفوظ است. در ادامه توضیحات بیشتری را در خصوص این نوع از قراردادها ارائه می‌دهیم.

اصول قرارداد اختیار معامله

هر قرارداد اختیار معامله‌ای دارای 4 اصل مهم و بنیادی است که رعایت‌کردن آن‌ها به انجام هرچه بهتر این نوع از قراردادها کمک می‌کند.

1-تعیین نوع اختیار معامله اهمیت بسیار زیادی دارد.

2-زمان اجرای قرارداد اختیار معامله کاملا واضح و شفاف باشد.

3-قیمت مشخص شده برای خرید یا فروش کاملا واضح و شفاف باشد.

4-قیمت اختیار معامله که در واقع همان بیعانه‌ای است که خریدار می‌پردازد هم کاملا واضح و شفاف مشخص شود.

با معلوم بودن این 4 مولفه می‌توانید مطمئن باشید که قرارداد اختیار معامله‌تان بسیار به‌صورت شفاف تنظیم شده است و به هیچ وجه از بابت ساختار قرارداد امکان لطمه یا صدمه دیدن را ندارید.

چرا باید از قرارداد اختیار معامله استفاده کنیم؟

دنیای تجارت، دنیای بسیار ریسک‌پذیر و پر از نوسات صعودی و نزولی است. قرارداد اختیار معامله دقیقا به دلیل همین نوسانات و غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار به وجود آمده است. آیا شما می‌دانید که قیمت سهام X دو ماه آینده در چه حال است؟

بر طبق تحلیل‌های آماری، تجزیه و تحلیل داده ها هزاران روش دیگر به این نتیجه رسیده‌اید که این سهام در 2 ماه آینده به دو برابر قیمت کنونی خودش می‌رسد، اما نمی‌توانید معاملات آپشن چیست؟ ریسک کنید و تمام سرمایه خودتان را در این راه بگذارید؛ پس بهترین کار آن است که از قرارداد اختیار معامله استفاده کنید.

شاید بیعانه یا اختیار معامله‌ای که پرداخت می‌کنید یک صدم مبلغ و ارزش کل سهام باشد اما با این کار می‌توانید بعد از گذشت دو ماه و زمانی که واقعا آن سهام به سودآوری رسید آن را خریداری کنید؛ در صورتی هم که سهام هیچ سودآوری نداشت و حتی ضرر کرد دیگر تمام سرمایه‌تان را از دست نداده‌اید و همان مبلغ اختیار معامله از دست‌تان خارج شده است.

انواع قرارداد اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام برای معاملات خاصی کاربرد دارند.

در قرارداد اختیار خرید، آن کسی که حق‌وحقوق بیشتری دارد و مانور بیشتری می‌تواند بدهد فرد خریدار است. یعنی خریدار می‌تواند در زمان تعیین شده سهام مورد نظرش را خریداری کند یا نکند.

قرارداد اختیار فروش هم قوانین مشابهی با قرارداد اختیار خرید دارد، با این تفاوت که در این نوع از قرارداد اختیار انجام یا عدم انجام معامله به دست فرد خریدار نیست، بلکه توسط فرد فروشنده تعیین می‌شود.

روش های اعمال اختیار قرارداد

به دلیل آن که چنین روش‌های سرمایه گذاری از غرب آمده است؛ نامی که برای آن‌ها انتخاب شده است نیز بر اساس همین موضوع است. دو نوع روش اعمال اختیار قرارداد داریم که به شرح زیر هستند:

در روش اجرای قرارداد اروپایی که به نظر منطقی‌تر هم می‌آید دو طرف درگیر در معامله بایستی تا زمان سر رسید قرارداد صبر کنند و به هیچ وجه نمی‌توانند قبل از زمان تعیین شده قرارداد را اجرا کنند.

اما روش اجرای قرارداد معامله آمریکایی کمی متفاوت است و در واقع تنش و ریسک بسیار بالاتری را نیز برای افراد به وجود می‌آورد. در این سبک از اجرای معامله هر زمان که فرد مختار در معامله چه فروشنده باشد و چه خریدار باشد احساس کند که می‌تواند سود بیشتری به دست بیاورد می‌تواند قرارداد را اجرا کند. به دلیل همین امتیاز در اعمال قرارداد اختیار آمریکایی، هزینه بیشتری نیز بابت قیمت اختیار معامله و همچنین قیمت نهایی معامله تعیین می‌شود.

مزیت های قرارداد اختیار معامله

برخی از ویژگی ها و نکات مثبت استفاده از قرارداد اختیار معامله به صورت زیر است. همین ویژگ‌ ها هستند که باعث می‌شوند تا یک قرارداد اختیار معامله جذاب به نظر برسد و محبوبیت زیادی را بین معامله‌گران پیدا کند.

1-افزایش زمان

با استفاده از این نوع قرارداد می‌توانید برای خریدن یا فروختن سهام خودتان زمان بخرید و بیشتر فکر کنید که آیا انجام این معامله به سودتان است یا به ضررتان.

2-کاهش ریسک معامله

با استفاده از این روش می‌توانیم تمام پیش‌بینی‌ها و تخمین‌هایی که برای آینده زده‌ایم را با ریسک کمتری به ظهور برسانیم.

3-کسب درآمد

با استفاده از این قرارداد می‌توانید درآمدهای جانبی همچون حق اختیار قرارداد را نیز به دست آورید.

سخن پایانی

قرارداد اختیار معامله که توضیح داده شد یکی از بهترین روش‌های عقد معامله است که در آن چه خریدار و چه فروشنده سود می‌کنند و به آن چه که می‌خواهند دست می‌یابند. مزیت‌های مختلف این روش نیز باعث شده است تا هر روز نسبت به روز گذشته افراد بیشتری باشند که نسبت به انجام این نوع از قرارداد تمایل نشان دهند.

پس اگر شما هم در بازار سرمایه در حال خریدوفروش و دادوستد هستید بهتر است از این نوع قرارداد استفاده کنید و مراقب ریسک‌ها و خطرات ناشی از آن نیز باشید.

معرفی انواع آپشن ها

آپشن ها جزء قدیمی استراتژی های ترید روزانه نیستند. اما این مسئله در حال تغییر است و این روزها، بسیاری از شرکت های تجارت روزانه به اعضای خود امکان تجارت آپشن های خود را ارائه می دهند. همچنین تریدر ها دریافته اند که می توانند با استفاده از تکنیک های کلاسیک ترید روزانه در خرید و فروش آپشن ها موفق شوند. همچنین لازم به ذکر است که آپشن های معاملاتی روزانه یکی از استراتژی های کم هزینه برای سرمایه گذاران است؛ زیرا با استفاده از آپشن ها، معامله گران می توانند با سرعت و به طور معمول با خطر کمتر از اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و صندوق های سرمایه گذاری مشترک وارد و خارج شوند. یکی از مزایای عمده در ارتباط با آپشن ها این است که هزینه ی آنها به مراتب کمتر از خرید دارایی های اساسی (مانند سهم های سهام) است. بنابراین، به جای خرید و یا فروش سهم های سهام، معامله گر می تواند به سادگی یک آپشن را خریداری کند و همان تعداد سهم را با پول بسیار کم کنترل کند.

آپشن چیست؟

آپشن نوعی مشتق مالی است. در واقع آپشن یک قرارداد حقوقی است که به خریدار حق خرید یا فروش دارایی اساسی را در یک قیمت خاص را در یک دوره معین یا در یک تاریخ خاص (تاریخ اجرا) می دهد. فروشنده همچنین دارای تعهد برای انجام معامله است که به فروش و یا خرید، اگر خریدار تصمیم به “اجرا” آپشن قبل از انقضای آن را داشته باشد، می دهد. کمیسیون اوراق بهادار و بورس ایالات متحده، خرید و فروش آپشن های سهام را رگوله می کند.

چه چیزی در قرارداد آپشن ذکر می شود ؟

• قرارداد اپشن باید موارد زیر را مشخص کند:
• نوع آپشن (آپشن call یا آپشن put)
• دارایی اساسی
• واحد تردی (تعداد سهم)
• قیمت انجام گزینه (قیمت که در آن آپشن می تواند مورد استفاده قرار گیرد)
• تاریخ انقضا

بسیاری از تریدر های روزامه که در معاملات آتی فعالیت می کنند، به ترید آپشن ها نیز می پردازند زیرا بسیار به هم شبیه هستند. به عنوان مثال، آن ها غالبه بر اساس ابزار های مالی یکسان هستند و ساختار قراردار آن نیز کاملا شبیه به هم است.

با این حال روش معامله معاملات آتی بسیار متفاوت با معامله ی آپشن ها است. در واقع محدوده ی وسیع تری از آپشن ها در دسترس اس و قوانین معاملات آن نیز متفاوت است. آپشن ها را می توان نه تنها در بازارهای آتی، بلکه در شاخص های سهام و نیز در سهام های شخصی خریداری کرد. آپشنش ها را می توان به طور جداگانه معامله کرد، یا می توان آنها را در رابطه با قراردادهای آتی یا معاملات بورس خریداری کرد، تا نوع بیمه ای متفاوت در تجارت ایجاد شود.

آپشن ها اهرم یا لوریج را ارائه می دهند و توانایی هج ومحدود کردن زیان را دارند. با این حال، بدون درک درست و استراتژی های تجاری صحیح، آپشن ها را می توان در دسته ی سرمایه گذاری های خطرناک طبقه بندی کرد، و این صفت اغلب سبب ترس تریدر های جدید می شود.

چالش های ترید روزانه با آپشن ها

زمانی که تریدر روزانه از آپشن ها استفاده می کند با چندین مشکل مواجه می شود، که هی یک از آن ها غیر قابل حل نیست.

1.با توجه به عنصر ارزش زمان پریمیوم آپشن، مانند آپشن های near-the-money، ممکن است حرکت قیمت کاهش یابد. اگر چه ارزش ذاتی ممکن است همراه با قیمت سهام پایه بالا برود اما این افزایش تا حدی به دلیل از دست دادن ارزش زمان تضعیف می شود. با این حال، به یاد داشته باشید که ارزش زمان برای معاملات روزانه کاملا محدود است.

2.پراکندگی bid-ask معمولا برای آپشن ها وسیع تر از سهام است. این عمدتا به دلیل کاهش نقدینگی بازار آپشن ها است. این مسئله می تواند تا حد 0.5 متفاوت باشد، که به سود محدود تجارت معمول روزانه می رسد.

شناسایی دو نقص عمده در معاملات آپشن

سارا جنگروی: معاملات آپشن از همان شروع به فعالیت، فضای رسانه‌ای در حوزه بورس‌های کالایی را تحت الشعاع قرار داد؛ به‌طوری‌که در این زمینه میزگردها و خبرهای مختلفی مخابره شد؛ خبرهایی که بیشتر از آنکه تعریف این نوع از قراردادهای معامله باشد به کلی گویی در این رابطه دامن زد؛ به‌طوری که در حال حاضر نیاز به شفافیت و تعریف این سبک از معاملات بیش از پیش احساس می‌شود که اساسا معاملات آپشن یا قرار داد اختیار معاملات خرید و فروش چیست؟ در دنیا چه سبک‌هایی دارد؟ در حال حاضر در ایران بیشتر با چه سبکی در حال معامله است؟ نقاط قوت و ضعفی که این معاملات را تشویق و تهدید می‌کند، چیست؟ پیش از آنکه به تعریف معاملات آپشن و بررسی ویژگی‌های آن بپردازیم باید به موضوع مهم دیگری توجه کنیم، بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که دو نقص در معاملات آپشن قابل شناسایی است که این دو ناشی از ساختار معاملاتی آپشن در بورس کالا است؛ به این معنا که مدل مورد استفاده معاملات مذکور از نوع اروپایی است که در این مدل تعداد سررسیدهای مورد معامله محدود است، همان‌طور که در حال حاضر یک سررسید (اسفندماه) در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرد.

سارا جنگروی: معاملات آپشن از همان شروع به فعالیت، فضای رسانه‌ای در حوزه بورس‌های کالایی را تحت الشعاع قرار داد؛ به‌طوری‌که در این زمینه میزگردها و خبرهای مختلفی مخابره شد؛ خبرهایی که بیشتر از آنکه تعریف این نوع از قراردادهای معامله باشد به کلی گویی در این رابطه دامن زد؛ به‌طوری که در حال حاضر نیاز به شفافیت و تعریف این سبک از معاملات بیش از پیش احساس می‌شود که اساسا معاملات آپشن یا قرار داد اختیار معاملات خرید و فروش چیست؟ در دنیا چه سبک‌هایی دارد؟ در حال حاضر در ایران بیشتر با چه سبکی در حال معامله است؟ نقاط قوت و ضعفی که این معاملات را تشویق و تهدید می‌کند، چیست؟ پیش از آنکه به تعریف معاملات آپشن و بررسی ویژگی‌های آن بپردازیم باید به موضوع مهم دیگری توجه کنیم، بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که دو نقص در معاملات آپشن قابل شناسایی است که این دو ناشی از ساختار معاملاتی آپشن در بورس کالا است؛ به این معنا که مدل مورد استفاده معاملات مذکور از نوع اروپایی است که در این مدل تعداد سررسیدهای مورد معامله محدود است، همان‌طور که در حال حاضر یک سررسید (اسفندماه) در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرد. اشکال دوم بالا بودن نرخ بهره با بازدهی مثبت ثابت در کشور ما است که باعث می‌شود قرارداد اختیار معامله زودتر از تاریخ سررسید اجرا شود. بررسی این ایرادات نشان می‌دهد که استفاده از مدل آمریکایی در معاملات آپشن بهینه‌تر خواهد بود.

تجربه معاملات آپشن در بورس‌های جهانی

در بورس‌های پیشرفته و سازمان یافته قراردادهای اختیار معامله برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ به کار گرفته شدند. از آن زمان به بعد در بورس‌های مناطق مختلف جهان استقبال زیادی از این سبک معاملات شده است و حجم بسیار زیادی از این معاملات امروزه در بورس‌های اوراق بهادار و بورس‌های کالا و نفت و فلزات با ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد. مبنای معاملات در این روش بر پایه علوم پیشرفته ریاضی است که در این مقال نمی‌گنجد؛ اما نگاهی گذرا به آن خواهیم داشت.

طراح این روش فیشر بلک و میرن شولز هستند که گام بزرگی در قیمت‌گذاری اوراق اختیار معامله برداشته‌اند و نتیجه کار آنها ارائه مدلی به نام بلک - شولز بود که این مدل تاثیر زیادی در نحوه قیمت‌گذاری پوشش ریسک اختیار معامله داشته و طراحان این مدل در سال ۱۹۹۷ به خاطر اهمیت این مدل موفق به کسب جایزه نوبل اقتصاد شدند.به گزارش «دنیای اقتصاد» و به تحلیل فرزان سهرابی، تحلیلگر بازارهای آتی در سال‌های اخیر بازارهای آتی و اوراق اختیار معامله یا همان آپشن تریدینگ در دنیای مالی و سرمایه‌گذاری اهمیت بسیاری پیدا کرده‌اند که این اهمیت هر روز بیشتر می‌شود و هم‌اکنون به سطحی از نوآوری مالی رسیده‌ایم که ضروری است همه متخصصان در امور مالی از چگونگی کارکرد این بازارها و نحوه استفاده از آنها و همچنین سازوکار تعیین قیمت در این بازارها آگاه باشند و در واقع باید بدانند که معاملات آپشن بر اساس چه روش‌ها و با چه سبک‌هایی معامله می‌شوند و نقاط ضعف و قوت هر کدام از این سبک‌ها چیست.

به گفته وی، برای اینکه بخواهیم در ارتباط با نقاط ضعف و قوت هر دو سبکی که در معاملات آپشن در جهان انجام می‌شود نظر دهیم باید حداقل چند قرارداد معامله کرده باشیم. عملا پس از معامله و درگیر شدن سپرده و دارایی هر شخص است که می‌توان نظر داد که معاملات آپشن با توجه به اینکه ایرانیزه و با اقتصاد کشور منطبق شده، حال چه ایرادهایی به این طرح وارد است.سهرابی در ادامه با اشاره به اینکه باید از سبک معاملات آپشن شروع کرد، افزود: معاملات آپشن به دو سبک در دنیا صورت می‌گیرند: اول سبک اروپایی است که به دلیل سادگی در اجرایش در بازارهای سهام استفاده می‌شود، زیرا فقط در تاریخ سررسید قرارداد را می‌توان اجرا کرد، در واقع قیمتی که قرارداد با آن تسویه می‌شود قیمتی است که در آخرین روز مشخص می‌شود.

این تحلیلگر بازارهای مالی در ادامه نوع دوم این معاملات را مورد بررسی قرار داد و گفت: در سبک قرارداد آمریکایی خریدار و فروشنده تا تاریخ سررسید می‌توانند نسبت به اجرای قرارداد با قیمت تسویه روزانه اقدام کنند؛ در واقع این دو سبک در «قیمت اجرا» با یکدیگر تفاوت دارند.

به گفته وی، به‌طور کلی چهار موقعیت برای اختیار معامله وجود دارد:

الف) موقعیت خرید در قرارداد اختیار خرید

ب) موقعیت خرید در قرارداد اختیار فروش

ج) موقعیت فروش در قرارداد اختیار خرید

د) موقعیت فروش در قرارداد اختیار فروش.

معاملات آپشن در ایران

سهرابی با اشاره به اینکه سبک بازار معاملاتی آپشن در ایران سبک اروپایی است به بررسی مزایا و معایب این سبک پرداخت و گفت: در معاملات آپشن دو گونه قرارداد اختیار معامله وجود دارد: «اختیار خرید» که به «call option» معروف است و طبق آن صاحب قرارداد حق خرید دارایی هم پیوند با آن را در زمان مشخص و در قیمت معین خواهد داشت. به گفته وی، دومین مورد قرارداد «اختیار فروش» است که به «put option» معروف است، این قرارداد حق فروش دارایی هم پیوند با آن را در یک زمان معین و با یک قیمت مشخص به صاحب آن اعطا می‌کند و قیمت مندرج در قرارداد بر اساس قیمت تسویه روز آخر در تاریخ معین اجرا می‌شود که به سبک معامله اروپایی موسوم است و به این دلیل که در حال حاضر معاملات آپشن در ایران به سبک اروپایی معامله می‌شود، باید مزایا و معایب این سبک و راهکارهای آن را بررسی کرد.

«معمولا تاریخ سررسید قراردادهای اختیار معامله آتی چند روز قبل یا در همان تاریخ سررسید دارایی پایه قرارداد آتی است و این روند به دلیل اجرای اختیار معامله در معاملات آتی است.»وی در توضیح این جمله گفت: شاید شخصی بخواهد اختیارش را تبدیل به معامله یا موقعیتی در قرارداد آتی کند در این صورت؛ تلفیقی از استراتژی‌های بازار آتی و آپشن می‌تواند به روند ایمن‌سازی سرمایه گذار بینجامد.تیک سایز یا ارزش جابه‌جایی به ازای هر قرارداد باید مطابق با معاملات آتی باشد یا درصدی معنادار از آن باشد.با توجه به اینکه در بورس ایران از روش اروپایی استفاده می‌شود، بهتر است با تاریخ سررسیدهای بلندتر مثلا در جداول ۴ ماهه معامله شود که در این صورت اختلاف قیمت‌های اعمال با دارایی پایه معنادار است.بنابراین اختلاف بیش از حد قیمت اعمال با دارایی پایه باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذار می‌شود.قیمت اعمال با افزایش و کاهش قیمت دارایی پایه باید تغییر کند که این اتفاق رخ نمی‌دهد به دلیل سبک معامله آپشن اروپایی.

به گفته سهرابی در معاملات آپشن طراحی شده که در حال معامله است، در صورت تغییر دارایی پایه که همان سکه آتی است قیمت اعمال تغییر نمی‌کند، بلکه قیمت اعمال جدیدی باز می‌شود که قدرت انتخاب سرمایه‌گذار را بیشتر می‌کند، به دلیل اینکه مبنای تعیین قیمت اعمال که همان دارایی آتی است به دلیل نوسانات و متغیر بودنش تغییر می‌کند، قیمت اعمال هم باید تغییر کند، اما در معاملات آپشنی که در بورس کالا در حال انجام است به دلیل سبکی که الهام گرفته از سبک اروپایی است، قیمت اعمال تغییر نمی‌کند؛ بلکه با تغییر مبنای تعیین قیمت اعمال یک قیمت اعمال جدید باز می‌شود.در واقع مانند این است که یک سررسید جدید با یک قیمت اعمال متفاوت باز شود، چرا؟ به این دلیل که دارایی پایه‌اش که معاملات آتی سکه بوده به دلیل نوسانات دلار یا هر دلیل دیگری تغییر کرده، بنابراین قیمت‌های اعمال با توجه به نوسان قیمت دارایی پایه، الزاما در حال تغییر هستند.

خطرات صدور اختیار معامله بدون پوشش

این تحلیلگر بازارهای مالی در ادامه با تعریف اختیار معامله بدون پوشش گفت: این نوع اختیار معامله عبارت است از اختیار معامله‌ای که با یک موقعیت معاملاتی خنثی‌کننده در مورد دارایی پایه همراه نیست، به‌عنوان مثال سرمایه‌گذار همزمان با فروش اختیار خرید اقدام به خرید دارایی پایه در بازار آتی نکرده و خود را در معرض ریسک بالا قرار داده است.

وی افزود: مبلغ وثیقه یا ودیعه اولیه بابت صدور فروش یک قرارداد «اختیار خرید» بدون پوشش معادل بزرگ‌ترین عدد حاصل از دو روش زیر است:

۱) صد‌درصد عواید حاصل از فروش اختیار معامله به علاوه ۲۰ درصد قیمت دارایی پایه، منهای مبلغی که به ازای آن، مقدار اختیار معامله بدون ارزش است.

۲) صد‌درصد درآمد حاصل از فروش اختیار معامله به علاوه ۱۰ درصد قیمت دارایی پایه.

مبلغ ودیعه اولیه بابت فروش «اختیار فروش» نیز بزرگ‌ترین عدد حاصل از یکی از دو روش زیر است:

۱) صد در صد عواید فروش به علاوه ۲۰ درصد قیمت دارایی پایه، منهای مبلغی که به ازای آن اختیار معامله بی ارزش باشد.

۲) صد در صد عواید فروش به علاوه ۱۰ درصد قیمت اعمال.

سهرابی افزود: بنابر دلایلی که گفته شد تلفیق معاملات آپشن و آتی سکه که همان دارایی پایه نامیده می‌شود اجباری و ضروری است؛ ضمن آنکه تنها در چنین شرایطی است که معاملات آپشن کارآمدی خود را نشان می‌دهد و در نهایت موجب نقدشوندگی بیشتر بازار می‌شود.وی با اشاره به اینکه با توجه به نوسانات لحظه‌ای معاملات آتی به دلیل ماهیت آن مرسوم است از معاملات آپشن به روش آمریکایی درخصوص معاملات آتی استفاده شود گفت: این به آن دلیل است که دارایی پایه مرتبا در حال تغییر است و چون قیمت اعمال تغییر می‌کند نیاز به تسویه روزانه وجود دارد، اما در آپشن اروپایی فقط قیمت تسویه آخرین روز ملاک است، بنابراین استفاده از معاملات آپشن به روش اروپایی نمی‌تواند ۱۰۰درصد ریسک سرمایه‌گذار را پوشش دهد؛ به دلیل اینکه قیمت اجرا در پایان تاریخ سررسید مشخص نیست و نقدشوندگی بازار نسبت به سبک آمریکایی معاملات کمتر است.

وی با طرح این سوال که نتیجه این امر چیست، ادامه داد: بهتر است از روش آمریکایی در معاملات آپشن استفاده شود، به دلیل اینکه دارایی پایه (معاملات آتی) مرتبا در حال تغییر و نوسان است و قیمت تسویه در اختیار معامله‌گر قرار دارد و نقدشوندگی معاملات آپشن به سبک آمریکایی بهتر از معاملات آپشن به سبک اروپایی است. به عقیده معاملات آپشن چیست؟ وی دلیل دوم آن است که تیک سایز (به ازای هر واحد جابه‌جا‌یی، ارزش دارایی چقدر جابه‌جا‌ می‌شود) نوسان قیمت آپشن بهتر است درصدی معنادار از تیک سایز دارایی پایه که همان معاملات آتی است باشد. برای مثال اگر تیک سایز معاملات آتی ۵۰۰ تومان است بهتر است تیک‌سایز معاملات آپشن حداقل ۱۰۰ تومان باشد تا نوسان قیمت راحت‌تر صورت گیرد.سومین دلیل که سهرابی اشاره می‌کند آن است در صورتی که از روش آپشن آمریکایی استفاده شود قیمت اعمال باید روزانه یا حداقل هفتگی تغییر پیدا کند. بنابراین مرسوم است که از آپشن اروپایی برای معاملات سهام و شاخص سهام و از آپشن آمریکایی برای معاملات آتی طلا و اوراق خزانه استفاده می‌شود.به گفته وی، این موضوع یکی از دلایل رونق آپشن در معاملات طلا و اوراق خزانه است و در نهایت مزیت وجود معاملات آتی و آپشن در کنار یکدیگر این است که این موضوع اقدام به پوشش ریسک، آربیتراژ و سفته‌بازی را تسهیل می‌کند.

دو چالش در معاملات اروپایی آپشن

مهم‌ترین نکته در ارتباط با اختیار معامله قراردادهای آتی این است که اعمال اختیار معامله معمولا منجر به تحویل دارایی پایه نمی‌شود و در بیشتر شرایط و موقعیت‌ها دارایی پایه اختیار معامله (یعنی قرارداد آتی) عموما قبل از موعد تحویل مسدود می‌شوند. بنابراین در اینجا است که دلیل و لزوم استفاده از روش معاملاتی آپشن آمریکایی بیشتر نمایان می‌شود.به گفته وی، در واقع آپشن زمانی می‌تواند بهتر پوشش ریسک دهد که قبل از تاریخ سررسید دارنده اختیار بتواند قراردادش را اجرا کند و به یک معامله آتی تبدیل کند، اما در مدل اروپایی این اتفاق فقط در تاریخ سررسید رخ می‌دهد.سهرابی با اشاره به اینکه طولانی‌تر شدن زمان قرارداد اختیار معامله به پوشش ریسک، بهتر کمک می‌کند، افزود: در حال حاضر در بازار معاملاتی آتی فقط برای ماه اسفند شیوه اختیار معامله وجود دارد و برای ماه‌های دورتر مثل اردیبهشت، تیر، شهریور و آبان این امکان وجود ندارد؛ درحالی‌که اگر در معاملات آتی از ابزار اختیار معامله برای سررسیدهای طولانی‌تر استفاده کنیم، بهتر می‌توانیم ریسک را پوشش دهیم.

نقص دیگر که این تحلیلگر بازارهای مالی به آن اشاره می‌کند آن است که به دلیل وجود نرخ بهره بدون ریسک مثبت همواره احتمال دارد قرارداد اختیار معامله زودتر از تاریخ سررسید اجرا شود، بنابراین استفاده از روش آمریکایی نسبت به مدل اروپایی با ارزش تر است و نکته مهم این است که نرخ بهره بدون ریسک مثبت در ایران، رقمی بالاتر از دیگر نقاط جهان است.به زبان ساده اینکه چون نرخ بهره در ایران بالاتر از سایر نقاط دنیا است، ریسک معاملات آپشن هم بالاتر است و وقتی که از شیوه آپشن اروپایی استفاده می‌کنیم به دلیل ضعف در اجرای قرارداد (فقط در تاریخ سررسید قرارداد اجرا می‌شود) ریسک‌مان را نمی‌توانیم به خوبی پوشش دهیم، بنابراین به دلیل مثبت بودن نرخ بهره بدون ریسک باید اجازه دهیم که از معاملات آپشن آمریکایی استفاده شود که قراردادهای اختیار معامله تا قبل از تاریخ سررسید بتوانند اجرا شوند.

نکاتی که مدل قرارداد آپشن اروپایی را ایرانیزه کرده است

فقط کوتاه‌ترین سررسید می‌تواند اختیار معامله را در مناسباتش لحاظ کند، در صورتی که حداقل باید ۴ ماه سررسید آپشن وجود داشته باشد. به گفته سهرابی در واقع به این دلیل که معاملات نوپا و تازه است برای کاهش ریسک، تعداد سررسیدها را کاهش داده و به یک سررسید رسانده‌اند و از آن سو قیمت اعمال را افزایش داده‌اند که البته این موضوع با توجه به سبک معامله آپشن اروپایی که وجود دارد منطقی است. اما این موضوع منجر به کاهش ریسک ذاتی معاملات آتی نشده است، به این دلیل که اساسا سبک معاملاتی اروپایی کمتر می‌تواند ریسک را کاهش دهد. وی با اشاره به اینکه دومین موضوع این است که تیک سایز معاملات در حال حاضر در ایران کوچک است در حالی که حداقل باید به ۱۰۰ تومان برسد گفت: در ارتباط با ماهیت معاملات آپشن ایراد بزرگ این است که چرا از آپشن اروپایی استفاده شده است؟ در واقع آپشن اروپایی بیشتر به درد شاخص سهام می‌خورد (چون نوسان کمتری دارد)، ولی در معاملات آتی طلا به دلیل نوسانی که دارد بهتر است از مدل آمریکایی استفاده کنند. راه‌اندازی معاملات اختیار معامله یا همان آپشن تریدینگ یک واقعیت است که باید حتما انجام شود، در طول سال‌های قبل معاملات آپشن چیست؟ که معاملات آتی رونق داشته اگر معاملات آپشن وجود داشت اتفاقاتی که در زمان نوسانی شدن بازار از قبیل اورلوز شدن و. رخ می‌دهد حادث نمی‌شد، بنابراین در وجود معاملات آپشن و سوار کردن معاملات آتی یک امر ضروری است که زودتر از اینها باید رخ می‌داد، اما اینکه این سبک معامله هنوز جا نیفتاده هم یک موضوع طبیعی است، بنابراین با گذشت زمان ایرادها و معایبش گرفته خواهد شد و این روند کامل تر خواهد شد.