ماتریس SWOT چیست؟

شرکت‌های نوآور در ماتریس SWOT رویکردی پیشروانه دارند. آن‌ها نه تنها از اعضای داخلی؛ بلکه از مشتریان و بازخورد آن‌ها برای تحلیل جدول سوات خود استفاده می‌کنند.

ماتریس سوات (SWOT) چیست و چگونه باید آن را به درستی انجام دهید؟

ماتریس سوات (swot) یک ابزار به شدت ساده اما در عین حال بسیار مفید است که شما را در توسعه‌ی استراتژی کسب‌وکارتان یاری می‌دهد. مهم نیست صاحب یک استارتاپ جدید باشید یا یک شرکت قدیمی؛ در هر حالت استفاده از تجزیه و تحلیل سوات به شدت توصیه می‌شود.

سوات (SWOT) مخفف چهار واژه‌ی قدرت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت (Opportunity)، تهدید (Threat) و چارچوبی است که برای ارزیابی موقعیت رقابتی شرکت و توسعه برنامه‌ریزی استراتژیک استفاده می‌شود. تجزیه و تحلیل SWOT عوامل داخلی و خارجی و همچنین پتانسیل فعلی و آینده سازمان شما را ارزیابی می‌کند.

اصولاً از ماتریس سوات (SWOT) برای داشتن دیدگاهی داده‌محور و واقع‌گرایانه، نسبت به نقاط قوت و ضعف یک سازمان یا شرکت استفاده می‌شود. هر سازمان موظف است با دیدگاهی واقع‌گرایانه و نیز با اجتناب از باورهایی که از قبل موجود بوده و یا نقاط خاکستری، این تحلیل را به طور پیوسته و بادقت کامل، اجرا کند. البته لازم به ذکر است که شرکت‌ها باید از تحلیل سوات به عنوان یک راهنما استفاده کنند، نه یک نسخه‌ی تمام و کمال.

چگونه یک ماتریس سوات (SWOT) داشته باشید؟

همانطور که در بالا اشاره کردیم، تجزیه و تحلیل سوات تکنیکی است که در هر شرکت برای ارزیابی این موارد به کار می‌رود:

• عملکرد
• رقابت
• ریسک
• پتانسیل‌های یک کسب‌و‌کار
• پتانسیل‌های یک خط تولید یا توزیع

تکنیک تحلیل سوات با استفاده از داده‌های داخلی و خارجی، شما را به سمت و سوی استراتژی‌هایی موفقیت‌آمیزتر هدایت می‌کند و از وضعیتی با احتمال موفقیت کمتر بیرون می‌کشد. تحلیلگران، سرمایه‌گذاران یا رقبای مستقل، می‌توانند شما را در خصوص قدرت یا ضعف کسب‌وکارتان، دلایل و چگونگی آن راهنمایی کنند.

مروری بر ماتریس سوات (SWOT)

تحلیلگران، ماتریس سوات را به صورت یک مربع چهارخانه نمایش می‌دهند. هر خانه از این مربع مربوط به یکی از چهار مورد (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) است. ظاهر این ماتریس طوری طراحی شده که در یک نگاه، دورنمایی کلی از موقعیت شرکت را در اختیار شما قرار می‌دهد. هرچند موارد مذکور در زیر عناوین مختلف، همه از یک درجه‌ی اهمیت برخوردار نیستند؛ اما همگی باید به گونه‌ای نمایش داده شوند که اطلاعات خوبی را از فرصت‌ها و تهدیدها و همچنین مزایا و معایب موجود ارائه نمایند.

چهار بخش اصلی ماتریس سوات (SWOT)

پیشتر هم اشاره کردیم که ماتریس سوات یا تحلیل سوات شامل چهار جز اصلی است.

قوت‌ها در تکنیک سوات

منظور از قوت یا نقاط قوت مواردی است که شرکت یا سازمان شما از آن نظر از رقبا پیشی می‌گیرد و متمایز عمل می‌کند. از جمله نقاط قوت هر شرکت یا سازمان می‌توان به این موارد اشاره کرد:

سوالاتی که درباره نقاط قوت سازمان خود می‌توانید بپرسید، عبارتند از:

• مزیت رقابتی کسب‌و‌کار ما چیست؟
• از چه منابعی برخورداریم؟
• کدام یک از محصولات ما عملکرد بهتری دارند؟

ضعف در ماتریس سوات

ضعف شرکت یا سازمان شما، عملکرد بهینه‌ی آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. منظور از ضعف یا نقاط ضعف، ابعادی از سازمان است که برای ورود به بازار رقابت و بقا در آن باید بهبود یابید. از جمله این نقاط ضعف می‌توان موارد زیر را نام برد:

• برند ضعیف
• قروض بالا
• زنجیره‌ی تأمین ناکافی
• فقدان سرمایه

سوالاتی که درباره نقاط ضعف سازمان خود می‌توانید بپرسید عبارتند از:

• کدام بخش را می‌توانیم بهبود بخشیم؟
• کدام یک از محصولات ما عملکرد خوبی ندارند؟
• در چه مواردی با کمبود منابع روبروییم؟

فرصت در تحلیل SWOT

منظور از فرصت فاکتورهای خارجی مطلوبی است که سازمان را با مزیت رقابتی روبرو می‌کند. به عنوان مثال، اگر کشوری تعرفه‌ها را کاهش دهد، یک تولیدکننده‌ی خودرو می‌تواند ماشین‌های خود را به بازاری جدید صادر کرده و در نتیجه فروش و سهام بازاری خود را افزایش دهد.

سوالاتی که درباره فرصت‌های سازمان خود می‌توانید بپرسید عبارتند از:

• با استفاده از کدام فناوری‌ها می‌توانیم عملکرد خود را بهبود بخشیم؟
• آیا این امکان وجود دارد که بتوانیم هسته‌ سازمان خود را توسعه دهیم؟
• به کدام بخش از بازارهای جدید می‌توانیم دسترسی داشته باشیم؟

تهدید در ماتریس SWOT

تهدید همانطور که از نامش پیداست، دارای پتانسیل کافی برای ضربه و ضرر زدن به سازمان شما است. به طور مثال، برای یک شرکت تولیدی غلات، خشکسالی می‌تواند یک تهدید محسوب شود. چرا که در دوران خشکسالی میزان محصول برداشتی کاهش می‌یابد و در نتیجه تولید کاهش چشمگیری خواهد داشت. از دیگر تهدیدات متداول می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• افزایش قیمت مواد
• افزایش رقابت
• تأمین کار پایین

سوالاتی که می‌توانید درباره تهدید‌های پیرامون کسب‌و‌کارتان مطرح کنید:

• کدام یک از مقررات جدید می‌تواند عملکرد کسب‌و‌کار ما را تهدید کند؟
• رقبای ما از چه نظر بهتر از ما عمل می‌کنند؟
• کدام یک از ترندهای مصرف‌کنندگان ممکن است کسب‌و‌کار ما را تهدید کند؟

چطور از ماتریس سوات (SWOT) استفاده کنید؟

به طور کلی برای تحلیل سوات می‌توان از دو بعد وارد عمل شد:

ابعاد داخلی تکنیک سوات

به طور کلی باید گفت که ضعف و قدرت‌های هر سازمان یا شرکت فاکتورهای داخلی تأثیرگذار بر استراتژی آن هستند. مواردی که داخل خود شرکت روی می‌دهند می‌توانند منابع اطلاعاتی خوبی برای شناسایی نقاط ضعف و قدرت در تحلیل سوات باشند. این موارد معمولاً مواردی هستند که شما روی آن‌ها کنترل دارید. از جمله مواردی که می‌توان برای فاکتورهای داخلی مثال زد، عبارتند از:

1. منابع انسانی
2. شرکا
3. سرمایه‌ی معنوی
4. منابع مالی
5. دارایی‌های ملموس و ناملموس
6. موقعیت مکانی سازمان
7. بهینه‌سازی‌های اجرایی

ابعاد خارجی ماتریس سوات

آنچه بیرون از سازمان روی می‌دهد هم به اندازه فاکتورهای داخلی، اهمیت دارد. معمولاً فرصت‌ها و تهدیدها مواردی هستند خارج از چارچوب داخلی هر سازمان یا شرکت.

این فاکتورها عمدتاً در بستر بازارهای گسترده و کلان عمل می‌کنند و بر عملکرد سازمان شما هم تأثیر خواهند گذاشت. از جمله این فاکتورهای خارجی و تأثیرگذار بر ماتریس سوات می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. سیاست‌های مالی
2. تغییرات بازاری
3. دسترسی به تأمین کنندگان
4. رقبا
5. قیمت محصولات و مواد خام
6. رفتار خرید مشتریان

چه کسی باید تحلیل سوات را انجام دهد؟

اگر می‌خواهید جدول سوات یا ماتریس SWOT قابل قبولی داشته باشید، باید در آن واحد از مدیران و بنیان‌گذاران شرکت یا سازمان خود دعوت به عمل آورید. تحلیل سوات کاری نیست که بشود به این راحتی‌ها به عهده‌ی کسی دیگر گذاشت. پس، از نظارت مدیران و رهبران غافل نشوید.

با این حال، تیم مدیریت شرکت تنها افرادی نیستند که باید به طراحی و تحلیل جدول سوات بپردازند. در واقع، شما باید تیمی از بهترین افراد شرکت را تشکیل دهید که بتوانند نماینده‌ی خوبی از سازمان شما باشند. برای تشکیل تیم تحلیل ماتریس سوات می‌توانید از بخش‌های زیر کمک بگیرید:

• بخش فروش
• خدمات مشتریان
• بازاریابی
• توسعه محصول

همانطور که می‌بینید، از همه‌ی گروه‌های شرکت باید یک نماینده پشت میز تحلیل ماتریس سوات نشسته باشد.

شرکت‌های نوآور در ماتریس SWOT رویکردی پیشروانه دارند. آن‌ها نه تنها از اعضای داخلی؛ بلکه از مشتریان و بازخورد آن‌ها برای تحلیل جدول سوات خود استفاده می‌کنند.

شما هم اگر صاحب یک کسب‌و‌کار قدیمی یا حتی یک استارتاپ جدید هستید می‌توانید از بازخورد مشتریان، دوستان و آشنایان خود بهره‌مند شوید.

بازار هر لحظه در حال تغییر و تحول است. بنابراین شما برای داشتن یک تحلیل همه‌جانبه و دقیق از ماتریس سوات سازمان خود، باید به طور دائم استراتژی‌های خود را ارزیابی کنید و توصیه می‌شود هر سال، یک بار تحلیل ماتریس سوات خود را تجدید نمایید.

همچنین اگر صاحب استارتاپی هستید، توصیه می‌کنیم تحلیل سوات را بخشی از فرایند برنامه‌ریزی کسب‌و‌کار خود در نظر بگیرید. با این کار می‌توانید یک استراتژی برای شروع کار تهیه و مسیر راه خود را مشخص کنید.

چطور یک تحلیل سوات خوب و دقیق داشته باشید؟

برای داشتن یک ماتریس سوات خوب باید نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای مربوط به شرکت خود را شناسایی، ارزیابی و تحلیل نمایید. توصیه می‌شود در آغاز با فهرستی از سوالات مربوط به هر یک از چهار آیتم فوق شروع به کار کنید. این سوالات می‌توانند راهنمایی برای تکمیل تحلیل سوات و تهیه‌ی یک لیست متعادل باشند. معمولاً می‌توان ماتریس سوات را به صورت یکی از چند شکل زیر تهیه کرد:

استفاده از جداول چهارخانه برای تهیه‌ی ماتریس سوات متداول‌ترین روش است. در این جدول، دو خانه‌ی بالایی به نقاط قوت و ضعف و دو خانه‌ی تحتانی به فرصت‌ها و تهدیدها اختصاص دارند.

پیشتر درباره اعضای تیم تحلیل سوات صحبت کردیم. برای انجام این تحلیل به زمان زیادی نیاز ندارید.

گردآوری افراد مناسب

از بخش‌های مختلف شرکت یا سازمان خود افراد مناسب را گرد هم آورده و مطمئن شوید که آن‌ها نمایندگان خوبی برای هر دپارتمان یا تیم هستند. می‌فهمید که گروه‌های مختلف فعال در شرکت شما دارای دیدگاه‌های گوناگونی بوده و همین تفاوت نظر می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر موفقیت تحلیل سوات شما داشته باشد.

ایده‌های خود را به دیوار بچسبانید

انجام تحلیل سوات شباهت زیادی با جلسات طوفان مغزی دارد. روش‌های صحیح و غلط زیادی برای انجام این جلسات تحلیلی وجود دارد. پیشنهاد ما این است که به هر کدام از اعضا یک دسته برگه یادداشت بدهید و از آن‌ها بخواهید تمام ایده‌های خود را روی کاغذ بیاورند. با این کار تک تک افراد می‌توانند اظهار نظر کنند و جلسه از حالت تک‌ صدایی بیرون خواهد آمد.

پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه، جلسه‌ی طوفان مغزی، ماتریس SWOT چیست؟ همه‌ی برگه یادداشت‌ها را به دیوار بچسبانید و اگر کسی ایده‌ی جدیدی داشت اجازه بدهید یادداشت خود را به دیوار یادداشت‌ها اضافه کند.

ایده‌ها را دسته‌بندی نمایید

پس از سازماندهی ایده‌ها، نوبت به دسته‌بندی آن‌ها می‌رسد. می‌توانید از سیستم رأی‌گیری استفاده کنید. هر کسی دارای ۴ یا ۵ رأی است که می‌تواند هر طور که دوست دارد از آن استفاده کند. بر اساس این سیستم رأی گیری، شما با یک اولویت‌بندی روبرو خواهید بود.

البته این اولویت‌ها قابل بحث و بررسی هستند. مثلاً ممکن است یکی از حضار آخرین عضو لیست شما را اولین اولویت در نظر بگیرد. شما می‌توانید برای هر چهار خانه از جدول سوات، این اولویت‌بندی را مجدداً تکرار کنید و به بررسی و تحلیل ماتریس سوات سازمان خود بپردازید.

بهترین زمان برای ماتریس سوات (SWOT)

پیش از هرگونه اقدامی در سطح سازمانی باید ماتریس سوات شرکت خود را تحلیل کنید. مهم نیست بخواهید اقدامات جدید را بررسی، سیاست‎‌های داخلی سازمان را اصلاح یا اینکه فرصت‌های مختلف برای تغییر و اصلاح برنامه‌های اجرایی را ارزیابی کنید، در هر حالت ماتریس سوات به کارتان خواهد آمد.

بعضی اوقات صرفاً برای این که تصویری کلی از وضعیت فعلی شرکت خود داشته باشید، می‌توانید تحلیل سوات انجام دهید. بدین ترتیب خواهید دانست چه اقدامات و برنامه‌هایی را باید اجرایی سازید.

ماتریس سوات به شما نشان خواهد داد که بهترین روش‌ها برای داشتن عملکردی بهینه، کدام هستند و چه تنظیمات و تغییرات اجرایی لازم دارید.

پس از اتمام ماتریس سوات چگونه باید از آن استفاده کنید؟

وقتی فرایند تحلیل سوات شما تکمیل شد، می‌توانید وارد فاز توسعه‌ی استراتژی شوید. هر چه باشد، هدف از تهیه‌ی جدول سوات و تحلیل آن ایجاد یک استراتژی مناسب برای کسب‌‌و‌کار است که ظرف مدت چند ماه بتواند نتیجه بخش باشد.

اولین مرحله این است که به نقاط قوت شرکت خود نگاه کنید و ببینید چطور می‌توانید از این نقاط قوت به نفع پیشرفت شرکت خود استفاده و بعد به این فکر کنید که چطور می‌توانید از این نقاط قوت برای مبارزه با تهدیدهای موجود در بازار بهره ببرید. می‌توانید با استفاده از تحلیل سوات فهرستی از اقدامات لازمه را تهیه نمایید.

پس از تهیه‌ی این فهرست به تقویم شرکت خود نگاه کرده و شروع به هدف‌گذاری، کنید. در این مرحله باید از خود بپرسید که در هر بازه‌ی زمانی از این تقویم، قصد دارید چه هدفی را محقق سازید.

برای این کار باید فرصت‌هایی را که در مبارزه با نقاط ضعف به کمکتان می‌آیند شناسایی و تحلیل نمایید. آیا می‌توانید این نقاط ضعف را کاهش داده و تهدید‌هایی را که شناسایی کرده‌اید از میان بردارید؟ مجدداً باید فهرستی از اقدامات و برنامه‌های خود را تهیه کرده و اولویت‌بندی کنید.

مثال‌هایی از تحلیل SWOT

در سال ۲۰۱۵، Value Line یک تحلیل سوات از شرکت کوکاکولا ارائه داد و در آن به نقاط قوتی مثل برند معروف جهانی، شبکه توزیع گسترده و فرصت‌های موجود در بازارهای نوظهور اشاره و ضعف‌ها و تهدیدهایی مانند نوسانات ارزهای خارجی، افزایش علاقه مردم به نوشیدنی‌های سالم و رقابت با تولیدکنندگان نوشیدنی‌های سالم را هم مطرح کرد.

با اینکه این تحلیل سوات باعث شد سوالات سختی درباره استراتژی‌های کوکاکولا مطرح شود؛ اما همچنان این شرکت را به عنوان تولیدکننده درجه یک نوشابه معرفی کرد که می‌تواند یک منبع قابل اعتماد برای سرمایه‌گذار‌های محافظه‌کار باشد و سود قابل توجهی به آن‌ها بدهد.

۵ سال بعد، این تجزیه و تحلیل‌ SWOT شرکت Value Line به اثبا رسید. زیرا کوکاکولا ششمین برند قوی جهان است (همانطور که در آن زمان بود) و سهام خود را در این مدت، بیش از ۶۰ درصد افزایش داده است.

برای داشتن تصویر بهتری از ماتریس سوات (SWOT)، مثال یک شرکت ساخت اسموتی ارگانیک را در نظر بگیرید. این شرکت برای درک بهتر نحوه رقابت در بازار اسموتی و اینکه چه چیزی باعث عملکرد بهتر آن‌ها می‌شود، یک تجزیه و تحلیل SWOT انجام داد و مشخص شد که نقاط قوتش تامین منابع، خدمات مشتریان و ارتباط قوی با تامین‌کنندگان است. این شرکت در حین فعالیت خود چند حوزه ضعف را هم مشخص کرد که شامل تنوع کم محصولات، تجهیزات قدیمی و نرخ بالای برگشت محصولات بودند.

با بررسی چگونگی تأثیر محیط خارجی بر کسب‌و‌کار خود، فرصت‌هایی را در زمینه فناوری‌های نوظهور، بازار دست‌نخورده و بکر و تغییر فرهنگ به سمت زندگی سالم شناسایی و تهدیدهایی مانند یخ‌زدگی زمستانه محصولات زراعی، همه‌گیری جهانی و نقص در زنجیره تامین را کشف کرد. در کنار سایر تکنیک‌های برنامه‌ریزی، این شرکت از ماتریس SWOT برای تقویت نقاط قوت و فرصت‌های خارجی خود برای از بین بردن تهدیدها و تقویت حوزه‌های ضعیفش، استفاده کرد.

تحلیل SWOT یا ماتریس SWOT چیست؟

تحلیل SWOT که تحت نام هایی چون ماتریس SWOT، ماتریس اس دبلیو او تی و تحلیل سوات نیز شناخته می شود یکی از مهمترین ابزارهای تحلیل استراتژیک برای سازمان های امروزی است. امروزه عدم اطمینان ناشی از تغییرات محیطی و کسب سود بیشتر موجب شده است برنامه ریزی به صورت یک ضرورت انکارناپذیر تلقی شود. ازجمله انواع برنامه ریزی سازمانی می‌توان به برنامه ‌ریزی استراتژیک اشاره کرد.

برنامه ریزی استراتژیک موجب می‌شود سازمان فعالیت‌ها و خدماتش را برای رفع نیازهای در حال تغییر محیط تطبیق دهد. این برنامه‌ریزی نه ‌تنها چارچوبی برای بهبود برنامه تدوین می‌کند، بلکه چهارچوبی برای ساختاردهی مجدد برنامه‌ها، ارتباطات سازمانی و همکاری‌ها و نیز برای ارزیابی پیشرفت سازمان در این زمینه‌ها ارائه می‌کند. یکی از روش‌های مورداستفاده در برنامه‌ریزی استراتژیک برای سازمان‌ها، روش ماتریس SWOT یا ماتریس سوآت است.

تحلیل swot چیست؟

تحلیل SWOT برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ توسط دو فارغ‌التحصیل مدرسه بازرگانی هاروارد به نام های جورج آلبرت اسمیت و رولاند کریستنسن مطرح شد. در آن زمان این تحلیل ضمن کسب موفقیت‌های روزافزون به‌عنوان کسب ابزار مفید مدیریتی شناخته شد؛ اما شاید بیشترین موفقیت مشهود این تحلیل زمانی به دست آمد که Jack Welch از آن برای بررسی ماتریس GE (مدل تدوین استراتژی جنرال الکتریک) و افزایش بهره‌وری سازمان خود استفاده کرد.

تحلیل SWOT قبل از ورود به هر بازار و به طور کلی هر زمانی که می‌خواهیم بازخورد فعالیت‌های بازاریابی و تبلیغات مان را افزایش دهیم بسیار ضروری‌ است. طبق گفته‌ی بانی تیلور (Bonnie Taylor)، اصلی‌ترین هدف تحلیل SWOT کمک به سازمان‌ها در رسیدن به آگاهی کامل از تمامی عواملی است که در تصمیم‌گیری مؤثر هستند.

تحلیل SWOT ابـزاری بـرای شـناخت تهدیدها و فرصت‌های موجود در محیط خارجی یک سیستم و بازشناسی ضعف‌ها و قوت‌های داخلـی آن به‌منظور سنجش وضعیت و تدوین راهبرد برای هدایت و کنتـرل سیـستم مزبـور می باشد.

استراتژی های swot چیست؟

۱-نقاط قوت (Strengths)

عبارت است از شایستگی های ممتاز و حتی متمایزی که به ‌وسیله آنها سازمان می‌تواند نسبت به رقبا مزیت رقابتی کسب کند .

یک سازمان باید به نقاط قوت خود هم از دید درونی و هم از دید شرایط بیرونی سازمان توجه ویژه ای داشته باشد. وقتی سازمان نقاط قوت خود را بررسی می کند، باید درباره ی ارتباط این نقاط قوت با رقیبان هم بررسی های لازم را انجام دهد.

نقاط قوت یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:

• روابط مثبت با تامین کنندگان
• اختراعات سازمان
• داشتن منابع مالی زیاد
• منابع انسانی کارا و موثر
• تصویر مثبت ذهنی میان خریداران
• دسترسی به شبکه‌های توزیع مناسب محبوب و شناخته شده
• هزینه تمام شده پایینتر از رقبا
• انحصار در دسترسی به برخی منابع

برای شناسایی نقاط قوت یک سازمان باید به اینگونه سوالات پاسخ دهد:

• سازمان شما چه مزایایی دارد؟
• چه کارهایی را از سایرین بهتر انجام می‌دهد؟
• چه چیزهای منحصر به فردی دارد که از عهده رقبا خارج است ؟
• مردم و مشتریان نقاط قوت سازمان شما را چگونه ارزیابی می‌کنند؟
• منبع اصلی سود و درآمد شما چیست؟
• در کدام ماتریس SWOT چیست؟ بازارها سهم بیشتری را در اختیار داریم؟
• آیا منابع انسانی کارا و موثر در اختیار داریم؟

۲-نقاط ضعف (Weaknesses)

محدودیت یا کمبود در منابع، مهارت‌ها، امکانات و توانایی‌هایی است که به ‌صورت محسوس مانع عملکرد اثربخش سازمان شود. در واقع نقاط ضعف ، ایرادات کار و نکات منفی ای است که سازمان درگیر آن است.

نقاط ضعف یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:

• عدم پشتیبانی و حفاظت از اختراعات
• برند ضعیف و یا تصویر ذهنی منفی نسبت به برند
• ساختارهای پرهزینه در سازمان
• عدم دسترسی به شبکه‌های توزیع مناسب
• عدم دسترسی به منابع لازم
• نیروی انسانی ضعیف و مدیریت منابع انسانی ناکارآمد

برای شناسایی نقاط ضعف یک سازمان باید به اینگونه سوالات پاسخ دهد:

• کدام بخش کار را باید بهبود دهیم؟
• کدام فعالیت ها باعث کاهش بهره وری و فروش سازمان شده است؟
• کدام فعالیت ها و واحدها باعث ضرر مالی می شوند ؟
• مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند و چگونه ارزیابی می کنند؟
• سازمان ما در محیط بیرونی چه تصویری دارد؟
• چه کارهایی به طور نامناسب انجام می‌ شود؟

۳-فرصت‌ها (Opportunities)

عبارت است از یک موفقیت مطلوب عمده در محیط خارجی سازمان مانند شناخت بخشی از بازار که پیش‌ از این فراموش ‌شده بود. در واقع فرصت ها عناصری محیطی هستند که سازمان می‌ تواند از آن ها به نفع خود بهره‌ برداری کند.

تحلیل دقیق محیط خارجی می‌ تواند باعث شناسایی فرصت‌ های جدیدی شود که توسعه و رشد را برای سازمان دربرخواهد داشت.

فرصت های پیش روی یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:

• نیازهای مشتری که هنوز برطرف نشده اند
• کاهش محدودیت‌ های قانونی و تجاری
• شناخت بخشی از بازار که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
• بهبود وضعیت رقابتی
• بهبود در روابط با خریداران و فروشندگان
• ظهور فناوری های نوین

۴-تهدید‌ها (Threats)

یک تهدید، موقعیت نامطلوبی در محیط خارجی سازمان است که می تواند برای سازمان دردسرساز و خطرناک شود. تهدیدها زمانی به وجود می آیند که شرایط محیط خارجی، قابلیت اطمینان و سودآوری سازمان را به خطر می‌ اندازد.

تهدیدهای پیش روی یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:

• افزایش قدرت چانه زنی خریداران و تامین کنندگان
• تغییرات سریع و عمده تکنولوژی به گونه ای که دستیابی به این فناوری ها فراتر از توانایی انطباق سازمان باشد.
• ظهور محصولات جایگزین پر قدرت
• افزایش رقابت منجر به ظرفیت بیش از حد
• مشکلات اقتصادی مانند رکود و کاهش قدرت خریداران
• جنگ قیمت از طرف رقبا
• افزایش محدودیت‌های تجاری و قانونی

در ویدیوی زیر مثالی کاربردی از تحلیل swot برای تعیین نقاط ضعف ، نقاط قوت ، فرصت ها و تهدیدات در شرکت قهوه استارباکس را مشاهده می کنیم :

چه زمانی ازتحلیل SWOT استفاده کنیم؟

• در ابتدای طراحی کمپین‌ های بازاریابی
• هنگام اتخاذ سیاست‌ های کاری متفاوت در کسب‌ و کار
• کشف موقعیت‌ های مناسب برای اعمال تغییرات در شرکت

در سیر شکل‌گیری ماتریس تحلیل SWOT سه مرحله تکاملی گزارش‌ شده است که عبارتند از:

1. تدوین تکنیک هـایی که به سنجش نقاط قوت و ضعف درونی سیستم پرداخته اند.
2. تدوین تکنیک هایی که به تحلیـل تهدیـدات و فرصت‌های محیط خارجی سیستم توجه داشته‌اند.
3. تدوین تکنیک هایی که به تعامل و هماهنگ‌ سازی تغییر داخلی و خارجی می‌پردازد.

اگرچه مجموعه متغیرهای موجود در ماتریس SWOT (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) متغیرهای جدیـدی نیستند؛ لیکن نکته بدیع این تکنیک را باید در توانایی آن در هماهنگ نمـودن و یـافتن ارتبـاط نظام‌ مند میـان متغیرهای مزبور دانست.

هرچند بسیاری از مؤلفین حوزه برنامه‌ریزی راهبردی به لزوم بهره گیری شرکت‌ها از قوت خود برای استفاده از فرصت‌ها اعتقاد دارند امـا نبایـد معـادلات مهـم دیگـری همچـون کاسـتن از ضعف‌ها به‌منظور بهره جستن از فرصت‌ها مورد غفلت قرار گیرد. به‌هرحال یـک “ضـعف” در حقیقـت بـه مفهوم نبود “قوت” است و تلاش در جهت کاستن از ضعف می‌تواند به ‌نوبه خـود بـه تـدوین یـک راهبـرد متمایز برای موسسه منجر شود. تکنیـک تحلیل SWOT همچنـین ابزاری برای ترغیب تصمیم گیران جهت یافتن تاکتیک‌ها و اقدامات مؤثرتر می باشد.

مراحل تحلیل SWOT

1. بررسی محیط خارجی
   بررسی محیط خارجی با فهرست نمودن تهدیدات خارجی (T) و فرصت‌ها (O) آغاز می‌شود. سپس ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) را تهیه می‌کنیم. معمولاً در حوزه مدیریت سرفصل‌های تهدیـدات و فرصت‌ها شـامل عوامـل اقتـصادی، اجتمـاعی، سیاسـی، جمعیت شناختی، تولید و خدمات، تکنولوژی، بازار و رقابت می‌شود. باید توجه داشت که در تحلیل این عوامـل نبایـد صرفاً به بررسی محیط کنونی بسنده کرد بلکه مهم‌تر از آن آینده‌ نگری و تحلیل محیط آینده است.
2. بررسی محیط داخلی
   محیط داخلی سازمان برای شناخت قوت‌ها (S) و ضعف‌ها (W) ارزیابی می‌شود. معمولاً سرفصل‌های قوت و ضعف‌ها در حـوزه علـم مـدیریت بازرگانی شامل عوامل سازمان، عملیات، مالی، بازاریابی و غیره می‌گردد. در ادامه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) تشکیل می‌شود.
3. تدوین راهبرد
   روش تجزیه و تحلیل SWOT به شکل نظام یافته هر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید‌ها را که در مرحله قبل شناسایی‌ شده‌ اند مورد تحلیل قرار داده و استراتژی‌ های متناسب با موقعیت را منعکس می‌ سازد. در مدل تحلیل SWOT پس از فهرست نمودن هر یک از عوامل قوت، ضعف، ماتریس SWOT چیست؟ فرصت و تهدید که در مرحله قبل شناسایی‌ شده و نوشتن آن‌ها در سلول‌های مربوطه به خود برحسب ترتیب امتیاز وزن‌ دار از محل تلاقی هر یک از آن‌ها استراتژی‌های موردنظر حاصل می‌گردد؛ بنابراین همواره تحلیل SWOT منجر به چهار دسته استراتژی ST، WT، WOو SO می‌شود.

در ادامه به بررسی هر یک از این ۴ دسته استراتژی می پردازیم:

-حال به تشریح هر یک از روش swot در برنامه ریزی استراتژیک میپردازیم:

راهبرد دفاعی (راهبرد حداقل – حداقل)

هدف کلی این راهبرد که می‌توان آن را راهبرد «بقاء» نیـز نامیـد، کـاهش ضعف‌های سیـستم به‌منظور کاستن و خنثی‌ سازی تهدیدات است. در قلمرو فعالیت‌های بازرگانی بنگاهی که با تهدیدات خارجی و ضعف‌های درونی روبرو است در واقع با وضعیت وخیمی سروکار دارد. لذا بنگاه مزبـور می‌بایست بـرای بقـاء خود جنگیده و راهی برای دفاع از خود جستجو نماید. در چنین وضعیتی، صرفاً راه‌حل‌هایی بسیار واکنـشی نظیر انحلال بنگاه، ادغام با دیگر مؤسسات و یا کاهش فعالیت‌های بنگاه پیش روی موسسه است.

راهبرد انطباقی (راهبرد حداقل – حداکثر)

راهبرد انطباقی تلاش دارد تا با کاستن از ضعف‌ها بتواند حداکثر استفاده را از فرصت‌های موجود ببرد. یک سازمان ممکن است در محیط خارجی خود متوجه وجود فرصت‌ هایی شـود ولـی به‌ واسطه ضعف‌های سازمانی خود قادر به بهره‌ برداری از آن نباشد. در چنین شرایطی اتخـاذ راهبـرد انطبـاقی می‌تواند امکـان استفاده از فرصت را فراهم آورد.

راهبرد اقتضایی (حداکثر – حداقل)

این راهبرد بر پایه بهره گرفتن از قوت‌های سیستم برای مقابله با تهدیدات تـدوین می‌گردد و هـدف آن بـه حداکثر رساندن نقاط قوت و به حداقل رساندن تهدیدات است. بااین‌وجود از آنجا که تجـارب گذشـته نـشان داده است که کاربرد نابجای قدرت می‌تواند نتایج نامطلوبی به بار آورد هیچ سازمانی نباید به‌طور نـسنجیده از قدرت خود جهت رفع تهدیدات استفاده کند.

راهبرد تهاجمی (حداکثر – حداکثر)

تمام دستگاه‌ها خواهان وضعیتی هستند که قـادر باشـند توأمان قـوت و فرصت‌های خـود را بـه حـداکثر برسانند. برخلاف راهبرد دفاعی که یک‌راه حل واکنـشی اسـت راهبـرد تهـاجمی یک‌راه حـل کنش گر می باشد. در چنین وضعیتی سازمان با استفاده از نقاط قوت خویش در جهـت گـسترش بازار تولیدات و خدمات خود گام برمی‌دارد. باید توجه داشت که اگرچه هر سازمانی ممکن است موقتا از راهبردهای سه گانه قبلی استفاده نماید لیکن خواست و تلاش همه سازمان‌ها نیل به وضعیتی است که در آن با استفاده از نقاط قـوت خـود از فرصت‌های موجود در محیط خارجی نهایت بهره را ببرند.

تحلیل SWOT چیست + مراحل تحلیل SWOT

روش تجزیه و تحلیل SWOT چیست و چه مراحلی دارد؟

اگر شما هم از آن دسته آدم‌ها هستید که معمولا زیاد برنامه ریزی می‌کنند ولی این برنامه ریزی منجر به کسب نتیجه دلخواهشان نمی‌شود و همیشه مواردی هست که برنامه‌شان را به هم بریزد، نیاز دارید که روش تجزیه تحلیل SWOT را یاد بگیرید تا از زوایای دیگری شرایط خود را در نظر بگیرید.

در این مقاله از مجموعه آموزشی چند دقیقه می‌خواهیم با روش تحلیل SWOT آشنا بشویم.

تحلیل SWOT یا ماتریس SWOT چیست؟

کلمه SWOT از کنار هم قرار گرفتن حروف اول کلمات زیر تشکیل شده:

تحلیل سوات (SWOT) به ما کمک می کند که با آگاهی از نقاط قوت و ضعفمان بتوانیم از فرصت‌ها استفاده کنیم و با تهدیدها مقابله کنیم. هنگامی که برای تحلیل، تمامی این موارد را در یک جدول چهار قسمتی قرار دهیم، ماتریس SWOT تشکیل می شود.

ماتریس SWOT یکی از باسابقه‌ترین ابزارهای تجزیه و تحلیل و بررسی استراتژی است.

مراحل تحلیل SWOT چیست؟

برای اینکه مراحل تجزیه و تحلیل SWOT را طی کنیم کافی است از هر کدام از کلمات تشکیل دهنده آن یعنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها کمک بگیریم تا بتوانیم این تحلیل را انجام دهیم.

تجزیه و تحلیل SWOT عوامل داخلی و خارجی و در راستای آن پتانسیل های فعلی و حتی آینده را ارزیابی می کند.

ماهیت دو بخش اول، یعنی نقاط قوت و ضعف، درونی است و ماهیت دو بخش بعدی، یعنی فرصت‌ها و تهدیدها، معمولا بیرونی و از مواردی است که از محیط خارجی دریافت می شود.

از طرفی همانطور که مشخص است نقاط قوت و فرصت‌ها به بررسی نکات مثبت می پردازند اما نقاط ضعف و تهدیدها فقط نکات منفی موجود را مورد مطالعه قرار می دهند.

مرحله اول: نقاط قوت (Strengths)

در این قسمت از تحلیل SWOT شما باید بتوانید نقاط قوت را مشخص کنید. نقاط قوت در واقع وجود برخی ویژگی ها و مزایایی است که گزینه های دیگر آن را ندارند و وجود آن باعث ایجاد یک برتری نسبت به باقی موارد می شود.

برای پیدا کردن نقاط قوت در تحلیل SWOT باید به چند سوال پاسخ دهید :

• چه مزیت‌هایی در این مورد خاص وجود دارد؟
• این مورد خاص چه چیز های ممتازی دارد که دیگر گزینه‌ها آن را ندارند؟
• نظر بقیه در مورد ویژگی های مثبت این مورد چیست؟

با پاسخ دادن به سوالاتی از این قبیل می توانید نقاط قوت را برای یک مورد خاص در نظر بگیرید.

نکته مهم: نقطه قوتی که در نظر می گیرید باید یک ویژگی باشد که دیگر گزینه‌ها آن را ندارند؛ چون اگه سایر گزینه‌ها نیز آن را داشته باشند، دیگر آن مورد نقطه قوت به حساب نمی آید و دیگر یک ضرورت است که برای جا نماندن از سایر گزینه‌ها باید وجود داشته باشد.

مرحله دوم: نقاط ضعف (Weaknesses)

بعد از اینکه نقاط قوت را شناسایی کردیم، باید نقاط ضعف را نیز شناسایی کنیم. نقاط ضعف در واقع نبود برخی ویژگی‌ها و مزایایی است که دیگر گزینه‌ها ممکن است آن را داشته باشند و نبود آن باعث می شود که یک ضعف به حساب بیاید. نقاط ضعف مواردی هستند که باید برای ایجاد برتری نسبت به سایر گزینه‌ها، روی آن کار شود و بهبود پیدا کند.

برای پیدا کردن نقاط ضعف در تحلیل SWOT، باید پاسخ چند سوال را پیدا کنید:

• لازم است کدام قسمت از این مورد بهتر شود؟
• بقیه کدام ویژگی را در این مورد نمی پسندند؟

با پاسخگویی به چنین سوالاتی می توانیم که اگر نقطه ضعفی وجود دارد آن را شناسایی کنیم تا برایش چاره ای بیندیشیم.

نکته: نقاط قوت و ضعف تا حدودی می توانند نسبی هم باشند؛ یعنی اینکه با توجه به شرایط می توانند تغییر کنند و یک نقطه ضعف به یک نقطه قوت تبدیل شود و برعکس.

مرحله سوم: فرصت‌ها (Opportunities)

برای پیدا کردن فرصت‌ها و همچنین استفاده از آن‌ها لازم است تا اول از همه بتوانیم آن را شناسایی کنیم. فرصت‌ها در واقع همان عوامل مطلوب خارجی هستند که یا از اول وجود دارند و یا اینکه در ادامه راه به وجود می آیند.

برای اینکه به فرصت‌ها آگاه بشویم باید توجه و تمرکز خود را نسبت به عوامل خارجی و اطرافمان بالا ببریم و با حساسیت بیشتری پیرامون خود و موارد مرتبط را رصد کنیم.

اگر بتوانیم محیط خارجی را به درستی و با دقت بررسی کنیم می‌توانیم فرصت های زیادی پیدا کنیم

مرحله چهارم : تهدیدها (Threats)

تهدیدها معمولا عوامل خارجی نامطلوبی هستند که در ادامه باعث ایجاد مشکلاتی برایمان بشوند.

برای اینکه با تهدیدها در تحلیل SWOT آشنا شویم، لازم است که سوالاتی را پاسخ دهیم:

• در بدترین حالت چه می شود؟
• چه موانعی وجود دارد؟
• اگر این مورد را انجام دهم چه پیامد های منفی ممکن است داشته باشد؟

با پاسخ به این پرسش‌ها می توانید مواردی را که ممکن است تهدیدتان کند شناسایی کنید تا کمتر غافلگیر شوید و به درستی مراحل تحلیل SWOT را پشت سر بگذاریم.

نکته: تهدیدها و فرصت‌ها نیز مثل نقاط قوت و ضعف مواردی نسبی هستند و بسته به شرایط می توانند تغییر کنند؛ یعنی موردی که در یک موقعیت خاص تهدید بوده به دلیل برخی مسائل و تغییر شرایط، می تواند تبدیل به فرصت شود و بالعکس.

تحلیل SWOT چه فرقی با ماتریس یا جدول SWOT دارد؟

این دو مورد همانطور که از اسمشان هم مشخص است به طور ماهیتی با هم فرق دارند. در ماتریس یا جدول SWOT کار ما این است که فقط تمام این موارد را که شامل نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهاست، کنار هم لیست کنیم و در یک ماتریس قرار دهیم در حالی که تحلیل SWOT فراتر از کشیدن یک جدول ساده و نوشتن چند مورد در آن است.

برای اینکه بتوانیم از ماتریس SWOT استفاده کنیم و به تحلیل SWOT برسیم، باید به دنبال این باشیم که رابطه‌هایی بین هرکدام از گزینه‌ها پیدا کنیم تا ببینیم که هر کدام چه تاثیری بر دیگری می گذارد.

تحلیل هوشمندانه تحلیلی است که بتواند روابط درستی بین این موارد پیدا کند و به تعیین یک استراتژی قدرتمند کمک کند.

چرا باید از تحلیل SWOT استفاده کنیم؟

روش تجزیه و تحلیل SWOT یکی از روش های جامعی است که می تواند در تحلیل موارد مختلف به ما کمک کند و یکی از مزایای استفاده از تحلیل SWOT این است که با این روش می توان ابعاد مختلف را برای یک موضوع خاص بررسی کرد و از زوایای مختلف مثبت و منفی و درونی و بیرونی به تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری پرداخت.

ماتریس SWOT چیست؟

ماتریس SWOT را می‌توان از قدیمی‌ترین ابزارهای استراتژی دانست . SWOT مخفف چهار کلمه strengths، weaknesses، opportunities و threats به معنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها است که با استفاده از این چهار مولفه علاوه بر ارزیابی عملکرد فعلی سازمان، می‌توان به طور هوشمندانه‌ای بهترین بهره را از فرصت‌های پیش رو برده، تاثیر ضعف‌ها را به حداقل رسانده و از خود در برابر تهدیدات مراقبت نمایید. ماتریس SWOT را می‌توان به نوعی یک مربع در نظر گرفت که هر ضلع آن یکی از عناصر ذکر شده را در بر می‌گیرد.این ماتریس مخفف چهار کلمهٔ کلیدی نقاط قوت (Strengths)، نقاط ضعف (Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدها (Threats) است. ۴ بُعد اصلی که هر کسب‌وکاری باید برای رشد خود، آن‌ها را تحلیل و ارزیابی کند.

نقاط قوت

پرداختن به نقاط قوت به هر سازمان و شرکتی نشان می‌دهد که در چه موضوعاتی نسبت به رقبا برتری دارد و چه چیزی آن را از رقبا جدا می‌کند. برند کارفرمایی قوی، فرهنگ سازمانی قوی، مشتریان وفادار، ترازنامه قوی، فناوری منحصر به فرد و غیره.

نقاط ضعف

نقاط ضعف، سازمان را از عملکرد در سطح عالی خود باز می‌دارد. نقاط ضعف مواردی هستند که کسب و کار برای ماندن در رقابت باید در مسیر بهبود آنها قدم بردارد: برند کارفرمایی ضعیف، گردش مالی بالاتر از حد متوسط، سطح بالای بدهی، زنجیره تامین ناکافی یا کمبود سرمایه.

فرصت‌ها

فرصت‌ها به عوامل خارجی‌ای گفته می‌شود که می‌توانند به یک سازمان مزیت رقابتی بدهند. به عنوان مثال، اگر برخی محدودیت‌ها در صنعت خودرو برداشته شود، یک خودروساز می‌تواند خودروهای خود را به بازار جدیدی صادر کند و فروش خود را افزایش دهد و سهم بیشتری از بازار داشته باشد.

تهدیدها

تهدیدها به عواملی گفته می‌شوند که پتانسیل آسیب رساندن به سازمان را دارند. به عنوان مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولیدکننده گندم است، زیرا ممکن است تولید و بهره‌برداری این محصول را دچار مشکل کند. سایر تهدیدات رایج عبارت‌اند از مواردی مانند افزایش هزینه مواد، افزایش رقابت، کمبود نیروی کار و غیره.

ماتریس SWOT یک راه عالی برای تدوین استراتژی در کسب و کارها است. به واسطه این ماتریس، همه افراد در جلسات درباره نقاط قوت و ضعف صحبت می‌کنند، فرصت‌ها و تهدیدها را تعریف کنند و با طوفان فکری به ایده‌هایی ناب دست پیدا می‌کنند. اغلب، ماتریس SWOT که در جلسات نوشته می‌شود، دستخوش تغییر می‌شود و این تغییرات است که می‌تواند کسب و کارها را زنده نگه دارد. یک شرکت می‌تواند از SWOT برای استراتژی کلی کسب و کار یا برای بخش خاصی مانند بازاریابی، تولید یا فروش استفاده کند. به این ترتیب، می‌توانید ببینید که چگونه استراتژی کلی تدوین شده توسط SWOT چگونه به بخش مهمی از سازمان تبدیل می‌شود. اگرچه SWOT یک ابزار برنامه ریزی مفید است، اما محدودیت‌هایی نیز در استفاده از آن وجود دارد. این یکی از چندین تکنیک برنامه ریزی کسب و کار است که باید از آن استفاده کرد و نباید به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، هر یک از نکات ذکر شده در دسته‌ها دارای اولویت یکسان نیستند. SWOT میزان اهمیت هر کدام از بخش‌ها را در نظر نمی‌گیرد. بنابراین، با استفاده از تکنیک‌های دیگر همراه با SWOT می‌توانید برنامه دقیق‌تری برای آینده کسب و کار خود داشته باشید.

ماتریس SWOT چیست؟

ابزارها و روش‌های زیادی برای تجزیه و تحلیل دقیق و استراتژیک یک سازمان وجود دارد. یکی از قوی‌ترین ابزارهایی که به طور مکرر برای تجزیه و تحلیل استراتژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، ماتریس SWOT یا همان تجزیه و تحلیل SWOT است.SWOT مخفف چهار کلمه Strengths ,Weaknesses ,Opportunities and Threat، به معنای نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها است.

آنچه که درباره ی ماتریس SWOT در این مقاله خواهید خواند:

استراتژی، فرآیندی طولانی مدت است که طی آن مدیران یک شرکت تصمیم می‌گیرند مسیر سازمان را تا چند سال و حتی یک دهه تعیین کنند. هنگام شکل گیری و تعیین استراتژی، شرکت باید موقعیت فعلی خود در بازار را شناسایی کند. علاوه براین، باید بداند به کدام جهت حرکت می‌کند و برای غلبه بر چالش‌های پیش رو به چه منابعی نیاز دارد. چنین تجزیه و تحلیلی را می‌توان با استفاده از ماتریس SWOT انجام داد.

SWOT شامل چیست؟

همانطور که عنوان کردیم، تجزیه و تحلیل SWOT که به عنوان تحلیل داخلی نیز شناخته می‌شود مخفف نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها است. تجزیه و تحلیل SWOT شامل تجزیه و تحلیل مسائل داخلی و خارجی است که در طول برنامه ریزی‌های استراتژیک شرکت و هنگام تصمیم گیری در مورد استراتژی‌های سازمان، اهمیت و عملکردی قابل ملاحظه دارد. تصمیمات استراتژیک تنها زمانی می‌توانند اتخاذ شوند که سازمان‌ها همه چیز را در مورد خود بدانند و از جایگاه‌شان در بازار اطلاع داشته باشند. بنابراین از «تحلیل داخلی» یا ماتریس SWOT استفاده می‌کنند.

این تجزیه و تحلیل داخلی، توانایی‌ها و نقاط ضعف سازمان را شناسایی و تعیین می‌کند و بر همین اساس به تصمیم گیری درمورد فرصت‌هایی که باید استفاده شوند و تهدیدهایی که باید کاهش یابند، کمک می‌کند. سپس سازمان‌ها با استفاده از این تجزیه و تحلیل، بهترین راه حل را در مورد نحوه انتقال از نقطه A (موقعیت فعلی شرکت) به نقطه B (موقعیتی که شرکت می‌خواهد به دست آورد) ارائه خواهند داد.
زمانیکه شرکت‌ها قصد دارند محصول جدیدی را روانه بازار کنند، تجزیه و تحلیل SWOT تعیین می‌کند که آیا شرکت آماده راه اندازی محصول است یا هنوز نیاز به زمان دارد. درواقع می‌توان گفت، به کارگیری ماتریس SWOT باعث راحت‌تر شدن تصمیم گیری‌های مهم و هموارتر شدن مسیر خواهد شد.

مقاله زیر را حتما بخوانید:

ترسیم و درک ماتریس SWOT

نقاط قوت و ضعف جز مواردی هستند که سازمان‌ها باید خودشان درمورد آن‌ها تصمیم بگیرند. این دو مولفه برای تحلیل عوامل داخلی در نظر گرفته می‌شوند و باید با دیدگاه بیطرفانه‌ای به آن‌ها پرداخت. شرکت‌ها براساس تجزیه و تحلیل‌های نادرست ممکن است تصور کنند نقاط قوت زیاد یا نقاط ضعف بسیار کمی دارند. به همین دلیل، تجزیه و تحلیل داخلی باید به درستی انجام شود و در صورت نیاز از افراد دیگر و یا مشاورانی بی‌طرف کمک بگیرند.
فرصت‌ها و تهدیدها از مولفه‌ها و عوامل خارجی هستند. به عنوان مثال، سیاست‌های دولت و رونق بازار از عوامل و مولفه‌های خارجی محسوب می‌شوند. این عوامل بیرونی فرصت‌های جدیدی را به شرکت می‌دهند و در عین حال تهدیدهای جدیدی را نیز برای شرکت به همراه دارند. به همین دلیل فرصت‌ها و تهدیدها به عنوان عوامل محیطی خارجی در نظر گرفته می‌شوند.

چنانچه شرکتی خواهان پیشرفت است، باید از هر چهار مولفه ماتریس SWOT استفاده کند تا بتواند در تعیین مسیر رشد و پیشرفت سازمان به درستی تصمیم گیری نماید. چنانچه یک شرکت فرصتی برای ورود به بازاری جدید و گسترش فعالیت‌هایش را دارد، باید نقاط قوت خود را بررسی کند. به طور مثال باید برای گسترش در بازار جدید، ثبات مالی خود را بسنجد. علاوه براین، نقاط ضعف سازمان نیز باید ارزیابی شود. به عنوان مثال شرکت باید با توجه به فشار کاری و مسئولیت‌های موجود، توان پرسنل فروش جهت اداره موقعیت جدید را بسنجد. سرانجام سازمان باید تهدیدهای خود را مورد بررسی قرار دهد. بازار جدیدی که قصد ورود به آن را دارد، ممکن است در شرایط فعلی با قیمت‌های پایینی عرضه شود و با قیمت‌های شرکت مطابقت نداشته باشد. بنابراین ورود و گسترش فعالیت در آن بازار سودی نخواهد داشت.

با توجه به آن چه ذکر شد، می‌توان از موثر بودن ماتریس SWOT در تصمیم گیری سریع‌تر و برنامه ریزی‌های استراتژیکی اطمینان یافت.

عناصر ماتریس SWOT

نقاط قوت

همانطور که عنوان کردیم، یک سازمان ابتدا باید نقاط قوت خود را بررسی کند. به عبارت دیگر، زمانیکه قصد دارید تصمیمی بگیرید ابتدا باید تشخیص دهید قادر به انجام چه کارهایی هستید. چنانچه نقاط قوت شما با برنامه های‌تان مطابقت ندارد، بهتر است برنامه‌ها را به تأخیر بیندازید یا به راه‌های دیگری که با نقاط ماتریس SWOT چیست؟ قوت و توانایی‌های شما مطابقت دارد، فکر کنید.

نمونه‌هایی از نقاط قوت در تجزیه و تحلیل SWOT

• سهم شرکت در بازار چقدر است؟
• نحوه مدیریت شرکت چگونه است؟
• تقاضای صنعت افزایش می‌یابد یا کاهش می‌یابد؟
• تلاش بازاریابی شرکت چگونه است؟
• ارزش برند و ارزش ویژه شرکت چقدر است؟
مواردی مانند: ارزش برند، خلاقیت و وفاداری مشتری، نمونه‌هایی از نقاط قوت سازمان‌ها هستند.

نقاط ضعف

تحلیل نقاط ضعف حتی بیشتر از نقاط قوت می‌تواند در بررسی فرصت‌ها جهت تصمیم گیری‌های شرکت کمک کند. به این شکل که شما فرصتی را بررسی می‌کنید و چنانچه سودآوری لازم را نداشته باشد، آن را رها کرده و به سراغ فرصت دیگری می‌روید.
به عنوان مثال فرض می‌کنیم شرکت شما یک شرکت بهینه سازی سایت و یا یک شرکت مهندسی است و نیروی انسانی ماهری ندارد یا پس از جذب نیرو، افراد توسط مدیرها آموزش‌های لازم را نمی‌بینند. در این صورت می‌توان گفت شرکت شما دارای ضعف بزرگی است و رقبا می‌توانند از این ضعف نهایت بهره را به سود خود ببرند. در صورتیکه شما می‌توانید از تمام نقاط ضعف‌تان به عنوان فرصتی در جهت رشد و پیشرفت خود استفاده کنید. چنانچه شرکتی به ارزش پایین برند خود آگاه است، می‌تواند از بهینه‌سازی برند به عنوان فرصتی برای خود استفاده کند.

نمونه‌هایی از نقاط ضعف در تجزیه و تحلیل SWOT

• آیا شرکت از منابع بهینه استفاده می‌کند؟
• وضعیت مالی شرکت چگونه است؟
• آیا شرکت در رقابت شکست خورده است؟
• قدرت کانال شرکت چگونه است؟
• وفاداری سهامداران، از جمله مشتریان داخلی و خارجی چگونه است؟
• فرهنگ سازمانی شرکت چگونه است؟

بنابراین، دانستن نقاط ضعف می‌تواند به شرکت شما کمک کند تا تهدیدات را از بین ببرید و همچنین فرصت‌های موجود را افزایش دهید.

فرصت‌ها

مبنای اصلی تجزیه و تحلیل SWOT کشف فرصت‌های برند است. لزومی ندارد همه این فرصت‌ها مورد بررسی قرار گیرند. به یاد داشته باشید ماتریس SWOT از چهار ضلع ساخته شده و همه اضلاع می‌توانند در تصمیم-گیری‌ها شما را پشتیبانی و کمک کنند. بنابراین، تمام فرصت‌های ممکن را ذکر کنید، سپس با توجه به نقاط قوت و ضعف، مناسب یا نامناسب بودن آن فرصت را تعیین نمایید.
فرصت‌های یک شرکت از طریق عوامل محیطی بیرونی مانند رقبا، هنجارهای تاثیرگذار دولت در صنعت، تاکتیک‌ها و استراتژی‌های متداول بازار، ارائه و بررسی می‌شود. برای گرفتن یک تصمیم درست تر می توانید مشاور بازاریابی آنلاین نیز کمک بگیرید.

نمونه‌های از فرصت‌ها در تجزیه و تحلیل SWOT

• ایا امکان نوآوری و خلاقیت وجود دارد؟
• بازارها و مناطق جغرافیایی را درنظر گرفته اید؟
• برای پوشش فرصت ها، بازارهای خاصی وجود دارد؟
• از کدام فناوری‌های جدید می‌توان برای بهبود درآمد عملیاتی یا درآمد خالص استفاده کرد؟
• آیا در حال توسعه مشارکت‌هایی با سود متقابل هستید؟
• امکان خرید یا ادغام با یک محصول یا شرکت مشابه را دارید؟

تهدیدها

پیش‌تر نیز عنوان کردیم که، تهدیدها جزو عوامل داخلی شرکت نیستند و اصولاٌ ماهیت خارجی دارند. تهدیدهای شرکت می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشد و برنامه ریزی شرکت جهت مقابله با این تهدیدها، امری مهم ماتریس SWOT چیست؟ محسوب می‌شود. سازمان‌ها در حالیکه فرصت جدیدی را بررسی می‌کنند، همزمان نباید اجازه دهند تهدیدی به بازار فعلی‌شان حمله کند. اقدام و تعدیل در مقابله با تهدیدهای شرکت، تحت هر شرایطی مهم و ضروری است.

نمونه‌هایی از تهدیدها در تجزیه و تحلیل SWOT

• افزایش رقابت
• تغییر در قیمت‌گذاری
• افزایش درآمد خالص و کاهش درآمد عملیاتی
• کنترل اعتبار
• فن آوری‌های قدیمی
• کنترل ضعیف هزینه
• فرایندهای بی‌اثر
• تأثیرات سیاسی و زیست محیطی